بازی ارزی با «مرغ و تخم مرغ»
تعادل|
کمیسیون تلفیق مجلس در حالی در لایحه بودجه ۱۴۰۰ طرحی مبنی بر حذف ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی ارایه کرده است که دولت از سال گذشته در حال انجام اقداماتی در راستای حذف ارز دولتی بوده است. دولت در حال حاضر تخصیص ارز یارانه‌ای به ۲۰ کالای اساسی را متوقف کرده است و حدود ۵ کالا همچنان از ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی استفاده می‌کنند. در مسیر حذف ارز دولتی اکنون نوبت به نهاده‌های دامی رسیده است. از آن جایی که نهاده‌های دامی تاثیر مستقیمی بر کالاهای مصرفی مردم مانند مرغ و تخم مرغ دارد، اخیرا بحث‌های زیادی پیرامون این موضوع شکل گرفته است. برخی فعالان و مسوولان این حوزه مخالف حذف ارز دولتی هستند و معتقدند که این اقدام به زیان مصرف کننده و تولید کننده خواهد بود؛ اما از سوی دیگر برخی بر این باورند که پس از گذشت مدتی مردم خود را با قیمت‌های جدید وفق خواهند داد.
حذف ارز دولتی نهاده‌های دامی
دولت از سال گذشته شروع به حذف ارز ۴ هزار و ۲۰۰تومانی برخی کالاهای اساسی کرده است. این طرح توسط کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در لایحه بودجه ۱۴۰۰ نیز مطرح شده است. بنابراین دولت پیش از مجلس در راستای حذف ارز دولتی حرکت کرده بود. یکی از مهم‌ترین دلایل حذف ارز دولتی یا ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی جلوگیری از ایجاد رانت و سوءاستفاده است. دولت با پیگیری این اقدام از سال گذشته تا کنون ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی ۲۰ کالا از ۲۵ کالای اساسی که ارز دولتی به آنها اختصاص داده می‌شد را حذف کرده است. در شرایط کنونی ارز ۴هزار و ۲۰۰ تومانی تنها به حدودا پنج کالا تعلق می‌گیرد و دولت تصمیم به حذف ارز یارانه‌ای کالاهای دیگر نیز دارد. از جمله کالاها و اقلامی که دولت به دنبال حذف ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی تخصیص یافته به آنها است، می‌توان به نهاده‌های دام و روغن اشاره کرد. نکته مهمی که باید به آن توجه داشت حذف ارز دولتی نهاده‌های دامی است. قیمت نهاده‌های دامی به صورت مستقیم بر قیمت مرغ، گوشت و تخم مرغ تاثیر خواهد گذاشت. بنابراین افزایش قیمت این کالاها در نتیجه حذف ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی نهاده‌های دامی، اتفاقی دور از ذهن نیست. این در حالی است که دولت در سال جاری در بازه‌ای از زمان با عدم تخصیص ارز دولتی به آن کالا سبب افزایش ناگهانی قیمت مرغ و تخم مرغ شد. قیمت مرغ در آن مقطع به حدود ۴۰ هزار تومان و تخم مرغ به شانه‌ای حدود ۵۰ هزار تومان رسید.
موافقان و مخالفان حذف ارز دولتی
در همن راستا، پرویز فروغی دبیر کانون مرغداران گوشتی گفته است که در حال حاضر واردات نهاده‌های دامی با ارز ۴۲۰۰ تومانی به نام ما ولی به کام عده‌ای دیگر است.
بنا به توضیحات فروغی، در صورتی که ارز دولتی برداشته شود تکلیف تولید کنندگان مشخص می‌شود. اگر نهاده‌ها به هر قیمت وارد شود، قیمت مرغ نیز بر اساس آن تعیین خواهد شد. البته این شرایط باعث کمبود نقدینگی مرغداران خواهد شد و لازم است که بانک‌ها و دولت به مرغداران برای افزایش و تامین نقدینگی کمک کنند. حذف ارز دولتی برای واردات نهاده‌های دامی ممکن است باعث کاهش فروش مرغداران شود اما با توجه به اینکه این نرخ ارز عملا به شکل درستی به دست مرغداران نمی‌رسید حذف آن قابل قبول است. فروغی در رابطه با کاهش قدرت خرید مردم گفت: مردم چطور گوشت بیش از ۱۰۰ هزار تومان را می‌خرند مرغ را نیز می‌توانند بخرند. اما از سوی دیگر کمالی سروستانی، مشاور عالی اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران معتقد است که، حذف دلار ۴۲۰۰ تاثیرات عمیقی خواهد داشت و قیمت دان سه برابر یعنی ۹ هزار تومان خواهد شد. کمالی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم گفته است که حذف ارز دولتی واردات نهاده دام حدود ۲۰۶ هزار میلیارد ریال هزینه اضافه در سال به صنعت مرغ گوشتی کشور تحمیل می‌کند که باید جبران شود. ارز ۱۷۵۰۰ تومانی به معنی برداشته شدن نرخ ارز نیست بلکه دولت در واقع محل تزریق یارانه‌ها را تغییر می‌دهد و حال می‌شود آن را به تولید کننده و مصرف‌کننده تزریق کرد، در غیر این صورت دچار تنش شدیدی می‌شویم که بسیاری از مرغداران را از چرخه تولید خارج خواهد کرد. در این شرایط مرغداران نقدینگی نخواهند داشت و قدرت خرید مردم کاهش خواهد یافت زیرا قیمت هر کیلوگرم مرغ حداقل ۳۶ هزار تومان می‌شود. همچنین به گفته او، اگر پولی ناشی از برداشته شدن ارز دولتی در اختیار دولت قرار می‌گیرد باید آن را به صندوق حمایت از طیور وارد کند تا مرغداران برای تولید از آن استفاده کنند و به مردم نیز کالابرگ دهند تا بتوانند مرغ بخرند.
مردم مجبور به خرید تخم مرغ هستند
از سوی دیگر، اما سید فرزاد طلاکش دبیرکل کانون سراسری انجمن‌های صنفی پرورش‌دهندگان مرغ تخمگذار می‌گوید: وقتی می‌گویند که قیمت با ۱۷۵۰۰ تومان تک نرخی شود به معنی آن است که دوباره نرخ دولتی برای ارز در نظر گرفته شده و دوباره چند نرخی می‌شود. در صورتی که دولتی حتی ۱۰۰ تومان نیز با بازار آزاد تفاوت داشته باشد به معنی ایجاد رانت برای برخی افراد است. به‌گفته طلاکش، حذف ارز دولتی برای واردات نهاده‌های دامی میزان نقدینگی تولید کنندگان را کاهش می‌دهد اما با این وجود معتقدیم که نرخ نهاده‌ها باید آزاد شود و نرخ دولتی و حتی نیمایی به آن اختصاص نیابد. بنا به توضیحات او، وقتی همه‌چیز گران می‌شود مرغ و تخم مرغ نیز به نسبت گران خواهد شد و مردم نیز خود را با افزایش قیمت این محصولات تطبیق خواهند داد. دولت برای ۵ دهک اول ۱۰۰ هزار تومان در نظر گرفته است که بابت همین یارانه تولید مرغ و تخم مرغ است. در صورتی که قیمت ارز ۱۷۵۰۰ تومان باشد قیمت هرشانه تخم مرغ برای مردم حدود ۵۳ هزار تومان خواهد شد که هم اینک نیز با وجود اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات نهاده‌ها، قیمت تخم مرغ همان عدد است.
ورود گوشت قرمز به مسیر افزایش قیمت
علی اصغر ملکی، رییس اتحادیه گوشت گوسفندی در گفت‌وگو با « ایلنا» از ورود بازار گوشت قرمز به مسیر افزایش قیمت خبر داد و افزود: تنها از ابتدای امروز تا این لحظه قیمت هر کیلوگرم گوشت گوسفندی افزایش ۱۰هزار تومان داشته است. بنا به توضیحات او، در حال حاضر هر کیلوگرم گوشت گوسفندی برای مراکز عرضه با قیمت ۱۱۵ هزار تومان توزیع می‌شود. متوسط قیمت هر کیلوگرم گوشت گوسفندی برای مراکز عرضه در پایان هفته گذشته ۱۰۵ هزار تومان بود. قیمت هر کیلوگرم شقه بدونه دنبه برای مصرف کننده معمولا ۱۰ درصد بیشتر از قیمت عرضه عمده است. ملکی از دلایل عمده افزایش قیمت گوشت گوسفندی را بالا رفتن قیمت نهادهای دامی از جمله جو عنوان کرد. او با اشاره به نزدیکی ایام نوروز گفت: با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال دامداران برای بهره‌مندی از بازار گرم نوروز میزان عرضه خود را کاهش می‌دهند. وی در پاسخ به این پرسش که قاعدتا مازاد تولید و گرانی نهاده باید عواملی باشند که اجازه نگهداری طولانی دام را به دامداران نداده و تمایل آنها را به عرضه افزایش دهد، اظهار کرد: با افزایش تولید و گرانی نهاده انتظار این است که افزایش عرضه داشته باشیم، اما دامداران امیدوار هستند در ایام نوروز جبران بازار بد ماه‌های اخیر را کنند.
