قفل رسوب کالاها باز شد
تعادل | فرشته فریادرس|
انتشار آمار رسوب کالاها در گمرکات کشور، بارها مورد انتقاد فعالان بخش خصوصی قرار گرفته بود و سبب نامه‌نگاری‌های فراوان میان دستگاه‌های ذی ربط از جمله بخش خصوصی، گمرک، وزارت صمت و بانک مرکزی شد. در نهایت امر چندی پیش ستاد هماهنگی اقتصادی دولت مصوب کرد که کالاهای رسوب شده در گمرکات کشور بدون نیاز به ویرایش ثبت سفارش ترخیص شوند. به عبارتی دیگر، کالاهای مانده در گمرک روی ریل ترخیص قرار گرفتند. به دنبال ابلاغ این مصوبه معاون فنی گمرک ایران از صاحبان کالاها خواست تا به قید فوریت برای ترخیص و انجام تشریفات گمرکی اقدام کنند و چنانچه در اسرع وقت صاحبان کالا با وجود صدور کد رهگیری بانک، نسبت به ترخیص قطعی کالاهای خود مبادرت نکنند، کالایشان مشمول اعمال مقررات متروکه خواهند شد. با این حال، هرچند مسوولان گمرک ایران، در بیستم آبان‌ماه از ترخیص1.1میلیون تن انواع کالا از گمرک ظرف مدت یک روز خبر دادند که در نوع خود رکوردی جدید به شمار می‌رفت، اما صاحبان برخی از کالاها همچنان نسبت به روند ترخیص کالاهایشان گله مند بودند. از این رو، این‌بار وزیر صمت راهی هرمزگان جنوبی‌ترین استان کشور شد تا در جریان روند ترخیص کالاها از مهم‌ترین بنادر جنوبی قرار گیرد. سفری که شاید بتوان آن را پایانی بر کالاهای دپویی دانست. به‌طوری‌که بنابر اعلام وزیر صمت، مراحل ترخیص و تشریفات گمرکی برای 7.5 میلیون تن کالاهای اساسی و مواد اولیه کارخانجات در حال انجام است.
فراز و نشیب کالاهای رسوب شده
به گزارش «تعادل» دپوی کالاها در گمرکات و بنادر کشور از سال گذشته تاکنون موجی از انتقادات را به همراه داشت. به‌طوری‌که فعالان اقتصادی بارها نسبت به روند کند ترخیص کالاهای مانده در گمرک گلایه مند بودند و در زمینه رسوب کالاها نیز بارها هشدارهای لازم را دادند. با این حال رسوب کالاهای اساسی و مواد اولیه واحدهای تولیدی در گمرکات اما به گفته متولیان گمرکی موجودی گمرکات، در ماه‌های گذشته علاوه بر کاهش تولید، سبب کاهش بخشی از کالاهای اساسی در بازار نیز شد. بااین حال حتی آمارهای منتشر شده از سوی خود گمرک، بیانگر این است که حدود ۸ میلیون تن کالا در گمرک و بنادر موجود است که۳ میلیون و ۹۳۴ هزارتن آن را کالاهای اساسی و مابقی را کالاهای غیر اساسی تشکیل می‌دهد که ۸۰ درصد آن مواد اولیه و ماشین آلات خطوط تولید را در بر می‌گیرد. همچنین ۹۹ هزار و ۲۹۴ کانتینر (TEU) در گمرک و بنادر موجود است که تعداد کانتینرهای پر وارداتی به بیش از ۳۵ هزار باکس می‌رسید.
در همین حال، چند روز پیش مسعود خوانساری رییس اتاق تهران در واکنش به این جمله معاون گمرک که گفته بود: «میلیون‌ها تن کالا ماه‌ها است در بنادر کشور رسوب کرده است.» در توئیتی نوشت: «معاون گمرک: «میلیون‌ها تن کالا ماه‌هاست در بنادر کشور رسوب کرده؛ چه کسی باید پاسخگوی این خسارت ملی باشد بانک مرکزی یا وزارت صمت؟ چه کسی پاسخگوی کمبود یا گرانی کالا در بازار است؟»
مصوبات جدید
انتقادات و تبعات ناشی از دپوی کالاها، کار را به جایی رساند که مقام معظم رهبری از دستگاه‌های ذی ربط از جمله گمرک و وزارت صمت خواست در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهند. از این رو، در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت مصوب شد که کالاهای رسوب شده در گمرکات کشور بدون نیاز به ویرایش ثبت سفارش ترخیص شوند، روندی که در روزهای گذشته اجرای آن شروع شده و گزارش‌ها نشان از شدت گرفتن آن دارد. به‌طوری‌که به دنبال ابلاغ این مصوبه معاون فنی گمرک ایران از ترخیص یک میلیون تن انواع کالا از گمرک در اجرای مصوبات ستاد هماهنگی اقتصادی دولت خبر داد و گفت: از روز 19 آبان‌ماه که دستورالعمل مصوبه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت برای ترخیص کالاهای رسوبی ابلاغ شد تا روز 20 آبان ظرف یک روز 1.1میلیون تن انواع کالا از گمرک ترخیص شد که خود رکوردی جالب توجه در گمرک به‌حساب می‌آید. براین اساس، با ابلاغ مصوبات اخیر ستاد هماهنگی اقتصادی دولت برای رفع موانع ترخیص کالا، مقرر شد که بانک مرکزی تامین ارز ترجیحی کالاهای اساسی فاقد اسناد مالکیت، با اولویت اعلامی وزارت صمت انجام دهد، همچنین نسبت به صدور اعلامیه تامین ارز برای کالاهای اساسی اعتباری با تعهد ۳ ماهه از زمان ترخیص کالا از گمرک (جهت تامین ارز ترجیحی) اقدام کند. از سوی دیگر، کالاهای ضروری مورد نیاز بنگاه‌های تولیدی با تشخیص و اعلام وزارت صمت (دارای قبض انبار تا ۱۰ آبان‌ماه ۹۹)، بدون الزام به کدرهگیری بانک مرکزی، از گمرکات ترخیص شوند؛ به گونه‌ای که از تاریخ ۱۰ آبان به بعد واردکنندگان بتوانند از رویه‌های بانکی (ارز نیما)، واردات در مقابل صادرات، برای پروانه‌های صادراتی سال ۱۳۹۸ به بعد، ارز اشخاص، از طریق سامانه جامع تجارت استفاده کنند. از آن‌سو، گمرک ایران نیز مکلف شده نسبت به ترخیص درصدی کالاهای اساسی و نهاده‌‌های تولید که ردیف تعرفه و اولویت آن از سوی وزارت صمت اعلام می‌شود، تا سقف ۹۰ درصد که در صف «تخصیص» یا «تامین» ارز بانکی باشند اقدام کند و از سویی چنانچه ردیف تعرفه مندرج در ثبت سفارش کالا با استنباط گمرک تغییر کند، مشروط براینکه شرح تجاری کالا تغییر نکند و ردیف تعرفه استنباطی گمرک، جزو ردیف تعرفه کالاهای ممنوعه (گروه۴) یا اولویت ارزی غیرفعال (گروه ۲۷)، یا ردیف تعرفه کالاهای دارای تولید مشابه داخلی نباشد، درباره اقلام گروه‌های «۱ و ۲۱، ۲۲، ۲۳ و ۲۴» نیازی به اصلاح ثبت سفارش وزارت صمت نخواهد بود.
ترخیصی‌ها به روایت وزیر
با همه اینها، اما بازهم برخی گزارش‌ها حاکی از این بود که روند ترخیص کالاها به دلیل مسائل ارزی و همکاری نکردن بانک مرکزی و برخی مسائل دیگر، با کندی صورت می‌گیرد یا اساسا صاحبان کالاها تمایلی به خروج کالاهایشان از انبارها برای ورود به بازار ندارند. از این رو، وزیر صمت برای اینکه در جریان ترخیص کالاهای اساسی قرار بگیرد، راهی هرمزگان شد تا شاهد نظارت برروند اجرای ابلاغیه جدید دولت باشد.
علیرضا رزم حسینی، در بدو ورود به فرودگاه بندرعباس از روند سریع ترخیص کالاهای اساسی خبر داد و افزود: مصوبه‌ای از ستاد اقتصادی دولت ابلاغ شده تا کالاهایی که در گمرکات کشور از جمله بندرعباس وجود دارد به سرعت ترخیص شود. هدف اصلی از سفرم نظارت بر روند اجرای این ابلاغیه از نزدیک است. بنابر آمارهای اعلامی او، ۱.۲ میلیون تن کالا، معادل حدود یک هشتم کالاهای موجود از گمرکات کشور در ۱۰ روز اخیر ترخیص شده که این میزان کالاهای ترخیص شده از مجموعه ۸.۳ میلیون تن کالاهای رسوبی مانده در گمرک‌ها بوده که ۴.۳ میلیون تن آن کالاهای اساسی و ۴ میلیون تن دیگر مواد اولیه کارخانه‌ها بوده است. وزیر صمت با تشریح این آمارها گفت: تعامل و همکاری خوبی میان گمرک ایران، بانک مرکزی، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صمت، دادستانی کشور و دستگاه قضا مبنی بر ترخیص سریع کالاهای رسوبی مانده در گمرک انجام شده است. رزم حسینی همچنین وعده داد که کالاهای ترخیص شده به تدریج وارد شبکه توزیع خواهد شد و ظرف هفته‌های آینده تاثیر خود را بر بازار می‌گذارد. از سوی دیگر، رزم حسینی در نشست بررسی موانع و مشکلات ترخیص کالاهای اساسی در بنادر و گمرکات کشور که با حضور معاون فنی گمرک ایران و مدیر گمرک شهید رجایی در بندر عباس برگزار شد، اعلام کرد که تاکنون از مجموع 8 میلیون و 300 هزار تن کالا در گمرکات کشور که شامل بنادر شهیدرجایی، امام خمینی و بندر امیرآباد و نوشهر است حدود 800 هزارتن از کالاهای اساسی ترخیص شده است. بنابه اظهارات او، 3.5 میلیون تن از کالاهای اساسی دیگر هم‌اکنون در حال ترخیص و انجام تشریفات گمرکی لازم و 4 میلیون تن دیگر از کالاها شامل مواد اولیه کارخانجات و واحدهای تولیدی کشور نیز در حال انجام مراحل ترخیص است.
وزیر صمت در همین حال بیان کرد که امکان ترخیص کالا برای متقاضیانی که نیاز به ارز ندارند، فراهم است. او در بخش دیگری از صحبت‌های خود از رفع اشکالات سامانه جامع تجارت تا قبل از افتتاح رسمی (نهم آذرماه) خبر داد. رزم حسینی، مصوبه ستاد اقتصادی دولت مبنی بر ترخیص کالاهای رسوبی در گمرکات را در راستای کاهش بروکراسی اداری دانست و تصریح کرد: با ترخیص کالاها آثار آن را به تدریج در اقتصاد ایران خواهیم دید و تولید و صادرات افزایش می‌یابد. البته وزیر صمت در حین سفر خود به هرمزگان در یک برنامه تلویزیونی، درباره برخی کالاها که صاحبان آنها تمایلی به ترخیص آنها از گمرکات کشور ندارند، به آنها هشدار داد: براساس قوانین، گمرک تصویب کرده که چنانچه صاحبان کالاها نسبت به ترخیص کالاهای خود اقدام نکنند این کالاها به املاک تملیکی می‌روند و به مزایده گذاشته خواهند شد. او همچنین از ترخیص ۳۵ هزار تن برنج‌های مانده در گمرکات کشور خبر داد و گفت: این میزان از برنج نیز به بازار عرضه خواهد شد و تاثیر خود را به زودی بر بازار خواهد گذاشت.
ابوالفضل اکبرپور ناظر گمرکات استان هرمزگان و مدیرکل گمرک شهید رجایی نیز در این نشست با ارایه آمار عملکرد گمرکات هرمزگان کل کالاهای ترخیص‌شده از گمرکات استان هرمزگان را بیش از 4میلیون و 700هزار تن برشمرد که 2میلیون و 400هزار تن آن را کالاهای اساسی تشکیل می‌دهند. او با اعلام اینکه کالاهای اساسی که در آبان ترخیص شده بیش از 540هزار تن بوده‌اند، افزود: از 11 آبان‌ماه سال جاری تاکنون بیش از 320هزار تن کالای اساسی ترخیص گردیده است و میزان 168هزار تن آن در جریان تشریفات گمرکی قرار دارند.
برش
وزیر صمت: ۱.۲ میلیون تن کالا، معادل حدود یک هشتم کالاهای موجود از گمرکات کشور در ۱۰ روز اخیر ترخیص شده که این میزان کالاهای ترخیص شده از مجموعه ۸.۳ میلیون تن کالاهای رسوبی مانده در گمرک ها بوده که ۴.۳ میلیون تن آن کالاهای اساسی و ۴ میلیون تن دیگر مواد اولیه کارخانه‌ها بوده است.
رزم‌حسینی: با ترخیص کالاها آثار آن را به تدریج در اقتصاد ایران خواهیم دید و تولید و صادرات افزایش می‌یابد.
براساس قوانین، گمرک تصویب کرده که چنانچه صاحبان کالاها نسبت به ترخیص کالاهای خود اقدام نکنند این کالاها به املاک تملیکی می‌روند و به مزایده گذاشته خواهند شد.
