مصائب جدید تولیدکنندگان پوشاک
تعادل | فاطمه کاظمی |
طی دو سال گذشته به منظور حمایت از پوشاک تولید داخل، شاهد بسته شدن فروشگاه‌های پوشاک برند خارجی در کشور بودیم؛ موضوعی که سبب شد تا برندهای پوشاک داخل به مرور جای فروشگاه‌های خارجی را پرکنند و تولید داخل رونق بگیرد. اما این‌بار این کرونا بود که کاسه وکوزه تولیدکنندگان پوشاک را به‌هم ریخت نه پوشاک قاچاق. تولیدکنندگان می‌گویند تولیدشان بد نیست، اما کرونا ومشکلات ناشی از آن دست و پایشان را بسته است. برخی از تولیدکنندگان می‌گویند که با این تعطیلی‌ها و کرونا، دیگر چشم امیدی به شب عید ندارند. اگر تعطیلی دوهفته‌ای و محدودیت‌های تعریف شده کرونایی باز هم ادامه‌دار باشد، بر رکود فعالیت تولیدکنندگان پوشاک خواهد افزود. حال جدای از مساله کرونا، فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان با مشکلات دیگری از جمله «تحریم‌ها، مشکلات صادرات، قفل بودن سیستم بانکی، افزایش نرخ ارز، تامین نشدن مواد اولیه و مسائلی از این دست» نیز درگیرهستند که کار را برای ادامه فعالیتشان سخت‌تر می‌کند. برهمین اساس آنهاخواهان حمایت بیشتری نسبت به سایر صنوف هستند. چراکه به گفته خودشان بیش از 90درصد فعالان تولیدی و صنفی این حوزه از بدنه بخش خصوصی است که به صورت سنتی فعالیت می‌کنند، اگر مورد حمایت قرار نگیرند، شکنندگی این واحدها در شرایط رکود فعلی بیشتر است و به‌راحتی از بین خواهند رفت.
طرح مبارزه با قاچاق پوشاک
نخستین‌بار در سال 96 طرح مبارزه با قاچاق پوشاک در کشور اجرا شد. مرحله اول طرح مبارزه با قاچاق پوشاک با عنوان «طرح مقابله با برندهای محرز پوشاک قاچاق» در استان‌های «تهران، البرز، خراسان رضوی، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، فارس، اصفهان، گیلان و مازندران» اجرا شد. طبق گفته مدیرکل هماهنگی امور مقابله و رصد جریان مالی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در سال 96 گروه کالایی پوشاک بیشترین حجم قاچاق کشور را به خود اختصاص داده بود که با اجرای این طرح در سال 97 به رتبه‌های پایین‌تری تنزل پیدا کرد. درصورتی که بنا بر گفته حمیدرضا دهقانی‌نیا، سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در سال 96 برای اجرای طرح مذکور نیازمند فراهم‌سازی برخی زیرساخت‌ها بودیم که پس از فراهم شدن آن اقدامات مقابله‌ای آغاز شد. مرحله دوم این طرح که در سال 97 اجرایی شد، الزام به شناسه‌دار شدن پوشاک تولید داخل و مقابله با برندهای محرز پوشاک قاچاق بود. در نتیجه این طرح شاهد برداشته شدن تابلوهای برندهای پوشاک خارجی از مغازه‌ها در پاساژها و افزایش فروشگاه‌های پوشاک تولید داخل بودیم. با انجام طرح مبارزه با قاچاق تولید پوشاک داخلی افزایش پیدا کرد. اما با همه‌گیری ویروس کرونا، پاساژها و فروشگاه‌های پوشاک نیمه تعطیل شده و فروش بسیار کمی دارند؛ بنابراین این طرح متوقف نشد، بلکه به خاطر شرایط کنونی امکان مقابله با آن وجود نداشت. با این وجود طبق گزارش‌های ارایه شده، در زمان بیماری کرونا نیز با برخی از فروشگاه‌هایی که اقدام به فروش کالای قاچاق کرده‌اند، مبارزه شده است. به صورت کلی می‌توان گفت با اجرای این طرح، بسیاری از فروشگاه‌ها نیز تغییر رویه داده و اقدام به فروش تولیدات داخلی می‌کنند. در همین راستا، یاسر سوادکوهی، مدیرکل دفتر هماهنگی امور مقابله و رصد جریان مالی قاچاق ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز خبر از شروع مجدد طرح مبارزه با قاچاق پوشاک از تاریخ 15 آذر ماه داده است. طبق گفته سوادکوهی، طرح مبارزه با قاچاق پوشاک به دلیل هدف‌گذاری‌های مشخص همچنان استمرار دارد. اما برخی اوقات شرایطی پیش می‌آید که کار را دچار مشکل می‌کند.
آیا طرح مذکور موفق بوده است؟
اما ببینیم که طرح مبارزه با قاچاق چقدر موفق بوده است؟ میر اسماعیل صدیق، رییس اتحادیه پوشاک استان البرز در رابطه با اقدامات انجام شده در راستای تحقق طرح مبارزه با قاچاق پوشاک به «تعادل» گفت: دو سال پیش که کلید مبارزه با قاچاق خورده شد، در ابتدا واحدهای صنفی که مبادرت به فروش کالای قاچاق داشتند را تشویق به فروش کالای داخلی کردیم. علاوه بر این از برچسبی با عنوان حمایت از تولید داخلی رونمایی شد و این برچسب‌ها را در اختیار این واحدهای صنفی قرار دادیم. پس از انجام مقدمات لازم برای اجرای این طرح به عنوان نتیجه شاهد افزایش تولید داخل بودیم. که تولیدات داخل با استقبال مردم نیز مواجه شده است. صدیق همچنین دلایلی که باعث شروع جدی این طرح در سال 97 شد را اینگونه بیان کرد: این طرح در سال 96 ابلاغ شد، اما به صورت جدی از سال 97 اجرا شد؛ زیرا برخی واحدهای صنفی اجناس خارجی را با برگ سبز وارد کرده، فاکتورهای قانونی داشته و پوشاک خارجی را از راه‌های قانونی وارد کرده بودند. همچنین از آنجا که قانون گذار به دنبال ضرر و زیان وارد کردن به کسبه نیست؛ این طرح تا 97 به صورت جدی دنبال نشده بود. اما پس از اجرای آن همانطور که الان در سطح شهرهای کشور شاهد هستیم 80 درصد فروشگاه‌ها، پوشاک تولید داخل را عرضه می‌کنند. به صورت کلی در کشور حمایت بسیار خوبی از صنعت پوشاک شده و پیگیری برای صادرات در اولویت قرار گرفته است.
رشد تولید پوشاک
اسماعیل صدیق در رابطه با تاثیر این طرح بر تولید داخل گفت: اگر این طرح در راستای حمایت از تولید پوشاک داخل صورت نمی‌گرفت، تولید‌کننده‌های داخلی نمی‌توانستند تا این میزان موفقیت‌آمیز عمل کنند. رونقی که اخیرا در صنعت پوشاک شاهد آن هستیم، در نتیجه طرح مبارزه با قاچاق و حمایت‌های صورت گرفته، حاصل شده است. البته آمارها نیز بر گفته این فعال صنفی نیز صحه می‌گذارد، به‌طوری‌که براساس آمار حوزه تولید که مورد تا‌یید وزارت صنعت و مرکز آمار است تولید پوشاک بین سال‌های ۹۷ تا ۹۸ حدود ۸۶ درصد رشد داشته؛ به‌طوری‌که تولید پوشاک در سال ۹۷ از ۴۱۰ هزار میلیا‌رد ریا‌ل به ۷۶۲ هزار میلیا‌رد ریا‌ل در سال ۹۸ افزایش یا‌فته است. صدیق در ادامه صحبت‌های خود به «تعادل» عنوان کرد: واحدهای صنعتی تولید پوشاک که سابق بر این تعطیل بوده یا به صورت یک شیفت فعالیت می‌کردند، به صورت چند شیفت کار می‌کنند. در حال حاضر واحدهای صنفی ما برخی اوقات با کمبود پوشاک داخل مواجه می‌شوند یعنی تمام کالای تولید شده فروخته می‌شود و کالا برای انبار کردن باقی نمی‌ماند. به صورت کلی می‌توان گفت شاهد رشد 70 درصدی اشتغال در بخش صنعت پوشاک نسبت به سال‌های گذشته هستیم. وی با بیان این مطلب که، مشکل صنعت پوشاک در تهیه مواد اولیه است، گفت: اگر صنعت نساجی داخلی رونق پیدا کند، هیچگونه مشکلی در بحث تولید و فروش پوشاک داخلی نخواهیم داشت
رقابت با نمونه‌های خارجی
رییس اتحادیه پوشاک استان البرز همچنین با اشاره به این موضوع که تولیدات داخلی با ورود طراح‌ها و نیروهای دانشگاهی در جایگاهی قرار گرفته است که توان رقابت با پوشاک خارجی را دارد، گفت: پوشاک داخلی با استقبال مردم و فروشنده‌ها نیز مواجه شده است. همچنین باید به این نکته اشاره کرد که با افزایش عرضه‌کنندگان پوشاک داخلی، شکایت‌ها از واحدهای صنفی کاهش پیدا کرده است. صدیق در پاسخ به این سوال که شاید دلیل این استقبال از تولید داخل، نبود برند خارجی در بازار باشد که به نوعی تحمیلی است، اظهار کرد: پوشاک داخل کیفیتی مشابه کالای‌های خارجی دارد؛ در صورتیکه از نظر قیمتی بسیار به صرفه‌تر است. با توجه به قیمت دلار، اگر پوشاک خارجی نیز وارد شود از نظر قیمت به هیچ عنوان مقرون به صرفه نیست.در پایان صدیق با بیان اینکه تولیدات داخل هنوز نیاز به حمایت دارد تا به صورت کامل توان رقابت پیدا کنند، گفت: در اینصورت تمام واحدهای تولیدی که کار خود را متوقف کرده‌اند دوباره شروع به کار خواهند کرد. پس از این می‌توان شرایطی فراهم کرد که همانند سایر کشورها تولیدات داخل در کنار کالای خارجی در کنار یکدیگر رقابت کنند. این به معنای پایین بودن کیفیت تولید داخل نیست، ما در تامین مواد اولیه مشکل داریم. که بخش زیادی از آن به خاطر وجود تحریم‌ها است که امکان واردات نداریم. اگر بتوانیم به تکنولوژی تولید مواد اولیه نیز دست پیدا کنیم، در صنعت پوشاک داخلی هیچ مشکل دیگری وجود ندارد. به صورت کلی می‌توان گفت که با اجرای طرح مبارزه با قاچاق، صنعت پوشاک داخلی جانی دوباره گرفته است. اما آیا بستن درهای کشور بر روی کالاهای خارجی تنها راه حمایت از این صنعت است؟ آیا ایجاد فضای رقابتی در کنار حمایت از تولیدات داخل، مسیر بهتری برای رشد این صنعت نیست.
امامشکل کجاست؟
دراین میان هرچند تولیدکنندگان می‌گویند تولیدشان بد نیست، اما کرونا و محدودیت‌های ناشی از آن دست و پایشان را بسته است. عضو هیات‌مدیره انجمن متخصصان صنایع نساجی ایران با اشاره به مشکلات شیوع کرونا بر صنعت نساجی و پوشاک می‌گوید: پیش‌بینی می‌شود شب عید امسال برای پوشاکی‌ها رونق چندانی نداشته باشد. به گفته علیرضا حائری، از سال گذشته تاکنون بسیاری از اصناف و تولیدکنندگان به‌خصوص در حوزه پوشاک، متاثر از پاندمی کرونا و تداوم تحریم‌ها لطمه‌های زیادی متحمل شدند. او اظهار می‌کند. اکنون این واحدها با احتیاط در حال حرکت و فعالیت هستند، زیرا اگر قرار باشد تعطیلی مراکز تجاری یا محدود شدن فعالیت‌های آنها ادامه داشته باشد، سفارش‌ها کمتر خواهد شد و کارخانجات با ظرفیت پایین‌تری کار خواهند کرد. حائری معتقد است: از آنجایی که پیش از شروع پاندمی کرونا کشورمان درگیر تحریم‌ها بوده و اقتصادمان کوچک‌تر شده بود، در مجموع فعالان اقتصادی کشور با آسیب‌های کمتری در مقایسه با دیگر کشورها مواجه شدند و به نوعی مردم و کسبه آماده مواجهه با این شرایط اضطراری بودند. او اظهار می‌کند: انتظار می‌رود سازمان امور مالیاتی به صاحبان کسب‌وکارها، اصناف و فعالان تولیدی و اقتصادی مهلت بدهد. وی تاکید کرد: این فرصت باید برای فعالان حوزه نساجی و پوشاک که کالاهایشان نظیر پوشاک، پارچه، کالای خواب و غیره، مستقیم به دست مردم می‌رسد و زیان‌های زیادی متحمل شدند، بیشتر باشد. او، با بیان اینکه این شرایط و تعطیلی‌ها به احتمال زیاد در ماه‌های آینده تا شب عید نیز ادامه خواهد داشت، می‌گوید: نباید فراموش کنیم غیر از کرونا، فعالان اقتصادی و تولیدی کشورمان با تحریم‌ها، مشکلات صادرات، قفل بودن سیستم بانکی، افزایش نرخ ارز، تامین نشدن مواد اولیه و غیره نیز درگیر بودند که سهم‌شان در این رکود فعالیت‌ها کمتر از کرونا نبوده است.
