اقتصاد کلان
تحلیل شاخص‌های بازارکار در بهار 99
مرکز پژوهش‌های مجلس طی گزارشی به تحلیل شاخص‌های بازار کار در فصل بهار ۱۳۹۹ پرداخت.
به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، دفتر مطالعات اقتصادی این مرکز در گزارشی با عنوان «تحلیل شاخص‌های بازار کار در فصل بهار ۱۳۹۹» آورده است؛ بررسی وضعیت بازار کار ایران در بهار ۱۳۹۹ نشان‌دهنده کاهش ۱/۱ درصدی نرخ بیکاری نسبت به بهار ۱۳۹۸ است؛ اما با توجه به اینکه در این فصل، جمعیت غیرفعال افزایش قابل توجهی داشته است، لذا کاهش نرخ بیکاری به‌دلیل کاهش نرخ مشارکت بوده و بهبود این شاخص نمی‌تواند بهبود وضعیت بازار کار را نشان دهد؛ در واقع در چنین شرایطی نرخ بیکاری شاخصی کاملا گمراه‌کننده برای تحلیل آثار شیوع ویروس کرونا بر بازار کار است. نتایج بررسی‌ها در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد از آنجایی که در ایران شاغلین مزد و حقوق‌بگیر درصد کمی از کل شاغلین را تشکیل می‌دهند و عمده شاغلین به‌صورت کارکن مستقل فعالیت می‌کنند، تأثیر شیوع ویروس کرونا بر بازار کار نیز به‌جای آنکه در افزایش نرخ بیکاری قابل مشاهده باشد، در افزایش جمعیت غیرفعال و کاهش نرخ مشارکت نمایان شده است. نتایج محاسبات نشان می‌دهد در صورتی که افراد شاغل و بیکار اضافه شده به جمعیت غیرفعال همچنان در بازار کار باقی می‌ماندند، نرخ بیکاری در بهار ۱۳۹۹ به‌جای ۹/۸ درصد اعلام شده توسط مرکز آمار ایران به ۲۴ درصد می‌رسید.
براساس این گزارش در حال حاضر دولت دو سیاست پرداخت تسهیلات بانکی و بیمه بیکاری را جهت مقابله با بحران بیکاری ناشی از بیماری کرونا مصوب و اجرا نموده است. در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس بر اساس بررسی مستندات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درخصوص عملکرد دو سیاست مذکور نشان می‌دهد که از سیاست پرداخت بیمه بیکاری به نسبت پرداخت تسهیلات، استقبال بیشتری شده است، چراکه دولت با عدم تعریف و لحاظ مکانیسم‌های تشویقی حفظ و صیانت از شاغلین برای بنگاه‌های اقتصادی، سیاست پرداخت بیمه بیکاری را در مقابل سیاست پرداخت تسهیلات قرار داده است و به‌جای اینکه این دو سیاست مکمل یکدیگر باشند جانشین هم شده‌اند. ضمن آنکه همچنین به‌رغم هدف حمایتی این دو سیاست، مناطق و استان‌های محروم به نسبت سایر استان‌ها، بهره‌مندی کمتری داشته‌اند. یکی از مهم‌ترین دلایل این امر بالا بودن سهم اشتغال غیررسمی در استان‌های محروم کشور است که در صورت ادامه این شرایط و عدم توجه در این خصوص، در آینده محرومیت این استان‌ها بیشتر و عمیق‌تر خواهد شد.
افزایش یارانه 30 میلیون نفر به 200 تا 900 هزار تومان در ماه
در حالی دولت تصمیم به پرداخت کمک ۱۰۰ هزار تومانی بلاعوض برای ۳۰ میلیون نفر گرفته که در این حالت با یارانه نقدی و کمک‌های معیشتی دریافتی خانوارهای مشمول به ۲۰۰ هزار تا بیش از ۹۰۰ هزار تومان افزایش پیدا می‌کند. به گزارش ایسنا، با توجه به محدودیت‌هایی کرونایی و تحت تاثیر قرار گرفتن برخی مشاغل که کاهش درآمد خانوارها به خصوص خانوارهای فاقد درآمد ثابت از تبعات آن است، بار دیگر در دولت تصمیم‌گیری شد تا برای بخشی از خانوارها کمک‌هایی در نظر گرفته شود. براین اساس، آن طور که رییس‌جمهور اعلام کرده مقرر شد تا برای حدود ۳۰ میلیون نفر ماهانه و طی چهار ماه آینده در هر ماه ۱۰۰ هزار تومان بلاعوض پرداخت شود. از سوی دیگر برای ۱۰ میلیون خانواده نیز وام یک میلیون تومانی در نظر گرفته شده است. از اظهارات رییس‌جمهور این طور بر می‌آید که در جمعیت ۳۰ میلیون نفری اعلام شده برای هر نفر ۱۰۰ هزار تومان پرداخت می‌شود و گرچه توضیحات کاملی در مورد ۳۰ میلیون نفر ارایه نشده است، ولی احتمالا اینگونه خواهد بود که از بین دریافت کنندگان یارانه نقدی و کمک‌های معیشتی ۳۰ میلیون نفر مشمول پرداخت کمک ۱۰۰ هزار تومانی هستند.
این در حالی است که اکنون حدود ۷۸ میلیون نفر در ماه یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی دریافت می‌کنند و از سال گذشته و با افزایش قیمت بنزین دولت حدود ۶۰میلیون نفر از بین یارانه بگیران را انتخاب کرد که ماهانه رقمی بین ۵۵ تا ۲۰۵ هزار تومان برای آنها تحت عنوان کمک معیشتی پرداخت می‌کند که به تفکیک خانوارها از این قرار است؛ برای خانواده‌های یک نفره ۵۵ هزار تومان، دو نفره ۱۰۳ هزار، سه نفره ۱۳۸ هزار، چهار نفره ۱۷۲ هزار و پنج نفره و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان است. اگر برای ۳۰ میلیون نفری که برای پرداخت ۱۰۰ هزار تومانی گزینش شده‌اند یارانه نقدی و کمک معیشتی هم پرداخت شود که احتمالا اینگونه خواهد بود پرداختی آنها از بابت یارانه نقدی دولت بین ۲۰۰ تا بیش از ۹۰۰ هزار تومان است. براین اساس، برای خانوار یک نفره که ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان یارانه نقدی، ۵۵ هزار تومان کمک معیشتی و ۱۰۰ هزار تومان کمک بلاعوض کرونا دریافت می‌کند در مجموع تا پایان سال هر ماه حدود ۲۰۰ هزار و ۵۰۰ تومان پرداخت خواهد شد. به این ترتیب برای خانوار دو نفره مجموع دریافتی ۳۹۳ هزار تومان، خانوار سه نفره ۵۷۴ هزار و ۵۰۰ تومان، خانوار پنج نفره ۷۵۴ هزار تومان، خانوار پنج نفره ۹۳۲ هزار و ۵۰۰ تومان و برای سایر خانوارهای با جمعیت بیشتر نیز رقم کمک معیشتی ثابت اما به تناسب افراد رقم یارانه نقدی و پرداخت ۱۰۰ هزار تومانی افزایش پیدا می‌کند. پرداخت کمک ۱۰۰ هزار تومانی در حالی صورت می‌گیرد که اخیرا رییس‌جمهور به نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه - ابلاغ کرده بود که برای طرح حمایتی دولت از اقشارکم برخورداری که در اثر تعطیلی کسب و کارشان در زمان اعمال محدودیت‌ها دچار آسیب می‌شوند، اقدام کند. از این رو، سازمان برنامه و بودجه تامین منابع و مسوولیت پرداخت کمک‌های ۱۰۰هزار تومانی را برعهده خواهد داشت.
