بازی ارزی با «مرغ و تخم مرغ»

تعادل| 

کمیسیون تلفیق مجلس در حالی در لایحه بودجه 1400 طرحی مبنی بر حذف ارز 4 هزار و 200 تومانی ارایه کرده است که دولت از سال گذشته در حال انجام اقداماتی در راستای حذف ارز دولتی بوده است. دولت در حال حاضر تخصیص ارز یارانه‌ای به 20 کالای اساسی را متوقف کرده است و حدود 5 کالا همچنان از ارز 4 هزار و 200 تومانی استفاده می‌کنند. در مسیر حذف ارز دولتی اکنون نوبت به نهاده‌های دامی رسیده است. از آن جایی که نهاده‌های دامی تاثیر مستقیمی بر کالاهای مصرفی مردم مانند مرغ و تخم مرغ دارد، اخیرا بحث‌های زیادی پیرامون این موضوع شکل گرفته است. برخی فعالان و مسوولان این حوزه مخالف حذف ارز دولتی هستند و معتقدند که این اقدام به زیان مصرف کننده و تولید کننده خواهد بود؛ اما از سوی دیگر برخی بر این باورند که پس از گذشت مدتی مردم خود را با قیمت‌های جدید وفق خواهند داد.

   حذف ارز دولتی نهاده‌های دامی

دولت از سال گذشته شروع به حذف ارز 4 هزار و 200تومانی برخی کالاهای اساسی کرده است. این طرح توسط کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در لایحه بودجه 1400 نیز مطرح شده است. بنابراین دولت پیش از مجلس در راستای حذف ارز دولتی حرکت کرده بود. یکی از مهم‌ترین دلایل حذف ارز دولتی یا 4 هزار و 200 تومانی جلوگیری از ایجاد رانت و سوءاستفاده است.  دولت با پیگیری این اقدام از سال گذشته تا کنون ارز 4 هزار و 200 تومانی 20 کالا از 25 کالای اساسی که ارز دولتی به آنها اختصاص داده می‌شد را حذف کرده است. در شرایط کنونی ارز 4هزار و 200 تومانی تنها به حدودا پنج کالا تعلق می‌گیرد و دولت تصمیم به حذف ارز یارانه‌ای کالاهای دیگر نیز دارد. از جمله کالاها و اقلامی که دولت به دنبال حذف ارز 4 هزار و 200 تومانی تخصیص یافته به آنها است، می‌توان به نهاده‌های دام و روغن اشاره کرد. نکته مهمی که باید به آن توجه داشت حذف ارز دولتی نهاده‌های دامی است. قیمت نهاده‌های دامی به صورت مستقیم بر قیمت مرغ، گوشت و تخم مرغ تاثیر خواهد گذاشت. بنابراین افزایش قیمت این کالا‌ها در نتیجه حذف ارز 4 هزار و 200 تومانی نهاده‌های دامی، اتفاقی دور از ذهن نیست. این در حالی است که دولت در سال جاری در بازه‌ای از زمان با عدم تخصیص ارز دولتی به آن کالا سبب افزایش ناگهانی قیمت مرغ و تخم مرغ شد. قیمت مرغ در آن مقطع به حدود 40 هزار تومان و تخم مرغ به شانه‌ای حدود 50 هزار تومان رسید.

   موافقان و مخالفان حذف ارز دولتی

در همن راستا، پرویز فروغی دبیر کانون مرغ‌داران گوشتی گفته است که در حال حاضر واردات نهاده‌های دامی با ارز 4200 تومانی به نام ما ولی به کام عده‌ای دیگر است.

بنا به توضیحات فروغی، در صورتی که ارز دولتی برداشته شود تکلیف تولید کنندگان مشخص می‌شود. اگر نهاده‌ها به هر قیمت وارد شود، قیمت مرغ نیز بر اساس آن تعیین خواهد شد. البته این شرایط باعث کمبود نقدینگی مرغداران خواهد شد و لازم است که بانک‌ها و دولت به مرغداران برای افزایش و تامین نقدینگی کمک کنند. حذف ارز دولتی برای واردات نهاده‌های دامی ممکن است باعث کاهش فروش مرغداران شود اما با توجه به اینکه این نرخ ارز عملا به شکل درستی به دست مرغداران نمی‌رسید حذف آن قابل قبول است. فروغی در رابطه با کاهش قدرت خرید مردم گفت: مردم چطور گوشت بیش از 100 هزار تومان را می‌خرند مرغ را نیز می‌توانند بخرند.  اما از سوی دیگر کمالی سروستانی، مشاور عالی اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران معتقد است که، حذف دلار 4200 تاثیرات عمیقی خواهد داشت و قیمت دان سه برابر یعنی 9 هزار تومان خواهد شد. کمالی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم گفته است که حذف ارز دولتی واردات نهاده دام حدود 206 هزار میلیارد ریال هزینه اضافه در سال به صنعت مرغ گوشتی کشور تحمیل می‌کند که باید جبران شود. ارز 17500 تومانی به معنی برداشته شدن نرخ ارز نیست بلکه دولت در واقع محل تزریق یارانه‌ها را تغییر می‌دهد و حال می‌شود آن را به تولید کننده و مصرف‌کننده تزریق کرد، در غیر این صورت دچار تنش شدیدی می‌شویم که بسیاری از مرغداران را از چرخه تولید خارج خواهد کرد. در این شرایط مرغداران نقدینگی نخواهند داشت و قدرت خرید مردم کاهش خواهد یافت زیرا قیمت هر کیلوگرم مرغ حداقل 36 هزار تومان می‌شود. همچنین به گفته او، اگر پولی ناشی از برداشته شدن ارز دولتی در اختیار دولت قرار می‌گیرد باید آن را به صندوق حمایت از طیور وارد کند تا مرغداران برای تولید از آن استفاده کنند و به مردم نیز کالابرگ دهند تا بتوانند مرغ بخرند.

   مردم مجبور به خرید تخم مرغ هستند

از سوی دیگر، اما سید فرزاد طلاکش دبیرکل کانون سراسری انجمن‌های صنفی پرورش‌دهندگان مرغ تخمگذار می‌گوید: وقتی می‌گویند که قیمت با 17500 تومان تک نرخی شود به معنی آن است که دوباره نرخ دولتی برای ارز در نظر گرفته شده و دوباره چند نرخی می‌شود. در صورتی که دولتی حتی 100 تومان نیز با بازار آزاد تفاوت داشته باشد به معنی ایجاد رانت برای برخی افراد است. به‌گفته طلاکش، حذف ارز دولتی برای واردات نهاده‌های دامی میزان نقدینگی تولید کنندگان را کاهش می‌دهد اما با این وجود معتقدیم که نرخ نهاده‌ها باید آزاد شود و نرخ دولتی و حتی نیمایی به آن اختصاص نیابد. بنا به توضیحات او، وقتی همه‌چیز گران می‌شود مرغ و تخم مرغ نیز به نسبت گران خواهد شد و مردم نیز خود را با افزایش قیمت این محصولات تطبیق خواهند داد. دولت برای 5 دهک اول 100 هزار تومان در نظر گرفته است که بابت همین یارانه تولید مرغ و تخم مرغ است. در صورتی که قیمت ارز 17500 تومان باشد قیمت هرشانه تخم مرغ برای مردم حدود 53 هزار تومان خواهد شد که هم اینک نیز با وجود اختصاص ارز 4200 تومانی به واردات نهاده‌ها، قیمت تخم مرغ همان عدد است.

   ورود گوشت قرمز به مسیر افزایش قیمت

علی اصغر ملکی، رییس اتحادیه گوشت گوسفندی در گفت‌وگو با « ایلنا» از ورود بازار گوشت قرمز به مسیر افزایش قیمت خبر داد و افزود: تنها از ابتدای امروز تا این لحظه قیمت هر کیلوگرم گوشت گوسفندی افزایش 10هزار تومان داشته است. بنا به توضیحات او، در حال حاضر هر کیلوگرم گوشت گوسفندی برای مراکز عرضه با قیمت 115 هزار تومان توزیع می‌شود. متوسط قیمت هر کیلوگرم گوشت گوسفندی برای مراکز عرضه در پایان هفته گذشته 105 هزار تومان بود. قیمت هر کیلوگرم شقه بدونه دنبه برای مصرف کننده معمولا 10 درصد بیشتر از قیمت عرضه عمده است. ملکی از دلایل عمده افزایش قیمت گوشت گوسفندی را بالا رفتن قیمت نهادهای دامی از جمله جو عنوان کرد. او با اشاره به نزدیکی ایام نوروز گفت: با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال دامداران برای بهره‌مندی از بازار گرم نوروز میزان عرضه خود را کاهش می‌دهند. وی در پاسخ به این پرسش که قاعدتا مازاد تولید و گرانی نهاده باید عواملی باشند که اجازه نگهداری طولانی دام را به دامداران نداده و تمایل آنها را به عرضه افزایش دهد، اظهار کرد: با افزایش تولید و گرانی نهاده انتظار این است که افزایش عرضه داشته باشیم، اما دامداران امیدوار هستند در ایام نوروز جبران بازار بد ماه‌های اخیر را کنند.