خطر رادیکالیسم در اقتصاد

علی قنبری

به نظرم مهم‌تر از بحث بودجه امسال و سال آینده، این نظامات تصمیم‌سازی تقنینی کشور است که باید ابعاد و زوایای گوناگون آن مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد. به هر حال بودجه امسال کشور نیز از همان مشکلاتی رنج می‌برد که نظامات بودجه‌ای کشور طی دهه‌های اخیر همواره به آن گرفتار بوده است. اما شیوه و روشی که مجلس یازدهم در مواجهه با موضوعات کلان اقتصادی و راهبردی در پیش گرفته است از چنان درجه اهمیتی برخوردار است که توجه رسانه‌ها و تحلیلگران و البته عموم مردم را به خود جلب کند. اگر در خاطرتان مانده باشد افراد و جریاناتی خاص در ایام انتخابات مجلس یازدهم تلاش می‌کردند از طریق ناامید ساختن مردم و گسترش یأس عمومی، زمینه مشارکت‌های عمومی مردم در انتخابات را کاهش دهند.

این دسته افراد در آن برهه استدلال می‌کردند که بهتر است، نظام تصمیم‌سازی‌های کشور یک‌دست و توسط یک جناح کنترل شود تا حداقل تنشی در سطوح عالی مدیریتی شکل نگیرد. جریاناتی که مدل حکمرانی چین یا کره شمالی را مثال می‌زدند که توسط یک اقلیت محدود ولی با نفوذ منافع عموم جامعه را دنبال می‌کند. همین فضاسازی‌های مخرب و برخی برخوردهای جناحی و سیاسی با بررسی صلاحیت‌ها در نهایت باعث شد تا در یکی از بی‌سابقه‌ترین تجربیات انتخاباتی کشور یک گروه، یک جناح و یک مجموعه سکان هدایت و تصمیم‌سازی در مجلس را به دست بگیرد. شمایلی که در طول تاریخ مجالس بعد از انقلاب یک نمونه منحصر به‌فرد به شمار می‌رود. نمایندگانی که از عدم مشارکت‌های عمومی و فقدان رقیب توانمند، بیشترین بهره‌برداری را کردند و با آرای حداقلی و با کمترین امارهای مشارکتی راهی بهارستان شدند. اما این پایان کار نبود. برخلاف برخی استدلال‌ها که عنوان می‌کردند یک‌دست شدن نظام تصمیم‌سازی باعث کاهش مشکلات و توجه و تمرکز منتخبین به آلام مردم خواهد شد، حوادث ماه‌های اخیر و بعد از تشکیل مجلس نشان داد که نه تنها یک چنین رویکردی در میان منتخبان وجود ندارد، بلکه این گروه‌ها با رفتارهای رادیکال و تند در تدارک تصمیماتی هستند که اجرای آنها کشور را با خطرات بنیادینی در بخش‌های اقتصادی، امنیتی، دیپلماسی و... روبه‌رو می‌سازد. متاسفانه مجلس یازدهم به جای استفاده از تجارب گذشته و استفاده از رویکردهای کارشناسی، شیوه‌ای را پیش گرفته که باعث ایجاد بی‌ثباتی و تشنج در بخش‌های اقتصادی و معیشتی و نظامات راهبردی کشور می‌شود. نمونه‌اش مصوبه‌ای است که مجلس به اسم «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» آن‌را تایید کرده، اما در واقع «اقدام غیرراهبردی برای خروج از برجام» است در دستور کار قرار داده است، دامنه این نگرانی‌های عمومی را افزایش داده است. مصوبه‌ای که قیمت دلار، سکه، طلا، خودرو و... را افزایش داد و شاخص‌های اقتصادی را که در مسیر ثبات و آرامش قرار گرفته بودند دوباره دچار تکانه‌های تورمی کرد. این نوع تصمیم‌سازی‌ها نشان داد که بیشتر از رویکردهای عقلانی و خردمندانه این اتمسفر احساس و هیجان است که سایه سنگین خود را بر نظام تصمیم‌سازی‌های مجلس گسترانده است. معتقدم عقلای اصولگرا باید وارد میدان شوند و در مقابل یک چنین تحرکات خطرناکی از منافع راهبردی کشور را در بخش‌های اقتصادی، دیپلماسی، سیاسی و... هدف قرار داده است، واکنش نشان دهند. صاحب‌نظران دلسوز کشور امروز نگران تصمیماتی هستند که سنگ بنای آنها توسط این مجلس در حال پی‌ریزی است و می‌تواند خسارات فراوانی را در کشور ایجاد کند. در شرایطی که آرام‌آرام به موعد رسمی انتخابات ریاست‌جمهوری نزدیک می‌شویم، خطر ظهور و بروز این رویکردهای افراطی در کشور وجود دارد. به نظر می‌رسد برخی گروه‌های تندرو در حال بحران آفرینی هستند تا زمینه نا امید ساختن مردم از حضور در انتخابات سال آینده را فراهم کنند. چرا که از این واقعیت آگاهند که تنها در صورتی می‌توانند پیروزی را در آغوش بگیرند که زمینه مشارکت حداکثری مردم در انتخابات مسدود شود. البته خوشبختانه، مسوولان ارشد کشور همواره از گسترش مردم‌سالاری و ایجاد بستر مناسب برای حضور حداکثری مردم حمایت کرده‌اند، اما در این میان برخی جریانات هستند که تلاش می‌کنند تا به قیمت بر باد رفتن منافع ملی، منافع فردی و گروهی خود را تامین کنند. با این توضیحات معتقدم برخی رویکردهای رادیکال در مجلس در راستای یک هدف کلی که پیروزی در انتخابات سال آینده ریاست‌جمهوری است، دنبال می‌شود. نشانه‌های تحلیلی حاکی از این واقعیت است که کاهش نرخ دلار، مهار تورم، احیای برجام، بهبود شاخص‌های کسب و کار، پایان یافتن تحریم‌ها و... از جمله موانعی هستند که گروه‌های رادیکال تلاش می‌کنند زمینه تحقق آنها را از بین ببرند تا به بهانه عملکرد نامناسب اقتصادی دولت شانس پیروزی خود در انتخابات را افزایش دهند. البته تجربه تاریخی کشور نشان می‌دهد که در یک چنین بزنگاه‌هایی مردم با درک درست شرایط وارد صحنه می‌شوند و اراده واقعی خود را در فضای سیاسی و انتخاباتی کشور فریاد می‌زنند. خصلت دلنشینی که مردم ایران بارها در بزنگاه‌ها به وسیله آن از جمهوریت و اسلامیت نظام صیانت کرده‌اند و کشور را به سمت رشد افزون‌تر هدایت کرده‌اند. تا باد چنین بادا...