درخواست سه باستان‌شناسِ خارجی برای نجاتِ چگاسفلی
در طول چند سال گذشته باستان‌شناسان ملی و بین‌المللی در نامه‌های جداگانه سعی کردند تا برای نجاتِ چگاسفلی تاریخی در شوش، با ارائه راهکارهایی علمی از تخریبِ این محوطه تاریخی جلوگیری کنند؛ محوطه‌ای تاریخی که هر ازگاهی با تهدید یا عملکردِ شخص یا مسوولِ شهری لرزه به تن باستان‌شناسان می‌اندازد. به همین دلیل علاوه بر تلاش‌هایی که باستان شناسانِ داخلی برای نجاتِ این محوطه تاریخی کرده‌اند، در طول چند سال گذشته نیز باستان‌شناسان بین‌المللی از یوسف مجیدزاده گرفته تا باستان‌شناسانِ خارجی که کاوش در محوطه‌های تاریخی کشور را در رزومه کاری خود دارند، نسبت به لزوم حفاظت از این محوطه تاریخی تاکید می‌کنند.
آنها در نامه‌های خود خطاب از معاون میراث فرهنگی گرفته تا مسوولان پژوهشگاه میراث و پژوهشکده باستان‌شناسی، درخواست ثبت جهانی این محوطه را با هدف حفاظت از آن و امکان تحقیق و پژوهش مستمر روی آن را کرده‌اند. نمونه بارز این درخواست‌ها از سوی باربارا هلوینگ - استاد دانشگاه سیدنی و باستان‌شناس متخصص دوره پیش از تاریخ - بود، وی در نامه‌ای خطاب به محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی درخواست حفاظت از محوطه تاریخی چگاسفلی را با راهکارهایی مشخص مطرح کرد.
او در نامه خود این‌طور نوشت: «میراث فرهنگی ایران از اهمیت جهانی برخوردار است و همان‌طور که به خوبی می‌دانید همچنان به ارائه یافته‌ها و بینش‌های شگفت‌انگیز در فرهنگ باستان ادامه می‌دهد. همچنین موضوع نمایشگاه «ایران. فرهنگ‌های اولیه بین کویر و آب» بود که در سال ۲۰۱۷ در شهر بُن و به لطف حمایت ارزشمند شما انجام شد. امروز با نگارش این نامه از شما می‌خواهم یکی دیگر از محوطه‌های مهم را نامزد ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو کنید تا امکان حفاظت جدی و فعالیت های تحقیقی در آن محقق شود: «تل چگاسفلی» حفاظت از این محوطه در آینده به سبب فعالیت‌های مسکن‌سازی مدرن تهدید می‌شود. متاسفانه ثبت محوطه تل چگاسفلی نیز موجب بروز تهدیدی شود. اما دسترسی به معماری سکونتگاه و گورها با یافته‌های غنی ساده است و در نزدیکی سطح زمین قرار دارد و این امر آن را به هدفی جذاب برای غارتگران تبدیل می‌کند. روستاییان که ابتدا به صورت تصادفی به گورها برخوردند به خوبی از گنجینه‌ای که زیر پای آنها قرار دارد آگاه هستند. کافی است به نمونه اکتشافات در جیرفت اشاره کنیم که به صورت تصادفی کشف شد و پس از آن آثار سر از بازارهای هنری غیرقانونی و بین المللی درآوردند، شرایطی که بسیار مایه تاسف بود و بازگشت آثار را پیچیده کرد. از سوی دیگر فرانک هول ، رییس دپارتمان انسان‌شناسی دانشگاه ییل امریکا ، نیز در نامه‌ای جداگانه خطاب به پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری آورده است: «یک‌صد سال پیش، گروهی فرانسوی حفریات گسترده‌ای در شوش انجام دادند جایی که از گورهای اواخر هزاره پنجم پیش از میلاد آن ظروف سفالی فاخر به وفور به دست آمد. گرچه تعداد کمی از موزه‌های مهم دنیا آن ظروف زیبا رادر خود دارند اما آنها به خوبی در بسیاری از کتب و نمایشگاه‌ها معرفی شده است. گورستان شوش در جوار هِرم پله‌ای یادمانی‌اش، یکی از پیشگامان زیگورات‌ها در اولین تمدن‌های دنیای باستان، قرار گرفته است. متاسفانه، (به خاطر نقص‌هایی که در کاوش و ثبت یافته‌ها در آن زمان به کار گرفته شده)، بسیاری از بسترهای باستانشناختی که می‌توانست زوایای تاریک جامعه‌ای که به چنین دستاوردهای مهمی دست یافته بود را روشن کند ناقص است. دنیل توماس پاتس ، باستان‌شناس خاورمیانه دانشگاه سیدنی نیز در نامه‌ای جداگانه خطاب به پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، درخواست ثبت جهانی این محوطه تاریخی را مطرح کرد. او نیز در نامه خود نوشت: «به واسطه شمار متعدد کاوش‌های جدید در سال‌های اخیر و انتشار سریع یافته‌های حاصل از آن، درک ما از مراحل پایانی پیش از تاریخ ایران متحول شده است. زمانی که به مبحث کارهای میدانی در یکی دو دهه گذشته توجه کنیم، تقریبا حجم عظیم یافته‌ها در سراسر کشور باورنکردنی است. یقینا این مساله گواهی است بر فعالیت مجموعه باستان‌شناسانی که هم در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و هم در بخش دانشگاهی فهم ما را در خصوص پیش از تاریخ ایران از جنبه‌های مختلف عمق بخشیده‌اند.
