کمبود عرضه؛ صادرات خودرو!

تعادل -گروه خودرو |

«صادرات ۵.۷ میلیون دلاری خودرو در سال 98.» براساس آمار اعلامی از سوی گمرک ایران، خودروسازان سال گذشته حدود یکهزار و ۳۰۰دستگاه خودرو به ارزش پنج میلیون و ۷۲۲هزار و ۷ دلار به ۹ کشور جهان صادر کرده‌اند. 

جزییات آمار اعلامی نشان می‌دهد، کشور عراق با 3میلیون و ۱۲۲هزار و ۹۰۰ دلار، جمهوری آذربایجان با یک میلیون و ۱۵۹هزار و ۴۰۰ دلار و سوریه با ۹۸۱هزار و ۸۲۵ دلار سه مقصد نخست خودروهای ایرانی بوده‌اند.

از آن‌سو، رصد آمارهای تولید خودروسازان تا ماه هفتم از سال 99 نشان از صعودی شدن تولید خودرو نسبت به مدت مشابه سال 98 در کشور دارد. بنابر آمار اعلامی، این میزان صادرات خودرو در سال 98 در حالی رقم خورده، که همواره یکی از دلایل عمده بهم ریختگی بازار خودرو و افزایش قیمت خودروهای داخلی، عرضه قطره‌چکانی خودرو از سوی خودروسازان ذکر شده است. حال با وجود افزایش تولید خودروسازان و صادرات ۵،۷ میلیون دلاری خودرو در سال 98 این سوال پیش می‌آید، که چرا با وجود کمبود عرضه خودرو در بازار، خودروسازان اقدام به صادرات محصولاتشان به بازارهای خارجی کرده اند؟ این در حالی است که بازار داخلی هنوز اشباع نشده و تقاضا همچنان از عرضه پیش است. 

   صادرات خودرو در سال 98 

آمارهای گمرک نشان می‌دهد، خودروسازان سال گذشته صادرات بیش از ۵.۷ میلیون دلاری خودرو را در کارنامه خود به ثبت رسانده‌اند. براساس آمار اعلامی از سوی سید روح‌الله لطیفی سخنگوی گمرک، سال ۹۸ حدود یک هزار و ۳۰۰ دستگاه خودرو به وزن یکهزار و ۵۷۳ تن به ۹ کشور «هنگ‌کنک، تایوان، سوریه، امارات، اسپانیا، چین، عراق و ترکیه» صادر شده است. جزییات آمار اعلامی بیانگر این است که کشور عراق با سه میلیون و ۱۲۲هزار و ۹۰۰ دلار، جمهوری آذربایجان با یک میلیون و ۱۵۹هزار و ۴۰۰ دلار و سوریه با ۹۸۱هزار و ۸۲۵ دلار سه مقصد نخست خودروهای ایرانی بوده‌اند. همچنین هنگ کنگ با ۱۱۶ هزار و ۸۶۲ دلار، اسپانیا با ۹۶ هزار و ۳۶۲ دلار، تایوان با ۷۹ هزار و ۵۲۱ دلار، چین با ۳۶ هزار و ۶۰۰ دلار، ترکیه با هفت هزار دلار و امارات با چهار هزار و ۶۶۲ دلار دیگر خریداران خودرو از ایران بودند.

بنابه اظهارات سخنگوی گمرک، خودروی ساینا بیش از ۹۰ درصد سبد صادرات خودرو در سال ۹۸ را به خود اختصاص داده است. همچنین «پراید، تیبا، کوییک، سمند، پارس، ۲۰۷، هایما و دنا» سهمی کمتر از ۱۰ درصد را سبد صادراتی خودرویی‌ها در بر می‌گیرند. اما بنابر آمارها، بیشترین تنوع خودرویی به خودروهایی چون «تیبا، ساینا، کوییک، وانت آریسان، پژو پارس، پراید ۱۳۱ و رهام» به مقصد اسپانیا تعلق دارد.

   آمار تولید خودرو در 98

حال برویم ببینیم که خودروسازان در سال 98 چه تعداد خودرو تولید کرده‌اند که توانسته‌اند صادرات بیش از ۵.۷ میلیون دلاری خودرو را با وجود تحریم‌ها و عرضه قطره چکانی خودرو در بازار رقم بزنند؟ گزارش مالی منتشر شده از دو خودروساز بزرگ ایران نشان می‌دهد، ایران خودرو در سال مالی 1398 بیش از 393 هزار دستگاه انواع سواری را از خط تولید خود روانه بازار کرده است. در گروه محصولات ایران خودرو، خانواده «پژو» با 278 هزار دستگاه، بیشترین تیراژ تولید را داشته است. خانواده «سمند» با 52 هزار دستگاه و خانواده دنا با 32 هزار دستگاه، به ترتیب در جایگاه‌های دوم و سوم تولیدات ایران خودرو ایستاده‌اند. در میان محصولات مونتاژی ایران خودرو نیز خانواده «هایما» با بیش از 7200 دستگاه و پژو 2008 با بیش از 5800 دستگاه، به ترتیب رتبه‌های اول و دوم تیراژ تولید را داشته‌اند. حال به سراغ دیگر قطب اصلی خودروسازی کشور یعنی «سایپا» برویم. آمارها گویای این است که سایپا در سال مالی 98 موفق به تولید بیش از 363 هزار دستگاه (بدون احتساب تولیدات پارس خودرو و زامیاد) خودرو شده، که خانواده «پراید» با 188 هزار دستگاه در جایگاه اول و خانواده تیبا نیز با 160 هزار دستگاه در جایگاه دوم تولیدات این شرکت، ایستاده‌اند. همچنین «چانگان» با بیش از 5200 دستگاه و «کیا سراتو» با بیش از 3600 دستگاه، رتبه‌های اول و دوم را در میان محصولات مونتاژی سایپا داشته‌اند. «آریو» نیز با 648 دستگاه، کمترین تیراژ تولید سایپا را در سال 98 به خود اختصاص داده است. دو زیر مجموعه خودروسازی سایپا نیز در سال 98 همچنان به تولیدشان ادامه دادند؛ به‌طوری‌که «پارس خودرو» تولیدی معادل 106 هزار دستگاه و «زامیاد» نیز تولیدی فراتر از 35 هزار دستگاه را ثبت کرده‌اند. 

  آمار تولید انواع خودرو در نیمه اول 99

حال برگردیم به سال جاری و ببینم که خودروسازان داخلی چقدر تولید داشته اند؟ مقایسه آمار تولید انواع سواری در نیمه اول 99 با مدت مشابه سال گذشته، افزایش تولید 20 درصدی را نشان می‌دهد. همچنین بررسی عملکرد خودروسازان خصوصی نشان می‌دهد، این شرکت‌ها در نیمه اول سال 99 بیش از 17 هزار دستگاه را به تولید رسانده‌اند؛ یعنی 23 درصد بیشتر از مدت مشابه سال 98. «مدیران خودرو» و «کرمان موتور»، همچنان در صدر جدول تولید ایستاده‌اند. «ایران خودرو» در شهریورماه امسال، مجموع تولیداتش را به بیش از 42 هزار دستگاه رسانده که حدود 5هزار دستگاه بیشتر از مردادماه است. «رانا و خانواده تندر»، تولید دو رقمی داشته‌اند اما «هایما» و «پژو 2008» به تولید یک رقمی رسیده‌اند. به طوری‌که «هایما» فقط 1 دستگاه و 2008 نیز فقط 7 دستگاه تولید شده است. از آن‌سو، «سایپا» نیز در شهریورماه 99 بیش از 26 هزار دستگاه خودرو سواری تولید کرده که حدود 8هزار دستگاه بیشتر از مرداد امسال بوده است. از این تعداد، حدود 23 هزار دستگاه آن مربوط به خانواده «تیبا» و مابقی نیز مربوط به «وانت سایپا 151» است. «پارس خودرو» در شهریورماه 99 همچنان به تولید «رنو و برلیانس» ادامه داده و توانسته 202 دستگاه انواع «رنو» به همراه 373 دستگاه «انواع برلیانس» را تولید کند. این شرکت بیش از 5700 دستگاه در این ماه تولید داشته که تقریبا 1700 دستگاه بیشتر از مردادماه است. «زامیاد» نیز در شهریورماه 99 مجموع تولیداتش را به بیش از 3000 دستگاه رسانده که تقریبا 800 دستگاه بیشتر از ماه قبل خود بوده است.

    آمار تولید خودروسازان در 7 ماهه 99

اما با بررسی تازه‌ترین آمارها از روند تولید خودرو، ببینیم، خودروسازان در بازه زمانی هفت ماهه امسال؛ چه تعداد خودرو از خط تولید خود، بیرون آورده اند؟ رصد آمارها گویای این است که در مدت یاد شده، ۴۷۸ هزار و ۸۰۰ دستگاه خودرو سواری تولید شده، که نسبت به مدت مشابه سال گذشته که ۳۹۷ هزار و ۷۰۰ دستگاه بوده، رشد ۲۰.۴ درصدی را ثبت کرده است. البته «اتوبوس، مینی‌بوس و ون‌ها» تنها گروهی هستند که در مدت‌زمان 7 ماهه امسال، افت تولید را نسبت به سال 98 تجربه کرده‌اند. آمار 7 ماهه تولید خودروسازان خصوصی، با اینکه نشان‌دهنده افزایش 32 درصدی تولید آنها نسبت به مدت مشابه سال 98 است، اما بسیاری از این شرکت‌ها همچنان در آستانه توقف تولید هستند. از سوی دیگر، «پارس خودرو» در مهرماه 99، بیش از 8800 دستگاه تولید داشته که نشان‌دهنده افزایش تولید 3 هزار دستگاهی، نسبت به شهریورماه است. تولید انواع «رنو» در این شرکت تنها 10 دستگاه بوده درحالی که تولید برلیانس به 333 دستگاه رسیده است.

خانواده «کوییک»، همچنان پرتیراژترین محصول پارس خودروست. اما «سایپا» در مهرماه با کاهش چند هزار دستگاهی نسبت به ماه گذشته، تولیدش را به بیش از 23 هزار دستگاه رسانده است. به غیر از «تیبا و سایپا 151»، نام محصول دیگری در گزارش تولید ماهانه سایپا دیده نمی‌شود. خودروسازی زامیاد نیز با مجموع تولید بیش از 3300  دستگاه همچنان با شیب بسیار کمی، افزایش تولید را تجربه می‌کند. پیکاپ ریچ با تولید 16 دستگاه و وانت پادرا با تولید 6دستگاه، کمترین تیراژ تولید را در این ماه داشته‌اند. بررسی آمارها گویای این است با وجود همه مشکلاتی که مطرح می‌شود، اما وضعیت تولید انواع خودرو در ایران، همچنان صعودی گزارش می‌شود، حال اما این سوال نیز قابل طرح است چرا هنوز عرضه به میزان کافی در بازار صورت نمی‌گیرد؟! آیا خودروهای تولیدی صادر و روانه بازارهای بین‌المللی می‌شود در صورتی که بازار داخل هنوز اشباع نشده و تشنه خودرو است.