سود سهام عدالت چگونه پرداخت می‌شود؟

رقیه  ندایی| 

اوایل خردادماه بود که پس از کش‌و‌قوس‌های فراوان میان دولتی‌ها بالاخره ۳۰ درصد از سهام عدالت در بازار سهام عرضه شد و قریب به ۳۶ میلیون نفر روش غیرمستقیم را برای فروش سهام عدالت خود انتخاب کردند که معاملات سهام این سرمایه‌گذاران وابسته به ورود شرکت‌های سرمایه‌گذاری  بورسی بود و سازمان خصوصی‌سازی نیز اعلام نمود که امکان معامله توسط سهامدارانی که روش غیر مستقیم را انتخاب کرده‌اند فراهم می‌شود اما  با گذشت مدت طولانی هنوز این امکان معامله به درستی اجرا نشده و سهامدارانی که روش غیر مستقیم را انتخاب کرده بودند هنوز بلاتکلیف و در انتظار سود خود هستند. 

در میان سهامداران، سهام عدالت هنوز نیز مشکلات گوناگونی دارد از واریز قطره چکانی سود آنان تا عملی نشدن دیگر وعده‌های مسوولان برای نمونه دیگر حضور آنلاین در مجامع که این مورد به نقطه‌ای نرسید و همچنان به صورت وعده باقی مانده است. اغلب سهامداران شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی می‌گویند که در نقاط دوره افتاده هستند و امکان دسترسی سریع و راحت به بانک‌ها برای دریافت سود خود ندارند و ویروس کرونا نیز دسترسی به بانک‌ها را کمی سخت‌تر کرده است چراکه اغلب افراد دارنده سهام عدالت سن بالایی دارند و با این وضعیت مراجعه به بانک‌ها خطر ابتلای این افراد را افزایش می‌دهد با این حال و با توجه به ادعای مدیران و مسوولان سمات (سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه) مبتنی بر آمادگی برای پرداخت سود سهام عدالت از طریق سجام چرا این کار انجام نمی‌شود؟ البته موضوع عدم برگزاری مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به صورت آنلاین نیز با این اوصاف قابل تامل است.

    مجامع آنلاین در انتظار بستر مناسب

نصرالله کرمی، رییس کمیته آزادسازی سهام عدالت کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی در رابطه با برگزاری مجمع آنلاین می‌گوید: سازمان بورس تاکنون مجوز برگزاری آنلاین مجامع را نداده است و براساس مکاتبات ما با سازمان بورس، اعلام شد که بستر برای برگزاری آنلاین مجامع در حال حاضر فراهم نبوده و نیست و به محض بستر‌سازی می‌توان مجامع را به صورت آنلاین برگزار کرد. 

کرمی ادامه داد: ضمنا پاسخ سازمان بورس به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی نیز اینگونه بوده است که خود سازمان بورس باید مجوز را دراختیار شرکت‌های سرمایه‌گذاری قرار دهد، برخی از شرکت‌ها نیز مکاتباتی انجام داده‌اند اما پاسخ مناسب و درستی در این باره دریافت نکرده‌اند.

رییس کمیته آزادسازی سهام عدالت کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی افزود: سازمان خصوصی‌سازی و سپرده‌گذاری اقدام خوبی انجام دادند و شماره حساب و شبای سهامداران عدالت را ثبت کردند. همچنین افراد مکلف شدند شماره شبا و شماره حسابشان را داخل سامانه سجام ثبت کنند و به محض واریز سود شرکت‌ها، به شماره‌ای که افراد اعلام کرده‌اند، ‌سود واریز خواهد شد.

    روش غیرمستقیم سهام عدالت؛ سود بیشتر

اکبرحیدری، سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت درباره سرمایه‌گذارانی که سهام عدالت روش مستقیم را انتخاب کرده‌اند، بیان داشت: این دسته از سرمایه‌گذاران از مجموعه شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی خارج شده و در حیطه مسوولیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی نیستند. فردی که روش مستقیم مدیریت سهام را انتخاب می‌کند، باید برای دریافت سود، سهام جایزه و حق تقدم نیز خودش اقدام کند. با توجه به همین موضوع در زمان فرآیند انتخاب روش نیز تاکید کردیم که ماندن در روش غیر مستقیم برای مردم به صرفه‌تر خواهد بود. 

این کارشناس تاکید کرد: شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی مسوول دریافت، تجمیع و واریز سود و مابقی خدمات همانند شرکت در حق تقدم‌ها و امثال این موارد هستند که در خصوص افرادی که (تقریبا ۳۰ میلیون نفر) روش غیر مستقیم را انتخاب کرده‌اند، هست و این مجموعه سود را از شرکت‌های سرمایه‌‌پذیر وصول کرده و تجمیع می‌کند تا پس از آن به حساب افرادی که در روش غیرمستقیم سهامدار این شرکت‌ها هستند واریز کند.

سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت گفت: در افزایش سرمایه‌ها و حق تقدم‌ها نیز شرکت‌ها باید خودشان اقدام  ‌کنند چراکه سهام شرکت‌های سرمایه پذیر دراختیار شرکت‌های استانی بوده و مردم سهامدار سرمایه‌گذاری استانی هستند اما در روش مستقیم به دلیل اینکه مردم مستقیما سهامدار شرکت‌های سرمایه پذیر هستند، برای وصول سودشان باید خودشان شخصا اقدام کنند و در موارد افزایش سرمایه نیز برای آنکه از حق تقدم جانمانند مدام باید اخبار مجامع و اطلاعیه‌ها را رصد کنند.

وی نحوه پرداخت سود روش مستقیمی‌ها را چالش بزرگی دانست و افزود: در میان شنیده شده که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی پیگیر بوده تا بتواند از سوی الزام شرکت‌های بورسی به واریز مبالغ سود به صورت یکپارچه از درگاه مشخص شده در سامانه سجام اقدام کند، هر چند این موضوع نیاز به تصویب شرکت‌های سرمایه پذیر در مجامع دارد که تعداد معدودی از شرکت‌ها این اقدام را انجام داده‌اند.

حیدری درخصوص برگزاری مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی نیز خاطرنشان نمود: در حال حاضر تنها راه‌حلی که می‌تواند مشکل نحوه مشارکت مردم در مجامع را حل کند، تمکین به ساختار مورد تایید و تاکید در فرمان ۸ ماده‌ای مقام معظم رهبری و دارای مبنای قانونی موجود، مردم به واسطه عضویت در شرکت‌های تعاونی سهام عدالتی که در شهرستان‌ها وجود دارد و با وکالتی که به حکم مواد قانونی و اساسنامه مورد عمل به این تعاونی‌ها داده‌اند امکان اعمال رای و اعمال حقوق مالکانه خود را در مجامع سرمایه‌گذاری استانی داشته باشند. 

سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت اظهار داشت: اگر قرار باشد مجامع شرکت‌های بورسی عمده‌ای همانند سرمایه‌گذاری‌های استانی با یک یا نیم درصد سهامداران به ثبت بروند دچار بحران مشروعیت خواهند شد وتصمیماتی که در مجامع اخذ می‌شود مفهوم حقوقی خود را از دست خواهد داد یا با تسلط افراد خاص و سرمایه داران بزرگ، اموال و دارایی مردم به مخاطره می‌افتد، به همین دلیل بارها تاکید کرده‌ایم باید در مجامع سرمایه‌گذاری استانی مردم به واسطه تعاونی سهام عدالت شهرستانی حق حضور و اعمال رای داشته باشند.

با این اظهارنظرها می‌توان گفت مهم‌ترین و اصلی‌ترین مشکل دارندگان سهام عدالت سازمان بورس است و اگر سازمان بورس کمی سریع‌تر عمل کند می‌تواند اعتماد و رضایت دارندگان سهام عدالت را جذب نماید. با این اوصاف قرار است که باقی مانده سهام عدالت در بازار عرضه شود و اگر این موانع و عدم پرداخت سود سهامداران رفع نشود افراد رضایتی به فروش سهم خود نخواهند داشت و در نتیجه بازار با مقدار فروش و زمان عرضه کمی نوسان به خود خواهد دید.

در خصوص زمان عرضه آزادسازی باقی مانده سهام عدالت نیز باید گفت که براساس گفته سرپرست مدیریت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس، طبق توافق‌هایی که توسط مسوولان صورت پذیرفته ۳۰ درصد سوم باقی مانده سهام عدالت تا پایان سال جاری و ۱۰ درصد آخر نیز تا نیمه‌های مردادماه سال ۱۴۰۰ واگذار می‌شود. سهام عدالت از اولین روز عرضه خود در بازار سهام مشکلات عمده‌ای برای سهامداران داشت. یعنی آزادسازی و عرضه قطره چکانی و پرداخت نشدن سود پس از گذشت چندین ماه. آزادسازی چند مرحله‌ای برای بازار سرمایه مفید نبود چراکه با مشکلات پدیدآمده در اولین مرحله آزادسازی، دومین مرحله صف‌های فروش را در پی داشت و بطور کلی برای چندین روز ماهیت بازار سرمایه را به سرخ پوشی کشاند. با این وضعیت بورس و بی‌اعتمادی ایجاد شده در عرضه سهام عدالت در بورس پیش بینی می‌شود که مرحله سوم از رونق چندانی برخوردار نباشد و بازار را به سمت و سوی سرخ پوشی بکشاند. دولت باید برای عرضه باقی مانده سهام عدالت فکری کند و سهام عدالت را در زمانی آزادسازی و عرضه کند که بازار به تعادل رسیده باشد زیرا عدم تعادل بازار باعث می‌شود که این سهام به پایین‌ترین قیمت و کمترین استقبال در بازار فروخته شود.

     سقوط سهام عدالت

ارزش واقعی سهام عدلت به کمتر از ۱۰ میلیون تومان رسیده است و قیمت سهام شرکت‌هایی که افزایش سرمایه انجام داده‌اند پس از افزایش سرمایه مورد نظر به همان تعداد سهام قبلی لحاظ شده است. بر این اساس گزارش دارایی که مربوط به ششم آبان ماه است، ارزش واقعی سهام عدالت با ارزش اولیه ۴۹۲ هزار تومان کمی بیش از ۹ میلیون و ۶۰۰ تومان است. همچنین ارزش واقعی سهام عدالت با ارزش اولیه ۵۰۰ هزار تومانی، کمی بیشتر از ۱۴ میلیون تومان است. البته باید توجه داشت در این محاسبه، قیمت سهام شرکت‌هایی که افزایش سرمایه داشته‌اند بعد از افزایش سرمایه در نظر گرفته شده اما تعداد سهام همان تعداد قبلی لحاظ شده است. و در روز یکشنبه یعنی 12 آبان ماه سال جاری ارزش سهام عدالت کاهش یافت و درنهایت به زیر ۱۰ میلیون تومان رسید. ارزش سهام عدالت درمقایسه با یک روز گذشته خود یعنی شنبه، ۲.۰ درصد (۲۰۵هزار تومان) کاهش داشت. به این ترتیب ارزش سبد ۵۳۲هزار تومانی و یک میلیون تومانی سهام عدالت به ترتیب به ۹ میلیون و ۸۸۹هزار تومان و ۱۸ میلیون و ۶۲۷هزار تومان رسید. با احتساب این موضوع، ارزش ۶۰ درصد قابل فروش سبد ۵۳۲هزار تومانی سهام عدالت به ۵ میلیون و ۹۳۳هزار تومان رسیده است.

    چاره کار برای جاماندگان سهام عدالت

روزهای ابتدای هفته جاری  نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی طرح یک فوریتی تامین کالاهای اساسی با پیشنهادی مبنی بر اینکه افرادی که یارانه نمی‌گیرند، می‌توانند درخواست دریافت یارانه کنند و با برقراری آزمون وسع اگر شرایط دریافت یارانه را داشته باشند، مجددا یارانه دریافت کنند، موافقت کردند.

عبدالرضا مصری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درخصوص فراهم شدن زمینه برای اعتراض جاماندگان از یارانه اظهار داشت: در واقع این طرح پذیرش اعتراض از سوی متقاضیانی است که به ناحق از دریافت یارانه محروم شده‌اند. البته بانک اطلاعاتی همواره باید پایش شود تا فوتی‌ها، موالیدیا کسانی که اوضاع اقتصادی آنها بهتر یا بدتر شده مشخص شود، پس تعهد جدیدی برای دولت ایجاد نمی‌شود.وی ادامه داد: وزارت کار مسوول بررسی اعتراض متقاضیان و صحت‌سنجی افراد است تا اگر اشتباها کسی حذف شده، مشخص شود. البته خود دولت ادعا دارد که تعداد افراد مستحق بالا نیست. براین اساس هرکسی از هر دهکی می‌تواند اعتراض کند که در نهایت بررسی خواهد شد.

مصری خاطرنشان کرد: پیش از این، قانون دولت را موظف به حذف سه دهک برخوردار کرده بود که اگر کوتاهی صورت گرفته بحث دیگر است. اینکه برخی‌ها ادعا دارند که دولت ملاحظات اجتماعی را می‌کند باید توجه داشت که در مر قانون تنها اشاره به حذف سه دهک بالا شده نه ملاحظات اجتماعی و اگر دولت حرفی دارد، می‌توانست در زمان تصویب در مجلس ارایه کند.وی افزود: چرا اعمال قانون برای کسی که مورد ظلم واقع شده مسائل اجتماعی ندارد اما حذف یارانه پردرآمدها مسائل اجتماعی دارد؟ از کجا معلوم مصالح اجتماعی همان است که دولت ادعا دارد؟

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این پرسش که آیا با استدلال شما جاماندگان از سهام عدالت حق اعتراض ندارند، گفت: بله اعتراض حق آنها است و اگر عدالت در این موضوع رعایت نشود تبدیل به سهام بی‌عدالتی می‌شود. آیا قانون است کسی که مثلا فرم آن در زمان ثبت‌نام دچار مشکل شده یا در ماموریت کاری بود، دریافت آن بی‌بهره شود؟ وی افزود: ما اگر حقی به جامعه می‌پردازیم باید به مقوله عدالت هم توجه کنیم. از همین روی هیچ ایرادی ندارد که جاماندگان از سهام عدالت نیز اعترض کنند و ما با در نظر گرفتن این موضوع در حال بررسی آن در جایی دیگر هستیم.