افزایش امیدواری در بازار ساخت و ساز

مجید   اعزازی|

در پی ثبات نسبی نرخ ارز در آذر سال جاری، مدیران خرید صنعت ساختمان نیز انتظارات خود از ساخت و ساز در دیماه را تعدیل کردند. به گونه‌ای که شاخص مدیران خرید صنعت ساختمان (شامخ) با رشدی در حدود 19.5 درصد از رقم 50.78 ثبت شده در آبان به رقم 60.67 در آذرماه رسید. به عبارت دیگر، شامخ ساختمان به غیر از خرداد سال جاری، طی 15 ماهه گذشته در بالاترین سطح خود قرار گرفته و به سطح این شاخص در اردیبهشت سال جاری نزدیک شده است. در دوره زمانی مورد نظر، دو شاخص نرخ دلار و نرخ تورم ماهانه عمومی نیز شرایط خاصی را سپری کردند که منجر به کاهش نوسان‌ها در بازارهای مختلف شد. نرخ تورم ماهانه پس از ثبت رشد 7 درصدی در شهریور ماه که بیشترین رشد ماهانه طی سال جاری بود، در آبان به 5 درصد و در آذر ماه به 1.5 درصد افت کرد. همزمان نرخ دلار از 30 آبان تا 30 آذر سال جاری با 350 تومان کاهش (رشد منفی 1.3 درصد) به 25 هزار و 600 تومان رسید. به گزارش «تعادل»، بررسی مولفه‌های شامخ ساختمان طی ماه‌های آبان و آذر حاکی از این است که در ماه گذشته، شاخص «انتظارات در ارتباط با فعالیت‌های شرکت در ماه آینده» با 41.78 درصد رشد از رقم 50.78 در آبان به عدد 72 در آذرماه سال جاری رسیده است که به معنی «امیدواری فعالان اقتصادی نسبت به بهبود وضعیت بخش ساختمان در دی ماه» است. همچنین، شاخص«میزان فروش کالاها و خدمات» با 44.89 درصد رشد ماهانه نسبت به سایر مولفه‌های شاخص شامخ ساختمان رشد بیشتری را تجربه کرده و از رقم 33.59 در آبان به عدد 48.89 در آذر ماه رسیده است. از سوی دیگر، شاخص‌های «قیمت خرید مواد اولیه یا لوازم مورد نیاز» و «قیمت محصولات تولید شده (خدمات ارایه شده) » در آذر ماه به ترتیب 23.2 و 16.62 درصد رشد منفی را تجربه کرده‌اند. مجموعه این 5 مولفه شاخص شامخ ساختمان به خوبی دلایل رشد عدد این شاخص در آذرماه را توضیح می‌دهد. از سویی، با تحولات صورت گرفته در سطح کلان اقتصاد و عرصه سیاست خارجی، مدیران ساختمانی به بهبود شرایط ساخت و ساز امیدوار شده‌اند و همزمان میزان فروش کالاها و خدمات رشد داشته است و از سوی دیگر، قیمت خرید مواد اولیه و همچنین قیمت محصولات کاهش یافته است.

به گزارش «تعادل»، تعداد معاملات مسکن تهران در آذرماه نیز برای دومین ماه متوالی بیش از 40 درصد افت کرد و قیمت اسمی هر متر مربع واحد مسکونی نیز در این ماه منفی شد. از این رو، در کنار افت معاملات ملکی در آبان، آنگونه که «تعادل» پیش بینی کرده بود از آبان ماه سال جاری، تخلیه تدریجی حباب قیمتی مسکن آغاز شد و در آذر ماه نیز تداوم یافت. آنگونه که بانک مرکزی تحولات بازار مسکن تهران گزارش کرد، متوسط قیمت هر متر مربع واحد مسکونی با رشد منفی 1.1 درصد نسبت به ماه قبل و رشد مثبت 98.9 درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل به 26 میلیون و 905 هزار تومان کاهش یافته است. تعداد معاملات مسکن در شهر تهران نیز به طرز بی‌سابقه‌ای در آذر ماه سال جاری با رشد منفی 42.8 نسبت به آبان به 2555 فقره افت کرد.

به گزارش «تعادل»، اگر چه از سال 88 تا 98 میزان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ساختمان از 7.7 درصد به 4.7 درصد کاهش یافته و این روند نیز در 9 ماهه اخیر تداوم داشته است. اما به نظر می‌رسد، با بروز برخی تحولات در عرصه سیاست خارجی و اقتصاد کلان، بازار ساخت و ساز شاهد تغییرات عمیق‌تری در ماه‌های پیش رو باشد. دست‌کم این خوش‌بینی در میان مدیران صنعت ساختمان برای دی‌ماه به رسمیت شناخته شده است. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی اتاق تعاون ایران، دو شاخص میزان سفارشات جدید و میزان فعالیت‌های انجام شده نسبت به ماه گذشته افزایش مطلوبی را تجربه کردند. شاخص‌های میزان مواد اولیه خریداری شده و سرعت انجام سفارشات به یک میزان افزایش یافتند. شاخص میزان به‌کارگیری نیروی انسانی تغییر چندانی نسبت به ماه قبل نداشت. روند رشد دو شاخص قیمت خرید مواداولیه و قیمت فروش، نسبت به ماه گذشته کاهش یافت. کمبود عرضه بخشی از مواداولیه به ویژه در اقلام وارداتی منجر به افزایش شاخص میزان کارهای معوق شد که مشکلات مربوط به ثبت سفارشات و ترخیص مواد اولیه و تغییرات مداوم قوانین، از جمله موانع اعلام شده از سوی فعالان این حوزه بود. به گزارش واحد آمار و برنامه‌ریزی اتاق تعاون ایران، عدم نظارت بر توزیع مواد اولیه نظیر آهن و فولاد و افزایش مجدد قیمت این اقلام نیز از دیگر مشکلات مطرح شده در صنعت ساختمان است. شاخص میزان مصرف حامل‌های انرژی نیز نسبت به آبان ماه بیشتر شد. شاخص صادرات این بخش نسبت به ماه گذشته تفاوت محسوسی نداشت. شاخص میزان فروش نیز افزایش یافت. فعالان بخش ساختمان با توجه به ثبات نسبی موجود در قیمت برخی اقلام و نیز نزدیکی به ماه‌های پایانی سال، افزایش فعالیت‌های کسب و کار خود را در دی ماه پیش بینی کردند. یادآور می‌شود، صنعت ساختمان براساس استاندارد بین‌المللی طبقه‌بندی کلیه فعالیت‌های اقتصادی (ISIC)، به سه گروه اصلی ساخت بنا، مهندسی عمران و فعالیت‌های ساخت و ساز تخصصی ساختمان دسته‌بندی می‌شود. در یک تقسیم‌بندی دیگر، بخش ساختمان شامل دو بخش کلی مسکونی و غیرمسکونی (تجاری و عمرانی) است. در بخش مسکونی تحت تاثیر عواملی نظیر ثبات نسبی نرخ ارز و بدنبال آن رشد کمتر یا حتی ثبات نسبی قیمت برخی مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز این بخش، متوسط قیمت معاملات مسکن نسبت به ماه گذشته (در تهران به عنوان نمونه آماری بزرگ از کل کشور) کاهش یافت و میزان پیشرفت فعالیت‌های ساخت و ساز بخش مسکونی بیشترشد. در بخش‌های عمرانی به‌دلیل عدم تحقق بودجه عمرانی، پیشرفتی در میزان فعالیت‌ها نسبت به ماه گذشته گزارش نشد. گفتنی است، اتاق تعاون ایران برای نخستین‌بار در کشور از مهرماه ۱۳۹۸ نسبت به اجرای طرح شامخ ساختمان اقدام کرد که نتیجه آن به صورت ماهانه توسط مرکز آمار اتاق تعاون ایران منتشر می‌شود.