جزییات 24 روز تنفس در وضعیت قرمز

گروه راه و شهرسازی|

در حالی که تازه‌ترین آمار از سیاهه منابع آلوده‌کننده هوای پایتخت حاکی از سهم 35 درصدی خودروها است، در یک میزگرد کارشناسی عنوان شد که استفاده فیلتر دوده هوا روی اگزوز خودروها می‌تواند تا 99 درصد در کاهش آلودگی هوا اثر گذار باشد. چند روز پیش، مراکز مسوول در اندازه‌گیری و پایش میزان آلودگی هوا، وضعیت کیفیت هوای تهران طی دی ماه سال جاری را بدترین وضعیت طی یک دهه اخیر عنوان کردند. در اوج آلودگی‌ها دی‌ماه، درباره نوع و منشأ این آلودگی بحث‌های زیادی در رسانه‌ها و محافل کارشناسی مطرح شد از شارژ نیروگاه‌های برق با مازوت و گازوییل پرگوگرد تا مزرعه‌های استخراج بیت‌کوین در این گمانه زنی‌ها عنوان شدند. حال اما شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اطلاعات دقیق‌تری از سهم و میزان هر یک از منابع آلودگی در دی‌ماه منتشر کرده است.

    آلاینده دی اکسیدنیتروژن فراتر از حد مجاز

بر اساس اطلاعات شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، علت اصلی آلودگی هوا در تمام این روزها افزایش غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بوده است اما طی پنج روز نیز غلظت آلاینده دی اکسید نیتروژن فراتر از حد مجاز رفت و در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت اما به‌دلیل آنکه طی این روزها شاخص ذرات معلق کمتر از ۲.۵میکرون نسبت به آلاینده دی‌اکسید نیتروژن بیشتر بود، این ذرات به عنوان آلاینده شاخص اعلام شدند. بر اساس آخرین سیاهه انتشار شهر تهران منابع متحرک ازجمله خودروهای شخصی، اتوبوس‌ها، خودروهای دیزلی و... ۳۵ درصد در تولید اکسیدهای نیتروژن نقش دارند. سهم نیروگاه‌ها نیز در تولید اکسیدهای نیتروژن ۳۲ درصد و سهم منابع خانگی، تجاری و اداری ۱۴ درصد اعلام شده است. شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در گزارش‌های سالانه خود آورده است که افزایش غلظت آلاینده دی‌اکسید نیتروژن می‌تواند سبب تشدید بیماری‌های ریوی شد. با این وجود آنچه که سبب شد کیفیت هوای تهران در بیشتر روزهای دی ماه آلوده باشد، ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون است که به گفته عیسی کلانتری،  رییس سازمان حفاظت محیط زیست  دو سوم علت این آلودگی مربوط به موتورهای گازوییل‌سوز و صنایعی است که از مازوت استفاده می‌کنند.

    روزهای آلوده امسال رکورد زد

بررسی کیفیت هوای پایتخت در دی ماه طی پنج سال اخیر نشان می‌دهد که تعداد روزهای آلوده در اولین ماه زمستان امسال رکورد زده است. چرا که طی سال گذشته در دی ماه کیفیت هوا تنها یک روز در شرایط ناسالم برای همه افراد و ۱۴ روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار داشت. کیفیت هوا در این بازه زمانی ۱۵ روز نیز در شرایط قابل قبول بود. بر این اساس کیفیت هوا طی ماه سال ۹۷ نیز ۲۳ روز در شرایط مطلوب قرار داشت که در این بین سهم هوای قابل قبول ۲۰ روز و سهم هوای پاک سه روز گزارش شده است. کیفیت هوا در اولین ماه زمستان این سال طی ۷ روز به‌دلیل افزایش غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون ناسالم برای گروه‌های حساس بود.  به گزارش ایسنا، سیاهه انتشار شهر تهران نشان می‌دهد که سهم کامیون‌ها در تولید ذرات معلق حدود ۱۶ درصد و سهم موتورسیکلت‌ها ۱۰ درصد است. به‌طور کلی سیاهه انتشار شهر تهران سهم منابع متحرک را در آلودگی هوای این شهر ۶۰ درصد و سهم منابع ثابت ازجمله نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و صنایع را حدود ۴۰ درصد اعلام کرده است. هرچند که اگر این صنایع و نیروگاه‌ها از سوخت مازوت استفاده کنند، سهم بیشتری در آلودگی هوا خواهند داشت. بر اساس اطلاعات موجود کیفیت هوای تهران در دی ماه ۹۶، ۱۸ روز آلوده بود که در این بین سهم هوای ناسالم برای گروه‌های حساس ۱۷ روز و سهم هوای ناسالم برای همه یک روز گزارش شد همچنین کیفیت هوا در همین بازه زمانی طی سال ۹۵، هشت روز در شرایط قابل قبول، ۱۸ روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و چهار روز در شرایط ناسالم برای همه قرار داشت. به گزارش ایسنا، درحال‌ حاضر حدود ۴۰۰ هزار کامیون فرسوده که آلایندگی زیادی دارند باید از رده خارج شوند همچنین از ۶۵۰۰ اتوبوس تهران حدود ۴۰۰۰ اتوبوس اسقاطی هستند و عمر آنها بالای ۳۰ سال است. کلانتری،   رییس سازمان حفاظت محیط زیست  می‌گوید تا زمانی‌که برای هوای پاک سرمایه‌گذاری نشود، هوای ناپاک در کلانشهرهای کشور خواهیم داشت. از سوی دیگر اطلاعات شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان می‌دهد که کیفیت هوا در پایتخت از ابتدای سال تاکنون ۹۱ روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و ۱۵ روز در شرایط ناسالم برای همه بوده است. سهم تهرانی‌ها از هوای پاک طی امسال، تنها ۱۵ روز گزارش شده است.

    اثر فیلتر دوده اگزوز خودروها 

بر کاهش آلودگی هوا

در این حال، حسین شهیدزاده، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در یک میزگرد تخصصی گفت: استفاده از فیلتر دوده در خروجی اگزوز خودروها می‌تواند تا ۹۹ درصد آلودگی هوای آنها را کاهش دهد. در میزگرد تخصصی «بررسی وضعیت آلودگی هوای تهران» چالش‌های پیش رو در کاهش این معضل و اجرا نشدن قانون هوای پاک از سوی شرکت‌کنندگان در این میزگرد مورد بحث و تبادل قرار گرفت. به گزارش تسنیم، در این میزگرد، شهیدزاده با اعلام اینکه استفاده از فیلتر دوده در خروجی اگزوز خودروها می‌تواند تا 99 درصد آلودگی هوای ناشی از آنها را کاهش دهد، اظهار کرد: موتورسیکلت‌های کاربراتوری اغلب فرسوده‌اند و چند برابر خودروها آلایندگی دارند.  وی با تأکید بر اینکه قبل از نوسانات اقتصادی، قیمت هر دستگاه موتورسیکلت‌ انژکتوری 12 میلیون تومان بود که 8 و نیم میلیون تومان آن در قالب وام بدون بهره از سوی شهرداری تهران پرداخت می‌شد، تصریح کرد: 500 هزار تومان، پرداختی بابت اسقاط هر دستگاه موتورسیکلت فرسوده بود و 3 میلیون تومان باقی‌مانده نیز قسط‌بندی می‌شد، تصریح کرد: با تغییرات اقتصادی، قیمت موتورسیکلت انژکتوری به 28 میلیون تومان و موتورسیکلت فرسوده، حداقل به 6 میلیون تومان رسیده است. شهیدزاده از تغییر روش محاسبه نوسازی موتورسیکلت‌های آلاینده خبر داد و خاطرنشان کرد: با روش جدید، میزان وام را به حداقل 75 درصد قیمت روز موتورسیکلت‌های انژکتوری افزایش داده خواهد شد و در مرحله نخست، موتورسیکلت‌هایی که وسیله امرار معاش مالکان آنها هستند، نوسازی می‌شوند.  شینا انصاری مدیرکل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در این نشست با اشاره به اینکه قرار بود بارگذاری‌ها در پایتخت کنترل شود اما در طرح تفصیلی سال 85 این مهم محقق نشد، اظهار کرد: ظرفیت اکولوژیک تهران، توان و محدوده مشخصی دارد و بارگذاری‌ها بیش از توان این کلانشهر است که دیگر تحمل جمعیت بیشتری را ندارد.  وی با بیان اینکه دستگاه‌های ذی‌مدخل در قانون هوای پاک باید در چارچوب این قانون حرکت کرده و به آیین‌نامه‌های آن عمل کنند، تصریح کرد: متأسفانه در سال‌های اخیر، خارج از مصوبه ممنوعیت احداث صنایع در اطراف تهران، 7 شهرک صنعتی، 5 منطقه ویژه اقتصادی و 46 واحد خودرویی در شرق، جنوب و جنوب‌غرب پایتخت بارگذاری شده که بیش از ظرفیت این کلانشهر هستند و مسائل و مشکلات محیط زیستی فراوانی را ایجاد کرده‌اند.  سیدآرش حسینی میلانی رییس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران در این نشست با اعلام اینکه 17 تا 20 دستگاه متولی آلودگی هوا هستند ولی یک متولی و مسوول برای نظارت و رصد اقدامات وجود ندارد، گفت: ایران جزو 10 کشور پرمصرف گاز و 20 کشور پرمصرف برق در جهان است و در فهرست کشورهای آلاینده و تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای قرار دارد.  وی با تأکید بر اینکه ظرفیت تهویه طبیعی تهران به عنوان دارایی با ارزش و حائز اهمیت محیط زیستی، مغفول مانده است و تأثیرگذاری جریان هوا و کوه‌ها و روددره‌های این کلانشهر بر شرایط آب و هوایی و آلودگی هوای آن می‌بایست مورد توجه قرار گیرد، افزود: توچال با حدود 3500 هکتار فضای سبز، تهویه طبیعی و ریه تنفسی پایتخت محسوب می‌شود و هر نوع تخریبی در آن، اثرات منفی و مخربی بر آینده شهر و شهروندان آن برجای خواهد داشت. میقات حبیبیان، رییس انجمن علمی هوای پاک و عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز در این میزگرد با تأکید بر اینکه برای مقابله با آلودگی هوا باید حس تعلق و مسوولیت‌پذیری و سرمایه اجتماعی را ارتقاء داد، خاطرنشان کرد: به بخش‌هایی از قانون هوای پاک عمل نشده و بخش‌هایی از آن هم نیارمند تغییرات است و از این رو، بازنگری برنامه پایش و پیگیری قانون هوای پاک برای کنترل و کاهش آلودگی هوای تهران الزامی است.