روند منفی «پالایش یکم»
گروه بورس|
بازار سرمایه طی هفته‌های گذشته روند متعادل روبه بالایی به خود گرفته بود اما طی دوهفته گذشته این روند به نوسان با حجم بالا تبدیل شده است وشاخص کل در محدوده یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی به کار خود ادامه می‌دهد. وضعیت حال حاضر نیز معمول است و میزان حجم معاملات و ورود پول توسط سهامداران حقیقی طی هفته‌های اخیر نشان‌دهنده این است که بازار سرمایه تا پایان سال می‌تواند روند متعادل، روبه بالا و به دور از هیجانی داشته باشد اما یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که طی هفته‌های اخیر رخ داد و سروصدای زیادی به همراه داشت، بازگشایی صندوق «پالایش‌یکم» پس از آن همه‌کش و قوس، بدون بازدهی درخور و رسیدن قیمت آن به نرخ زمان پذیره‌نویسی (۱۰ هزار تومان) بود. به عبارت دیگر صندوق پالایش اکنون به معضل سهامدارانی تبدیل شده که طی ماه قبل سرمایه خود را به نیت کسب سودی منطقی یا برای جلوگیری از افت ارزش پولشان بلوکه کردند ولی در حال حاضر با گذشت بیش از سه ماه نه‌تنها عایدی نداشته‌اند بلکه متحمل زیان نیز شده‌اند. بازار سرمایه تقربیا یک ماه است که از شرایط ریزش و اصلاح سنگین فاصله گرفته و لازم است تا مسوولان نسبت به ادامه روند بازار محتاط‌تر و با تأمل بیشتری گام بردارند. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که فعالان کهنه کار بازار سهام بر این باورند با روشن شدن وضعیت انتخابات امریکا از یکسو و عدم بازدهی سایر بازارهای مالی و دارایی از سوی دیگر، بورس را می‌توان تا پایان سال نقطه بسیار جذابی برای معامله‌گران و سهامداران و همچنین جمع‌آوری نقدینگی در نظر گرفت. همچنین پس از تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۰ به مجلس مشخص شد، دولت سال آینده هم برنامه ویژه‌ای برای واگذاری شرکت‌ها در بازار سهام خواهد داشت و کارشناسان اقتصادی معتقدند لازمه چنین اقدامی ابتدا جلب اعتماد مردم و پرهیز از رفتارهای مخرب خواهد بود و مردم باید بتوانند با اطیمنان خاطر پول خود را به بازار سهام بسپارند.
«پالایش‌یکم» صبر سهامداران را لبریز کرد
در خردادماه سال جاری که خبر واگذاری ETF دوم یا همان صندوق پالایشی متشکل از سهام چهارپالایشگاه بزرگ کشور (تهران، اصفهان، تبریز و بندرعباس) منتشر شد، بسیاری از مردم درصدد پیش خرید آن برآمدند تا همانند «دارایکم» سود خوبی نصیب آنها شود، در ادامه این ماجرا مرداد ماه اختلاف نظر، کج‌سلیقگی و یک‌بام و دوهوای مسوولان اقتصادی و سازمان خصوصی‌سازی در خصوص عدم واگذاری صندوق مذکور منجر شد تا موجی از بی‌اعتمادی بلای جان بازارسهام شود و روند ریزشی سه ماهه شاخص کل از همان زمان آغاز شد و خیلی از سهامداران عطای سرمایهگذاری در بورس را بر لقایش بخشیدند. سرانجام و پس از کش‌وقوس‌های فراوان بالاخره تصمیم برآن شد تا هر کدملی بتواند سهام صندوق پالایش را تا سقف پنج میلیون تومان خریداری کند. اگر از تمام جریاناتی که در این مدت چند ماهه عامل ریزش بازار بود بگذریم، پس از اینکه حدود سه ماه پول مردم برای خرید «پالایش‌یکم» بلوکه شده بود، صندوق پالایشی یکم دوهفته قبل بازگشایی شد و بازدهی خوبی نداشت، به گونه‌ای که در پایان آخرین روز معاملاتی هفته قبل تا رنج منفی هم پیش رفت و به قیمت پذیره‌نویسی خود (۱۰ هزار تومان) رسید. این اتفاق منجر شد تا اعتراض بسیاری از سهامداران و متقاضیان آن بلند شود که چرا پس از آن همه جنجال اکنون باید بدون کسب سود اقدام به فروش صندوق مورد نظر کنند. به اعتقاد کارشناسان بازار سرمایه، لازم است دولت برای «پالایش‌یکم» نه فقط در اسم بلکه به‌طور جدی بازارگردان تعیین کند تا شرایط به گونه‌ای پیش رود که سهامداران متحمل زیان فراوان نشوند. به عبارت دقیق‌تر وضعیت چنین سهام بزرگی که روند آن تابعی از سهام پالایشگاه‌های مطرح کشور است، نیازمند مدیریت قوی و نقدینگی بالایی خواهد بود.
سهم ETFها درلایحه بودجه ۱۴۰۰
بااین وجود سهم بورس و فروش دولتی در لایحه بودجه ۱۴۰۰ افزایش یافت و بر اساس متن لایحه بودجه ۱۴۰۰، واگذاری سهام در قالب صندوق‌های سرمایهگذاری قابل معامله در بورس (ETF) مشروط به اینکه تشکیل این صندوق‌ها با مدیریت دولتی برای بلندمدت نباشد یا عرضه سهام به روش ثبت سفارش مجاز است. طبق بند الف تبصره دو لایحه بودجه، علاوه بر روش‌های فوق، واگذاری سهام در قالب صندوق‌های سرمایهگذاری قابل معامله در بورس (ETF) مشروط به اینکه تشکیل این صندوق‌ها با مدیریت دولتی برای بلندمدت نباشد یا عرضه سهام به روش ثبت سفارش نیز مجاز است. همچنین در صورت واگذاری در قالب صندوق‌های سرمایهگذاری قابل معامله در بورس، پس از ایجاد صندوق‌های سرمایهگذاری، انتقال سهام مذکور در قالب معاملات خارج از جلسه رسمی معاملات بین صندوق‌ها و عرضه واحدها و صندوق‌های یادشده به عموم امکان‌پذیر است. عرضه سهام شرکت‌ها به روش ثبت سفارش یا در قالب صندوق‌های سرمایهگذاری تا سقف ۳۰ درصد مشمول تخفیف است. میزان تخفیف توسط هیات وزیران تعیین می‌شود. وزارتخانه‌ها، موسسات و شرکت‌های دولتی مجازند با هماهنگی وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت به تأسیس صندوق‌ها با حداقل سرمایه ۱۰ میلیارد ریال به صورت نقد یا غیرنقد (در قالب انتقال سهام دولت از شرکت‌های فهرست شده در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران) اقدام کنند.
وعده دارا سوم در زمان سرگردانی پالایشی یکم
تقربیا بیست و سومین روز از مهرماه بود که عباس‌معمارنژاد در خصوص واگذاری سهام دولتی گفت: باقیمانده سهام دولت در سه بانک خصوصی شده در قالب دارا سوم یا صندوق قابل معامله بورسی (ETF) با تخفیف ۲۰ درصد برای هر کد ملی تا سقف ۵ میلیون تومان ارایه می‌شود. وی در مورد اینکه با توجه به تخفیف در نظر گرفته شده برای خرید دارا یکم و دارا دوم آیا این تخفیف جدا از آن است، گفت: کسانی که قبلا تا ۵ میلیون تومان سهام دولت را در قالب دارا یکم و دارا دوم (پالایشی یکم) خریداری کرده‌اند، هم می‌توانند واحدهای سرمایهگذاری صندوق دارا سوم را برای هر کد ملی تا سقف ۵ میلیون تومان با تخفیف ۲۰ درصد خریداری کنند معمارنژاد افزود: تخفیف در نظر گرفته شده برای خرید واحدهای دارا سوم جدا از تخفیف صندوق‌های دارا یکم و دارا دوم است و ربطی به آنها ندارد معاون بیمه و بانک وزیر امور اقتصادی و دارایی در پاسخ به این سوال که از چه زمانی و چگونه می‌توان واحدهای دارا سوم را خریداری کرد، گفت: تمام تلاشمان این است که در هفته‌های اول آبان‌ماه این صندوق دارا سوم را در بورس ارایه کنیم و دارنده هر کد ملی می‌تواند واحدهای این صندوق را خریداری کند و الزامی به داشتن کد بورسی نیست. بنابراین آنهایی که کد بورسی دارند از طریق کارگزاری‌های خود یا از طریق شبکه بانکی و آنهایی که کد بورسی ندارند، از طریق درگاه‌های الکترونیکی بانک‌ها می‌توانند نسبت به خرید واحدهای سرمایهگذاری دارا سوم تا سقف ۵ میلیون تومان اقدام کنند. وی این را هم گفت: مصوبه هیات دولت برای واگذاری دارا سوم گرفته شده، باید این مصوبه به زودی ثبت شود و سعی می‌کنیم در اولین فرصت حتی‌الامکان هفته اول آبان یا نهایتا تا آخر آبان دارا سوم را در بورس ارایه کنیم. این وعده در نخستین ماه پاییز اعلام شده و حال حاضر نیز در آستانه زمستان هنوز این عرضه انجام شده و اگر هم این عرضه در بازار صورت گیرد موجبات نزول بازار را فراهم می‌سازد و درنتیجه شاهد سقوط عمیق‌تری دربورس و بازارسهام خواهیم بود. به‌طور کلی دولت با حمایت‌های ضد و نقیض خود باعث شد که میزان اعتماد مردم نسبت به بازارسهام کاهشی شود، درنهایت این وضعیت باعث می‌شود که استقبال چندانی در خصوص سهام دولتی در بازار سرمایه وجود نداشته باشد.
