مطالبات معوق به بالای 200 هزار میلیارد تومان رسید

گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری|

آمارها نشان می‌دهد که همچنان دور و تسلسل رابطه مخارج دولت، بدهی دولت به بانک‌ها و بانک مرکزی، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، رشد پایه پولی، افزایش تسهیلات دهی بانک‌ها به واحدهای اقتصادی، رشد مطالبات معوق، افزایش نقدینگی و تورم با شدت به راه خود ادامه می‌دهد و تنها در 9 ماه نخست سال 99، ارقام رشد بالای 26 درصدی نقدینگی، رشد بالای 46 درصدی بدهی دولت به بانک مرکزی و رشد 24 درصدی بدهی دولت به بانک‌ها، موجب شده که بانک‌ها نیز اضافه برداشت از بانک مرکزی را 14 درصد افزایش دهند. این موضوعات و تورم موجود اقتصاد به اضافه رکود حاصل از کرونا، موجب شده که نیاز واحدهای اقتصادی به تسهیلات بانک‌ها بیشتر شود و مانده تسهیلات بانک‌ها نیز بیش از 30 درصد در 9 ماه نخست سال 99 افزایش داشته است. چنین رشد بالایی در نقدینگی و مانده تسهیلات، موجب می‌شود که مطالبات معوق بانک‌ها نیز با رشد 27 درصدی مواجه شود و این دور و تسلسل و نیاز به خلق پول و نقدینگی بیشتر برای جبران بهره وری پایین اقتصاد و نبود درآمد کافی و افزایش مخارج دولت و کسری بودجه دولت و... همچنان ادامه دارد و در سال‌های بعد عامل ادامه تورم و افزایش قیمت‌ها و فشار برخانوارها خواهد بود. مطالبات معوق با سهم 10.8 درصدی از کل مانده تسهیلات بانک‌ها و موسسه اعتباری، رشد بالای 27.6 درصدی در 9 ماه نخست سال داشته و به بالای 200 هزار میلیارد تومان رسیده است و این موضوع نشان می‌دهد که به دنبال رشد نقدینگی، رشد بدهی دولت به بانک‌ها و بانک مرکزی، رشد بانک‌ها به بانک مرکزی، سرفصل سایر در تسهیلات یعنی مطالبات معوق، سررسیدگذشته، مشکوک الوصول، خرید دین واموال معاملات نیز رشد می‌کند. به عبارت دیگر، یک دور و تسلسل قابل توجه بین این سرفصل‌ها وجود دارد و هر چه دولت مخارج خود را افزایش می‌دهد به بانک‌ها و بانک مرکزی بدهکار‌تر می‌شود در نتیجه بانک‌ها نیز کسری منابع بیشتری خواهند داشت و از بانک مرکزی اضافه برداشت بیشتری داشته و این موضوع به رشد پایه پولی و نقدینگی و تورم بیشتر منجر می‌شود و در نتیجه تسهیلات دهی بانک‌ها نیز بیشتر می‌شود و همین موضوع موجب رشد مطالبات معوق و مانده مطالبات معوق می‌شود. طبق اطلاعات منتشر شده از سوی بانک مرکزی تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات اعتباری تا پایان آذر امسال، معادل ۲۱۰۴ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بوده که نسبت به اسفند سال گذشته با رشد ۳۰.۸ درصدی مواجه شده است.همچنین، تسهیلات قرض‌الحسنه ۸.۷ درصد از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات اعتباری قرض‌الحسنه را تشکیل داده و حجم عمده عملکرد تسهیلاتی بانک‌ها مربوط به مرابحه با ۲۵.۶ درصد و فروش اقساطی با ۲۵.۴ درصد است.به لحاظ عددی در پایان آذر سال جاری ۱۸۳ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات اعتباری کشور قرض‌الحسنه بوده که این میزان نسبت به اسفند ماه سال گذشته، ۵۸.۵ درصد رشد را نشان می‌دهد.

  اوضاع بانک‌های تجاری در پرداخت تسهیلات 

از سوی دیگر، بانک‌های تجاری در کل ۳۳۶ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده‌اند که با رشد ۲۴.۶ درصدی مواجه شده و سهم وام‌های قرض‌الحسنه از این میزان تسهیلات ۴۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان است که اعطای این وام از سوی بانک‌های تجاری در پایان سال گذشته ۷۸.۴ درصد افزایش یافته است.گفتنی است؛ ۱۳.۴ درصد از وام‌های بانک‌های تجاری را قرض‌الحسنه تشکیل می‌دهد. در بانک‌های تجاری کشور نیز، سهم عمده تسهیلات پرداختی مانند بانک‌ها و موسسات اعتباری مربوط به فروش اقساطی به میزان ۳۴.۶ درصد است که رقم آن ۱۱۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان در پایان آذر ۱۳۹۹ بوده است. علاوه براین، ۹.۹ درصد تسهیلات بانک‌های تجاری به رقم ۳۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در پایان آذر ماه به تسهیلات جعاله اختصاص داشته که این رقم در اسفند سال قبل ۲۹ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بوده است. به صورت کلی، سهم عمده تسهیلات پرداختی بانک‌های تجاری در پایان آذر ۱۳۹۹ به فروش اقساطی، جعاله و قرض الحسنه اختصاص یافته است.بر پایه این گزارش، تسهیلات پرداخت شده در بانک‌های تجاری کشور در پایان آذر ۹۹ متفاوت بوده به نحوی که ۱۳.۴ درصد از وام‌های بانک‌های تجاری قرض‌الحسنه بوده که رقم آن ۴۵۲ هزار میلیارد ریال بود. میزان تسهیلات اعطایی قرض‌الحسنه بانک‌های تجاری در اسفند سال قبل ۲۵۳.۶ هزار میلیارد ریال بوده است.در بانک‌های تجاری کشور، سهم عمده تسهیلات پرداختی مانند بانک‌ها و موسسات اعتباری مربوط به فروش اقساطی به میزان ۳۴.۶ درصد است که رقم آن ۱۱۶۶ هزار میلیارد ریال در پایان آذر ۹۹ بوده است. این میزان در اسفند سال ۹۸ معادل ۱۱۵۰ هزار میلیارد ریال بود.۱۴.۲ درصد تسهیلات بانک‌های تجاری به رقم ۴۷۹ هزار میلیارد ریال در پایان آذر ماه به تسهیلات مرابحه اختصاص داشته که این رقم در اسفندماه سال قبل ۲۶۳ هزار میلیارد ریال بوده است.

     بانک‌های تخصصی 

چقدر تسهیلات قرض‌الحسنه دادند؟ 

همچنین، بررسی عملکرد بانک‌های تخصصی در پرداخت تسهیلات تا پایان آذر سال جاری نشان‌دهنده این است که تسهیلات اعطایی با ۱۴.۷ درصد افزایش از رقم ۳۲۰ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان به عدد ۳۶۸ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان رسیده است که سهم تسهیلات قرض‌الحسنه از این میزان تسهیلات اعطایی بانک‌های تخصصی معادل ۱۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که با افزایش ۵۲.۴ درصدی در مقایسه با سال گذشته مواجه شده است.گفتنی است که پنج درصد از وام‌های بانک‌های تخصصی را قرض‌الحسنه تشکیل می‌دهد. بزرگ‌ترین بخش تسهیلات پرداخت شده در بانک‌های تخصصی کشور مربوط به فروش اقساطی می‌شود؛ به نحوی که در پایان آذر سال جاری ۴۴.۷ درصد کل تسهیلات اعطایی این بانک‌ها به رقم ۱۶۴ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان در بخش فروش اقساطی بوده و این رقم در اسفند ماه سال ۱۳۹۸ به میزان ۱۵۷ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان بود.بانک‌های تخصصی نیز در بخش مشارکت مدنی تسهیلات قابل توجهی پرداخت کرده‌اند؛ به نحوی که ۱۴.۲ درصد کل منابع تسهیلاتی این بانک‌ها در پایان آذر امسال به میزان ۵۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان در این بخش پرداخت شده است.همچنین بررسی عملکرد بانک‌های تخصصی در پرداخت تسهیلات به بخش‌های مختلف در پایان آذرماه ۹۹ نشان می‌دهد که ۵ درصد تسهیلات اعطایی به میزان ۱۸۵ هزار میلیارد ریال در قالب قرض‌الحسنه پرداخت شده که این رقم در پایان سال قبل ۱۲۲ هزار میلیارد ریال بود.بزرگ‌ترین بخش تسهیلات پرداخت شده در بانک‌های تخصصی کشور مربوط به فروش اقساطی می‌شود به نحوی که در پایان آذر ماه سال جاری ۴۴.۷ درصد کل تسهیلات اعطایی این بانک‌ها به رقم ۱۶۴۶.۶ هزار میلیارد ریال در بخش فروش اقساطی بوده و این رقم در اسفندماه سال ۹۹ به میزان ۱۵۷۲ هزار میلیارد ریال بود.بانک‌های تخصصی نیز در بخش مشارکت مدنی تسهیلات قابل توجهی پرداخت کرده‌اند به نحوی که ۱۴.۲ درصد کل منابع تسهیلاتی این بانک‌ها در پایان آذر ۹۹ به میزان ۵۲۱ هزار میلیارد ریال در این بخش پرداخت شده است.