چرخش عجیب بودجه‌ای مجلس
«دولت هفت اصلاح مورد تاکید مجلس را در اصلاحیه بودجه مدنظر قرار داد. رانت ارز 4200 حذف شد. کسری بودجه کاهش پیدا کرد و دست درازی به منابع صندوق توسعه محدود شد. امیدوارم کمیسیون تلفیق در تعامل با دولت اصلاحات بیشتر را دنبال کند. هدف مجلس، هدایت دولت به سمت مطلوب برای تامین منافع مردم است.»
این توییتی است که روز گذشته محمدباقر قالیباف – رییس مجلس شورای اسلامی – پس از تصویب کلیات اصلاحیه بودجه در صفحه شخصی خود منتشر کرد، پیامی که نشان می‌دهد سرانجام پس از چند ماه، مجلس نیز مسیری جدید برای تعامل با دولت باز کرده است.
روز گذشته سرانجام پس از چند ماه بحث و گمانه‌زنی، اصلاحیه لایحه بودجه 1400 که از سوی دولت نهایی شده بود به مجلس آمد تا نمایندگان بار دیگر آن را به رای بگذارند. در شرایطی که مسیر طی شده در بودجه نشان می‌داد که دو قوه راهی طولانی تا رسیدن به یک جمع‌بندی قطعی دارند اما مجلس ناگهان تصمیم گرفت به طرح دولت نگاهی مثبت داشته باشد و کلیات را تصویب کند.پس از اظهارات نمایندگان مخالف و موافق و صحبت‌های محمد باقر نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه، کلیات اصلاحیه لایحه بودجه ۱۴۰۰ به رای مجلس گذاشته شد که نهایت با ۲۱۱ رای موافق، ۲۸ رای مخالف و ۶رای ممتنع از مجموع ۲۵۲ نماینده حاضر به تصویب مجلس رسید. به این ترتیب پس از آنکه مجلس در اقدامی عجیب در جلسه چهاردهم بهمن ماه، پس از دو ماه بررسی لایحه ابتدایی دولت به آن رای مخالف داده بود، این‌بار تصمیم به تایید کلیات گرفت تا بار دیگر کار به کمیسیون تلفیق ارجاع داده شود.با این شیوه، عملا مجلس به تجربه سال‌های قبل خود بازگشت. پیش از این نمایندگان ابتدا کلیات بودجه پیشنهادی دولت را به رای می‌گذاشتند و در صورتی که تایید می‌شد، کار برای بررسی و انجام اصلاحات لازم به کمیسیون تلفیق می‌رفت اما در سال جاری، مجلس تصمیم گرفت ابتدا بودجه را به کمیسیون ببرد و پس از انجام بررسی‌های لازم، به صحن علنی برسد. با وجود دو ماه بررسی بودجه، سرانجام مجلس تصمیم گرفت به کلیات رای منفی بدهد تا دولت، ظرف مدت دو هفته مجبور به اصلاح و بازگرداندن لایحه به مجلس شود. با وجود آنکه در روزهای گذشته نیز تعدادی از نمایندگان نظر مخالف داشتند اما حالا زمان آن رسیده تا بررسی بودجه بار دیگر در کمیسیون تلفیق آغاز شود.
آثار مثبت اصلاحیه
در ابتدای نشست علنی روز گذشته مجلس، باقر نوبخت – رییس سازمان برنامه و بودجه –به عنوان نماینده دولت به توضیح درباره اصلاحیه بودجه و فرایند طی شده در روزهای اخیر پرداخت. او گفت: گرچه کراهتی از بابت بازگشت لایحه بودجه به دولت وجود داشت و ما قدری زمان را از دست دادیم، ولی آثار مثبت اصلاحیه باعث می‌شود با وفاق و همدلی مجلس شورای اسلامی سال ۱۴۰۰ را با قوت آغاز کنیم و به نحو شایسته پیش برویم و کشور را در برابر بدخواهی دشمنان نظام و رژیم امریکا مصون کنیم. آرزومندم که جلوه و نماد همراهی و همگامی و همفکری دولت و مجلس شورای اسلامی را در این بودجه شاهد باشیم.
نوبخت درباره اصلاحات اعمال شده نیز توضیح داد: حداقل ۱۵ مورد اصلاحات مدنظر نمایندگان در اصلاحیه بودجه انجام شده است؛ همچنین با توجه به اینکه نظرات مقام معظم رهبری بعد از تقدیم لایحه بودجه واصل شده بود ما در اصلاحیه فرصت کافی داشتیم که منویات ایشان را در راستای کاهش منابعی که نسبت به مابه‌التفاوت بالای ۲۰ درصد وجود دارد اعمال کنیم که در این راستا ۴۰ هزار میلیارد تومان از این محل، سقف منابع لایحه تقلیل پیدا کرد. همزمان ایشان نظری داشتند که تقویت بنیه دفاعی، اعتبارات طرح احداث فاضلاب شهر اهواز و شرکت‌های دانش بنیان در سقف جداول و لایحه بودجه قرار گیرد و از صندوق توسعه ملی برداشت نشود که ما این را اجرا کردیم و همه آن با کاهش هزینه همراه بود.
معاون رییس‌جمهور یادآور شد: ما ۵۳ هزار میلیارد تومان مصارف را برای این موارد افزایش دادیم ولی ۴۰ هزار میلیارد تومان صرفه جویی در سایر هزینه‌ها انجام شد؛ در اصلاحیه قبلی هم ۵۳ هزار میلیارد تومان را می‌خواستیم از اوراق تامین کنیم اما نظر نمایندگان این بود که اوراق را به حداقل برسانیم بنابراین نه تنها ۵۳ هزار میلیارد تومان را به سمت اوراق نبردیم بلکه حداقل ۳۵ هزار میلیارد تومان از حجم فروش اوراق را تقلیل دادیم. همچنین حداقل ۴۹ هزار میلیارد تومان مالیات، گمرک و سایر درآمدها افزایش پیدا کرد. ما نه تنها مقدار فروش نفت را افزایش ندادیم و اوراق را تقلیل دادیم و منابع درآمدی را افزایش دادیم، بلکه ۳۴ هزار میلیارد تومان کسری تراز عملیاتی در این صرفه جویی انجام شده است، بنابراین هر آنچه مجلس شورای اسلامی نظر داشت در راستای تامین آن پیش رفتیم.
نوبخت خاطرنشان کرد: همچنین برای اینکه تکانه‌ای به بازار کالا و قیمت‌ها وارد نکنیم توافق شد که در شش ماه اول سال آینده ارز ترجیحی را حفظ کنیم و بعد ظرف شش ماه به گونه‌ای بسترها را آماده کنیم که اگر اقدامی به حذف آن شد تکانه جدیدی به بازار کالا و سطح عمومی قیمت‌ها وارد نشود. ما در هدف مشترک‌مان با مجلس شورای اسلامی به دنبال این هستیم که در راستای جلوگیری از افزایش قیمت و تورم اقدام کنیم اما تلاش دولت محدود به این نشد و تا آنجایی که امکان دارد تلاش می‌کنیم کاهش قدرت خرید کارکنان دولت را جبران کنیم، لذا غیر از افزایش ۲۵ درصدی حقوق کارکنان شاغل و بازنشسته پاداش بازنشستگی عزیزانی که در سال آینده و ماه‌های اخیر بازنشسته می‌شوند را در این بودجه لحاظ کردیم.
آغاز کار در تلفیق
پس از مطرح شدن نظرات موافق و مخالف، سرانجام مجلس حکم به تصویب کلیات داد تا کار روی جزییات دوباره به کمیسیون تلفیق ارجاع داده شود. رییس مجلس پس از رای‌گیری اعلام کرد: مجلس شورای اسلامی از زمانی که لایحه بودجه اولیه به مجلس ارایه شده اولین جلسه را با دولت تشکیل داد و بنا شد با تفاهم پیشنهادات در خصوص لایحه بودجه بررسی شود و بنا بود جهت حل مشکلات مردم لایحه با همفکری مجلس و دولت اصلاح شود چرا که لایحه بودجه در حقیقت وضعیت اقتصادی مردم را در طول یک سال رقم می‌زند.اما در بین راه تعامل لازم دولت با مجلس صورت نگرفت و مجلس لایحه را برای اصلاح به دولت بازگرداند خوشبختانه در لایحه ارایه شده ۷ مورد از اصلاحاتی که مد نظر مجلس بود اعمال شد و امروز مجلس با رای بالایی کلیات بودجه را به تصویب رساند.
رییس مجلس شورای اسلامی در ادامه تصریح کرد: اکنون لایحه بودجه را به کمیسیون تلفیق ارجاع می‌دهیم تا لایحه اصلاح شده مورد بررسی قرار گیرد، کمیسیون تلفیق از امروز بعدازظهر جلسات خود را برگزار کرده و تا جمعه بعدازظهر به اتمام خواهد رسید. سپس نمایندگان و کمیسیون‌ها ۴۸ ساعت فرصت دارند پیشنهادات جدید خود را درخصوص لایحه اصلاحی بارگذاری کنند، پیشنهادات قبلی نیز همچنان پابرجاست.
رییس مجلس به محدود بودن وقت مجلس نیز اشاره کرده زیرا تنها یک ماه تا پایان سال زمان باقی است و به نظر می‌رسد هدف نخست جمع‌بندی درباره کل بودجه در هفته‌های پیش‌روست. هرچند هنوز بودجه چند دوازدهم یکی از گزینه‌های مجلس است اما با توجه به تلاش دولت برای همراهی با مجلس و بازگشت لایحه ظرف دو هفته، مجلس نیز با تصویب کلیات نشانه‌هایی از همراهی با دولت را نشان داده و به این ترتیب احتمال نهایی شدن بودجه پیش از پایان سال وجود دارد، هرچند نگاه کمیسیون تلفیق به بودجه همچنان نقشی کلیدی ایفا خواهد کرد.
