تضعیف اینترنت موبایل با تصرف غیرقانونی آنتن‌ها
بسیاری از افراد حتی با وجود نزدیک بودن به آنتن موبایل، اینترنت همراه‌شان در خانه بسیار ضعیف است. علت اصلی این مشکل شرکت‌ها، سازمان‌ها و افرادی هستند که به خاطر تمکن مالی، تقویت‌کننده‌های شخصی غیرمجاز نصب می‌کنند.اولویت اول اپراتورهای تلفن همراه، سرویس‌دهی از طریق آنتن‌های دکل موبایل است؛ اما برای برخی مناطق از جمله طبقات منفی یا طبقات بسیار بالا که آنتن‌دهی ضعیف است، اپراتور از نصب دستگاه‌هایی به نام ریپیتر برای تقویت سیگنال استفاده می‌کند. با وجود این، افرادی هستند که بدون اطلاع اپراتور اقدام به نصب ریپیتر به‌صورت غیرمجاز می‌کنند و تضعیف آنتن در مکان‌های دیگر را باعث میشوند. شاید شما هم با این مشکل مواجه شده باشید که حتی در پایتخت یا در شهرهای بزرگ کشور با وجود فاصله کم از آنتن موبایل یا وقتی آنتن را با چشم می‌بینید، اینترنت همراهتان بسیار ضعیف است. این موضوع در شرایط شیوع کرونا اهمیت بسیار بیشتری پیدا کرده است؛ در شرایطی که بیشتر کارها در کشور، از جمله آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان و دورکاری کارمندان به شکل مجازی درآمده است و اینترنت همراه برای پیشبرد این کارها بسیار ضروری است. علت اصلی مشکل ضعیف بودن اینترنت در خانه‌ها، ابزاری الکترونیکی به نام «ریپیتر» است که برای تقویت آنتن موبایل استفاده می‌شود اما در صورت غیرمجاز بودن، باعث بروز مشکلات جدی میشوند. این ریپیتر (تقویت‌کننده)ها وقتی بدون اخذ مجوز از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نصب شوند، روی فرکانس تلفن همراه اختلال ایجاد می‌کنند و باعث بروز اشکال در آنتن‌دهی در محیط اطراف خود میشوند. در این راستا کمالی، یک مهندس مخابرات درباره اینکه چرا به استفاده از تقویت‌کننده نیاز است، به فارس گفت: اولویت اول اپراتورهای تلفن همراه، سرویس‌دهی از طریق آنتن‌های دکل موبایل است؛ اما برخی مناطق در پوشش تکلیفی اپراتور نیست؛ مانند طبقات منفی یا طبقات بسیار بالا که اپراتور این محیط‌ها را براساس مسوولیت اجتماعی و برای حفظ رضایت مشتری پوشش می‌دهد. اگر در طبقات منفی کاربر زیادی وجود داشته باشد، اپراتور برای حل این مشکل راه‌حلی دارد؛ اینکه با استفاده از نصب دستگاه‌هایی به نام ریپیتر که مجوزهای رسمی و تاییدیه‌های فنی و سلامت را دارند، سیگنال را تقویت می‌کند، بدون اینکه اختلالی در سرویس‌دهی برای دیگر مشترکان ایجاد شود. اما به دلیل این قابلیت ریپیترها، افرادی هستند که بدون اطلاع اپراتور اقدام به نصب ریپیتر به‌صورت غیرمجاز می‌کنند که طبیعی است این کار مورد تایید اپراتور و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیست. این ریپیترهای غیرمجاز تداخل فرکانسی روی شبکه موبایل ایجاد می‌کنند و ممکن است در سرویس‌دهی به سایر همسایه‌ها هم ایجاد اختلال کنند.
کف تعهد قانونی اپراتور برای پوشش آنتن موبایل
بنابراین به نظر می‌رسد همه این دردسر به دلیل کافی نبودن آنتن‌دهی موبایل در برخی نقاط ایجاد می‌شود. به همین دلیل این سوال اساسی مطرح می‌شود که اساسا کف تعهد قانونی اپراتور در ایجاد پوشش آنتن‌دهی موبایل چقدر است؟ کمالی در پاسخ به این سوال اظهار کرد: سازمان تنظیم مقررات حدود تکالیف قانونی برای ایجاد پوشش موبایل در سطح شهر را مشخص کرده است. در این مصوبه قانونی حد سرویس‌دهی به‌گونه‌ای تعریف شده که با رعایت این حد، داخل ساختمان و داخل منزل مشترکان سرویس فراهم می‌شود؛ مگر اینکه داخل ساختمان دارای شرایط خاصی باشد، برای مثال در زیرزمین باشد یا ممکن است در برخی مناطق در طبقات ۱۵ که ارتفاع ساختمان از ارتفاع دکل بلندتر است سرویس‌دهی با مشکل مواجه شود. کمالی اظهار کرد: به دلیل افزایش استفاده از اینترنت و نیاز به اینترنت با سرعت بالاتر، استفاده از ریپیتر در شهرهای بزرگ رو به افزایش است در تهران هم موارد استفاده از ریپیتر غیرمجاز زیاد است؛ شاید تا ۳۰۰۰ ریپیتر غیرمجاز در استان تهران داشته باشیم. فقط مدتی پیش در بازار تهران 30 دستگاه ریپیتر غیرمجاز شناسایی و جمع‌آوری کردیم. در هشت ماهه ابتدایی سال 99 حدود 500 ریپیتر در شهر تهران جمع‌آوری شده است. تمرکز این دستگاه‌ها در مناطقی اداری و تجاری است؛ برای مثال در مناطقی مانند میدان هفتم تیر، میدان آرژانتین، خیابان قائم مقام، میدان ونک و بازار بزرگ شاهد استفاده بیشتر از ریپیترها هستیم.
چه کسانی از ریپیتر استفاده می‌کنند
این روزها که بسیاری از امور به دلیل شیوع ویروس کرونا، الکترونیکی شده‌اند، کسب‌و‌کارهای اینترنتی هم رشد به‌شدت سریعی را تجربه می‌کنند. از آنجا که این کسب‌و‌کارها وابسته به اینترنت هستند، به اینترنت باسرعت زیاد، علاقه‌مندند و بسیاری از آنها حتی به جای اینکه از سرویس اینترنت پرسرعت ثابت (ADSL) استفاده کنند علاقه دارند روی سیم‌کارت، اینترنت بسیار سریع داشته باشند. تقریبا حتی لپ‌تاپ از دور خارج شده و همه کارها به موبایل منتقل شده است. کمالی در توضیح اینکه بیشتر چه کسانی از ریپیترهای غیرمجاز استفاده می‌کنند؟ می‌گوید: شاهدیم که کسب‌و‌کارها و اماکن عمومی بیشتر از ریپیترهای غیرمجاز استفاده می‌کنند. امروز اغلب آنلاین‌شاپ‌ها دفتر یا آدرس رسمی ندارند، در زیرزمین در خانه یا در پارکینگ، دفتر کار خود را دایر می‌کنند. در طبقه زیر زمین یا پارکینگ سیگنال موبایل نداریم یا سیگنال ضعیف است. هزینه کم ریپیترهای غیرمجاز، افراد را تشویق می‌کند که برای خود آنتن شخصی مهیا کنند، غافل از اینکه ریپیترها، سرویس افرادی که در فضای باز شهری و در طبقات بالاتر هستند را دچار مشکل می‌کند. اگرچه اغلب، شرکت‌ها و سازمان‌ها اقدام به نصب ریپیتر غیرمجاز می‌کنند؛ اما گاهی استفاده‌کنندگان از ریپیتر غیرمجاز، کاملا مشترک خانگی هستند؛ گاهی افرادی که تمکن مالی دارند علاقه دارند در هر قسمت خانه‌شان آنتن موبایل کافی باشد و دیگر به این نکته که ممکن است این کار روی دیگران اثر داشته باشد یا حتی روی سلامتی آنان اثر سوء داشته باشد، توجه نمی‌کنند.
در چه صورت آنتن دیگران دچار اختلال می‌شود
ریپیترها نویزی را به سمت دکل اصلی ارسال می‌کنند که کیفیت پوشش دکل اصلی را کاهش می‌دهد. اگر ریپیترها غیرمجاز باشد در اکثر مواقع آنتن محیط اطراف را خراب می‌کند. مشکل شخص حل می‌شود اما آنتن همسایه‌ها مختل می‌شود. کمالی درباره اینکه آیا ریپیترها سرویس دیگر مشترکان را خراب می‌کنند، گفت: ریپیترها کل باند فرکانسی را تقویت می‌کنند نه فقط باند موبایل را. در موضوع ریپیترها باید دو وجه را در نظربگیریم؛ نخست خرید دستگاه و دوم نصب آن. ریپیترهای غیرمجاز دارای قیمت پایین‌تر معمولا غیر استاندارد هستند و معمولا هم توسط افراد غیرمتخصص و بدون در نظر گرفتن مباحث فنی فرکانسی نصب میشوند و در نتیجه نصب آنها هم به صورت غیراستاندارد انجام می‌شود. این دستگاه‌ها بدون هیچ تنظیم خاصی سیگنال را می‌گیرند و تقویت می‌کند و هیچ کنترلی روی خروجی آن چه به سمت دکل و چه به سمت کاربر نیست. همچنین در این دستگاه‌ها از تجهیزات الکترونیکی بی‌کیفیت استفاده شده است. این تجهیزات بازاری هستند و فقط برای کسب سود فروخته میشوند و برای فروشنده ضرر و زیانی که به مصرف‌کننده و دیگران وارد می‌شود مهم نیست. اما از ریپیترهای مجاز که جزو تجهیزات اصلی اپراتورها هستند، بازدیدهای دوره‌ای انجام می‌شود.
قیمت دستگاه‌های غیرمجاز
یکی از سوالات که به ذهن خطور می‌کند این است که قیمت ریپیترهای غیرمجاز چند است که استفاده از این ابزار غیرمجاز را ساده کرده است؟ آنچه در سایت‌ها مشاهده می‌شود این است که با بودجه‌ای حدود سه تا چهار میلیون تومان می‌توان یک ریپیتر غیرمجاز خریداری کرد که البته هزینه نصب و راه‌اندازی هم به آن اضافه می‌شود. محمدی، یک کارشناس نصب ریپیتر مجاز درباره قیمت ریپیترهای مجاز و غیرمجاز به خبرنگار فارس، گفت: قیمت ریپیترهای غیرمجاز اگرچه بسته به نوسان نرخ دلار متفاوت است اما کمتر از 50 دلار تا 100 دلار است که حدود پنج میلیون تومان می‌شود. قیمت ریپیترهای مجاز که توسط اپراتورها نصب می‌شود، به دلیل برخورداری از استانداردها و بسته به ویژگی‌ها تا 1500 دلار و حتی تا 10 برابر بیشتر از غیرمجازها است. ریپیترها همه وارداتی هستند و البته دیده شده که به صورت محدود نمونه‌هایی داخلی هم دارند.
حق‌الناس شامل فرکانس نامریی هم می‌شود
همچنین تبریزی، مهندس الکترونیک و عضو تیم شناسایی سیگنال‌های مخرب و مختل کننده، درباره افرادی که از باند فرکانسی به‌صورت غیرمجاز استفاده می‌کنند، گفت: این دستگاه‌ها از پهنای باند اپراتورها استفاده می‌کنند که مصداق حق الناس است. اپراتور موبایل فرکانسی را برای استفاده همه از دولت خریداری کرده و برخی آن را به صورت اختصاصی استفاده می‌کنند، خودشان سرویس می‌گیرند و سرویس دیگران را خراب می‌کنند. وی اظهار کرد: دولتی‌ها کمتر به سمت استفاده از ریپیترها رفته‌اند و به ترتیب بیشتر بخش خصوصی، تجاری، اداری و به ندرت مسکونی طالب این موضوع شده‌اند. اما با مواردی از تخلف دولتی‌ها روبرو بوده‌ایم که اساسا اجازه ورود نمی‌دهند و مواردی که طولانی می‌شود، اغلب مربوط به موارد دولتی است؛ برای مثال یک سفارتی در تهران اقدام به نصب ریپیتر غیرمجاز کرده بود و از طریق وزارت امور خارجه با چندین ماه ایمیل در نهایت توانستیم مشکل را حل کنیم. تبریزی در پاسخ به اینکه آیا راه قانونی برای اخذ مجوز نصب ریپیتر وجود دارد؟ گفت: مجوزی برای نصب شخصی این تقویت‌کننده‌ها وجود ندارد و این کار فقط توسط اپراتور و در صورت نیاز انجام می‌شود. وقتی اپراتوری بنابر ضرورت ریپیتری نصب کند به دلیل با رعایت مسائل فرکانسی مربوط، اختلالی ایجاد نخواهد شد. مردم مشکل آنتن‌دهی خود را به اپراتور منعکس می‌کنند. اپراتور مشکل را بررسی می‌کند و اولویت با اصلاح ضعف آنتن‌دهی از طریق دکل‌های رسمی است. اگر امکان اصلاح با روش معمول نبود و تعداد کاربران در محیط مورد نظر، اپراتور را برای نصب ریپیتر مجاب کند، این دستگاه نصب خواهد شد. اغلب این مشکلات در طبقات منفی است که پوشش طبقات منفی در تعهد سرویس‌دهی اپراتورها نیست. در حال حاضر هم برخی اپراتورها در اصلاح ضعف آنتن‌دهی، در جاهایی که ممکن باشد با بهینه‌سازی در حال رفع مشکل مشترک هستند و در جایی که مقدور نباشد، ریپیترهای غیرمجاز را جمع آوری و ریپیترهای مجاز نصب می‌کنند.
رگولاتوری مسوول جمع‌آوری
دستگاه‌های غیرمجاز است
تبریزی اظهار کرد: مسوول نهایی جمع‌آوری دستگاه‌های ریپیتر غیرمجاز، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در زیرمجموعه ارتباطات و فناوری اطلاعات است که با همکاری اپراتورها این کار را انجام می‌دهد. سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برای شناسایی و جمع آوری دستگاه‌های غیرمجاز از اپراتورها کمک می‌گیرد. بسیاری از افرادی که اقدام به استفاده از ریپیتر غیرمجاز می‌کنند اساسا از غیر مجاز بودن آن اطلاع ندارند. به همین دلیل اپراتورها به دنبال رفتار سلبی در برخورد با استفاده کنندگان از دستگاه‌های غیرمجاز نیستند بلکه به دنبال حل مشکل آنان هستند. اما در مواردی که استفاده کننده بر عمل خود اصرار دارد پرونده‌ها به بخش حقوقی ارجاع داده می‌شود. البته در این باره مشکل قانونی وجود دارد. در دهه 50 قانونی درباره رادیوهای آماتوری تدوین شد که هم‌اکنون هم همان قانون ملاک عمل است. قوانین و رقم جریمه به‌روز نشده و حتی کمتر از یک میلیون تومان است. طبیعی است که با توجه به تورم از سال 50 تاکنون جریمه‌ای هم اعمال شود چشمگیر و بازدارنده نیست. آیین‌نامه اجرایی این قانون می‌تواند بازنگری شود. فضای فرکانسی تهران بسیار پیچیده است و بخشی از مشکل به دلیل آگاه نبودن مردم است.
