قدرت خرید مردم جوابگوی گوشی‌های بازار‌ نیست

اگرچه مسوولان حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات هر از گاهی از کاهش قیمت موبایل و کالاهای الکترونیکی خبر می‌دهند، اما آنچه در عمل اتفاق افتاده این است که با افزایش نرخ دلار، قیمت گوشی‌ها هم با رشد تصاعدی افزایش یافته اما این روزها که دلار در بازار به ثبات نسبی رسیده و در هفته‌های گذشته هم شاهد کاهش نرخ ارز بوده‌ایم، خبری از کاهش قیمت موبایل نیست. از سویی در حالی که انجمن واردکنندگان موبایل عدم تخصیص ارز توسط بانک مرکزی را از مهم‌ترین دلایل بروز مشکلات در بازار عرضه و تقاضا می‌داند و معتقد است درصورت حل مشکلات تخصیص ارز و ثبت سفارش برای شرکت‌های واردکننده و متعادل شدن میزان عرضه و تقاضا، قیمت‌ها در بازار رقابتی شده و کاهش می‌یابد، فروشندگان موبایل معتقدند حتی در آن زمان هم خبری از ارزانی موبایل نخواهد بود، زیرا تعطیلی‌های زیاد و کاهش شدید فروش، شرایط را برای فروشندگان موبایل دشوار کرده و زمانی که بازار به فرآیند فروش سابق خود بازگردد هم، فروشندگان برای جبران خسارت‌ها‌یشان، توانایی کاهش قیمت‌ها را نخواهند داشت. بررسی تغییرات قیمت از نمودار‌های قیمتی فروشگاه‌های آنلاین در بازه سه ماهه از ۱۰ شهریور تا ۱۰ آذر نشان می‌دهد که تقریبا همزمان با افزایش نرخ دلار قیمت گوشی‌ها نیز به تبع آن افزایش یافته است اما در مقابل وقتی بازار کاهش ارزش دلار را تجربه کرد تعداد محدودی از گوشی‌ها قیمتشان کاهش قیمت ناچیزی را تجربه کرد. بسیاری از فروشندگان گوشی موبایل معتقدند که افزایش قیمت موبایل علاوه بر اینکه به‌صورت مستقیم به قیمت ارز و دلار وابسته است به نوع قیمت‌گذاری واردکنندگان موبایل نیز بستگی دارد. با وجود این، امیر اسحاقی، دبیر انجمن موبایل، تبلت و لوازم جانبی با بیان اینکه نرخ‌های محاسبه قیمت تمام‌شده برای موبایل بسیار متغیر است، عنوان کرد که با اجرایی شدن طرح افق که قیمت کالا از فروشنده تا خریدار در سامانه ثبت می‌شود، می‌توان در بازار موبایل شفافیت ایجاد کرد.

   شرط شفافیت در بازار موبایل

اسحاقی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه در هفته‌های گذشته تخصیص ارز مناسبی از سوی بانک مرکزی به شرکت‌ها داده شده، گفت: البته هنوز بسیاری از شرکت‌ها تخصیص نگرفتند اما طبق آمار، همین میزان تخصیص عدد قابل توجهی است و پیش‌بینی می‌کنیم در فرآیند واردات افزایش عرضه را در هفته‌های آینده خواهیم داشت و اگر بازار فروشگاه‌های کشور باز شود و وضعیت به حالت عادی برگردد، احتمالا از نظر عرضه و تقاضا شاهد وضعیت بهتری خواهیم بود و هرچه کالای بیشتری توزیع شود، قیمت در بازار متعادل‌تر خواهد بود و مردم هم بیشتر بهره‌مند می‌شوند. وی با تاکید بر لزوم ساماندهی بازار موبایل بیان کرد: منطقی‌ترین روش که هنوز از سوی وزارت صمت اجرایی نشده این است که شرکت‌های واردکننده هنگام واردات، موظف شوند بر اساس دستورالعمل و ضوابط قیمت‌گذاری کالاهای وارداتی سازمان حمایت، قیمت‌ کالا را در سامانه ۱۲۴ ثبت کنند که مردم هنگام خرید بتوانند قیمت مصرف‌کننده نهایی را که در سامانه درج شده، استعلام کنند. دبیر انجمن موبایل، تبلت و لوازم جانبی ادامه داد: ما پیشنهاد کردیم قیمتی که بازرگانان در این سامانه ثبت می‌کنند، برای مردم قابلیت استعلام پیامکی داشته باشد و بتوانند IMEI را به یک سرشماره پیامک کرده و همان‌طور که از اصالت گارانتی و نام شرکت واردکننده و گارانتی‌کننده مطلع می‌شوند، از حداکثر قیمت مصرف‌کننده هم آگاه شوند. زیرساخت این موضوع هم وجود دارد اما تاکنون از سوی وزارت صمت اجرایی نشده است. اسحاقی با اشاره به نقش طرح افق در شفافیت فروش کالا توضیح داد: از آنجایی که قیمت خرید کالا توسط شرکت‌ها و قیمت خرید ارز و زمان حمل و هزینه‌های جانبی برای شرکت‌ها متفاوت است، نرخ‌های محاسبه قیمت تمام‌شده برای موبایل هم بسیار متغیر است. تنها مسیری که می‌تواند شفافیت ایجاد کرد، فعال‌سازی طرح افق است که مطالبه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و سامانه همتا بوده است. سامانه نظارت بر شبکه فروش از واردکننده شروع می‌شود و تا مصرف‌کننده، هر شخصی در زنجیره فروش کالا را در برمی‌گیرد. در این سامانه، قیمت کالا از فروشنده تا خریدار ثبت می‌شود و این فرآیند می‌تواند در بازار موبایل شفافیت ایجاد کند. وی با اشاره به راهکارهای افزایش قدرت خرید مردم اظهار کرد: پیشنهاد ما این بوده که تخصیص ارز مخصوصا برای کالاهایی که سهم عمده ۹۰ درصد متقاضی را در بازار دارد، در اولویت ویژه قرار گیرد و دایما به این کالا تخصیص ارز بدهند. اگر هزینه‌ها به نظر بالا می‌رسد، دولت با کم کردن سود بازرگانی و تسهیلاتی که می‌تواند در موارد مختلف برای بازرگانان ایجاد کند، می‌تواند کمک کند که قیمت تمام‌شده کالا کاهش یابد و به مصرف‌کننده برسد.

   فروشندگان از رجیستری و افق 

دل خوشی ندارند

با وجود اینکه انجمن واردکنندگان موبایل یکی از راه‌های برون‌رفت از شرایط فعلی را اجرایی شدن طرح افق و ثبت قیمت‌ها به صورت دقیق و مرحله‌ای در سامانه ۱۲۴ می‌داند اما فروشندگان این اقدام را موثر نمی‌دانند. امید افتخاری یکی از فروشندگان موبایل در خیابان ولیعصر به پیوست می‌گوید: «سوال مشخص من این است که پیش از اجرا شدن طرح رجیستری و طرح افق مردم راحت‌تر امکان تهیه گوشی‌های پرچمدار و روز بازار موبایل را داشتند یا پس از اجرایی شدن این طرح‌های نیمه کاره و ناکارآمد؟ این طرح‌هایی که مسوولان تصویب و اجرایی می‌کنند تنها برای برخی از سازمان‌ها و ارگان‌ها مفید است نه برای کاربر نهایی و مردمی که به دنبال خرید گوشی هستند. او پیش‌بینی می‌کند با توجه به اوضاع بازار موبایل و اتفاقاتی که مسوولان در این بازار رقم می‌زنند، بازار‌های خرده‌فروشی تلفن همراه طی سه تا چهار سال آینده از بین خواهد رفت و تنها برند‌شاپ‌ها و فروشگاه‌های اینترنتی باقی می‌مانند. این فروشنده موبایل معتقد است زمانی که بیشتر تلفن همراه کشور از طریق قاچاق وارد کشور می‌شد، مصرف‌کننده نهایی راحت‌تر امکان خرید داشت تا الان که با شعار مقابله با فساد و قاچاق کالا آمدند و هیچ‌کس دیگر امکان و توان خرید موبایل را ندارد. او می‌گوید: قیمت دلار در دوره‌های گذشته نیز نوسانات شدیدی داشت اما بلایی که امروز سر قدرت خرید مردم آمده تماما به قیمت دلار ربط ندارد. کافی است به قیمت‌های سرسام‌آور رجیستری گوشی‌های آیفون نگاه کنید تا متوجه شوید اینها بلایی است که این طرح‌ها بر سر بازار موبایل و مردم آورده است.

   خبری از ارزانی موبایل نیست

از سوی دیگر، انجمن واردکنندگان موبایل، چند روز پیش در توییتی از کاهش قیمت تلفن همراه در آینده‌ای نزدیک به دلیل تخصیص ارز بانک مرکزی به واردکنندگان خبر داد. این در حالی است که فروشندگان موبایل اعتقادی به این موضوع ندارند. افتخاری در مورد تغییرات قیمت در بازار موبایل در هفته‌های آینده می‌گوید: خبری از ارزانی موبایل نخواهد بود. اوضاع فروشندگان موبایل بسیار نامناسب است. تعطیلی‌های زیاد و کاهش شدید فروش، مخصوصا برای مغازه‌دارانی که داخل پاساژ‌ها فعالیت داشتند، هزینه‌های اجاره‌ای که صاحبان ملک پیشاپیش دریافت کرده‌اند، مالیاتی که قرار بود دولت به کسب‌وکار‌ها ببخشد اما تمام آن را قسط‌بندی و دریافت می‌کند، همه از عواملی هستند که وقتی فروشندها به بازار برگردند به‌دنبال جبران این خسارت‌ها خواهند بود و به همین دلیل قیمت گوشی‌ها روند افزایشی خواهد یافت. افتخاری معتقد است اخباری که مدام به اسم کاهش قیمت موبایل منتشر می‌شود بازی با کلمات است. او می‌گوید: زمانی که قیمت گوشی به ۵۰ میلیون تومان می‌رسد، حرفی از افزایش قیمت‌ها زده نمی‌شود، اما گوشی از ۵۰ میلیون به ۴۹ میلیون تومان می‌رسد، خبر کاهش قیمت در بازار را پخش می‌کنند. در نهایت این قدرت خرید مردم است که از بین رفته، چه با ۵۰ میلیون تومان چه با ۴۸ میلیون تومان.