بلاتکلیفی سهامداران در بازارسرمایه

گروه  بورس|

روند معاملات ماه جاری خبر از فشار فروش عمده در تمامی نماد‌های بازار می‌دهد. چندین ماه است که بازارسرمایه در اغلب مواقع سرخ پوش است و روند نزولی قیمت و ارزش سهام را به رخ سهامداران می‌کشد. پیشی گرفتن حجم فروش نسبت به تقاضا فضای ملتهبی را در بازار به وجود آورده این در حالی است که بر اساس سنت همه ساله بازار سرمایه، شرکت‌های بورسی در آخرین ماه سال برای تامین مالی اقدام به عرضه سهام خود می‌کنند اما شرایط امسال بسیار متفاوت از سال‌های گذشته رقم خورده است. شورای عالی بورس در تلاش است با تغییر سیاست‌گذار بورسی این بازار را  از بحران نجات دهد و سهامداران را از صف نشینی در سمت و سوی فروش منصرف کند. رییس جدید سازمان بورس سعی دارد با اقداماتی جدید وضعیت نگران‌کننده و بحرانی بورس تهران را سامان بخشد اما؛ به باور بسیاری از فعالین بورسی مشکل بازار سهام با این تغییر سیاست‌ها رفع نمی‌شود و تنها گره آن کورتر می‌شود. سیاست‌گذاران بورسی هر چندوقت یک‌بار دست به اقداماتی خاص برای بازگشت بازار می‌زنند ولی؛ اغلب این اقدامات مورد استقبال بورس‌بازان قرار نمی‌گیرد، تا این لحظه اقدامات سازمان بورس نتوانسته جریان منفی معاملات را خنثی کند و سرمایه‌گذاران هر روز ناامید‌تر به سمت وسوی دیگر بازارها روانه می‌شوند. حال سوال اینجاست این وضعیت بازار تا چه زمانی ادامه‌دار خواهد بود؟ کارشناسان متغیرهای تاثیر‌گذار در بازگشت رشد به داد و ستدهای تالارهای شیشه‌ای را منوط به اجرای قوانین و حذف محدودیت‌هایی می‌دانند که سیاست‌گذار حاضر به اجرای آنها نیست. این در حالی است که اقدامات اخیر سازمان در هفته گذشته نیز با توجه به انتهای سال کاری ممکن است کارایی چندانی نداشته باشد.اغلب فعالین بورسی بر این نظرند که مصوبات بورسی تنها برای جلوگیری از اعتراضات سهامداران است و به‌طورعام مصوبات هیچ کاربردی جز کشتن زمان برای جلوگیری از اعتراضات ندارند. برای مثال سازمان بورس در جدیدترین مصوبه خود صندوق‌ها را ملزم به بالابردن وزن سهام در سبد دارایی‌های‌شان کرد با این حال اقدام مذکور اعتراض برخی مدیران این صندوق‌ها را به دنبال داشت؛ چراکه سبب فشار بیشتر به شرکت‌هایی می‌شود که در ۷ ماه گذشته به موجب سیاست‌های دستوری سازمان مجبور به خرید سهام در قیمت‌های بالا شدند و در مقابل از فروش آنها ممانعت به عمل آورد. غافل از آنکه این شرکت‌ها که عمدتا در زمره صندوق‌های سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرند، سرمایه بخشی از سرمایه‌گذاران خرد را در اختیار دارند که تصمیم‌ گرفتند به شکل منطقی یعنی به‌صورت غیرمستقیم در این بازار پرریسک فعالیت کنند. ضمانت کسب بازدهی ۲۵ درصدی برای سهامداران خرد تازه‌وارد با پرتفوی کمتر از ۱۰ میلیون تومان از دیگر تدابیر سیاست‌گذار برای باز کردن پای سرمایه‌گذاران به بورس بود اما این ترفند نیز با اما و اگرهای فراوانی مواجه است و مشخص نیست سهامدار تا چه زمانی از آن استقبال کند از این رو بازار سهام در روزهای پایانی سال در بلاتکلیف‌ترین حالت ممکن به سر می‌برد و نحوه چرخش معاملات به سمت صعودی شدن نیازمند عوامل متعددی است.

    ثبات نرخ در اوراق مسکن

در معاملات روزگذشته گواهی حق تقدم اوراق تسهیلات مسکن با ثبات و آرامش همراه بود و میانگین قیمتی بیشتر نمادهای معاملاتی زیرمجموعه تسه، در محدوده ۵۴ تا ۵۶ هزار تومان در نوسان بود. همچنین هیچیک از نمادهای معاملاتی اوراق تسهیلات مسکن نتوانست در معاملات امروز فرابورس به دامنه نوسان مثبت یا منفی ۵ درصد برسد و اکثر افزایش یا کاهش قیمت‌ها در دامنه نوسان کمتر از مثبت یا منفی یک درصد بود که نشان‌دهنده ثبات در بازار امروز معاملات اوراق تسهیلات است. تعداد معاملات در هر نماد عمدتاً زیر ۱۰۰ فقره معامله و تعداد برگه‌های به فروش رسیده برای بیشتر نمادهای زیرمجموعه تسه به جز نمادهای صادر شده در ماه‌های اخیر، کمتر از ۲ هزار برگه بود.بیشترین تعداد فروش اوراق تسهیلات مسکن با ۳۷ هزار و ۷۳۰ برگه به نماد تسه ۹۹۱۱ (اوراق تسهیلات مسکن صادره در بهمن امسال) با میانگین قیمتی ۵۵ هزار و ۹۶۴ تومان تعلق داشت؛ در رتبه‌های بعدی نیز نمادهای معاملاتی تسه ۹۹۰۸، ۹۹۰۹ و ۹۹۱۰ (اوراق مسکن ماه‌های آبان، آذر و دی امسال) و هر سه نماد با فروش ۱۷ هزار برگه قرار دارند. هر ۳ نماد هم با قیمت ۵۵ هزار و ۹۰۰ تومان به فروش رسیدند. از سوی دیگر در معاملات امروز فرابورس، تعداد محدودی از برگه‌های تسهیلات مسکن در قیمت ۵۱ هزار و ۸۰۰ تومان به عنوان کمترین نرخ فروش و تعداد محدودی از برگه‌ها نیز در قیمت ۵۸ هزار و ۵۰۰ تومان به عنوان سقف قیمتی معاملات امروز، دست به دست شدند.این در حالی است که بر اساس اعلام بانک مرکزی در گزارش بازار مسکن تهران در بهمن ماه، رشد ۳.۷ درصدی متوسط قیمت هر متر مربع واحد مسکونی نسبت به دی ماه رخ داده است؛ تعداد معاملات مسکن نیز رشد ۱۱.۴ درصدی را ظرف یک ماه تجربه کرد. اگرچه تعداد معاملات در بهمن ماه رشد داشت اما تنها ۳ هزار و ۹۱۷ فقره معامله ثبت شد این در حالی است که در بهمن ماه سال گذشته، این شاخص، ۱۳ هزار و ۲۹۶ فقره بود که نشانه کاهش ۷۰ درصدی تعداد معاملات در بازار مسکن نسبت به سال قبل است.

     فرار حقیقی‌ها از بازار

براساس معاملات روز شنبه بیش از سه میلیارد و ۵۸ میلیون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۳۴ هزار و ۲۹۵ میلیارد ریال داد و ستد شد. همچنین شاخص کل (هم‌وزن) با ۳۲۹ واحد کاهش به ۴۳۰ هزار و ۹۳۵ واحد و شاخص قیمت (هم‌وزن) با ۲۱۵ واحد افت به ۲۸۱ هزار و ۴۸۸ واحد رسیدند. شاخص بازار اول هفت هزار و ۴۰۵ واحد و شاخص بازار دوم ۱۱ هزار و ۶۱۱ واحد کاهش داشتند. حقوقی‌ها در این روز حدود ۶۹۰میلیارد تومان وارد بازار سهام کردند. ارزش کل معاملات خرد دو هزار و ۹۳۰میلیارد تومان بود، اشخاص حقوقی ۳۵درصد یعنی هزار و ۲۰میلیارد تومان سهام خریدند و مازاد خریدشان ۲۳درصد از کل معاملات شد. بیشترین تزریق پول حقوقی به بازار در سه گروه «بانک‌ها و موسسات اعتباری»، «استخراج کانه‌های فلزی» و «فرآورده‌های نفتی» رقم خورد در حالی که برآیند معاملات گروه‌های «انبوه‌سازی، املاک و مستغلات» و «خودرو و ساخت قطعات» به نفع حقیقی‌ها تمام شد. همچنین افزایش سهام حقیقی‌ها در ۲۳نماد و افزایش سهام حقوقی‌ها در ۱۰۶نماد به بیش از یک میلیارد تومان رسید که جمع تغییر مالکیت دسته اول ۱۱۰میلیارد تومان و تغییر مالکیت دسته دوم ۷۵۰میلیارد تومان بود.علاوه بر این در بین همه نمادها، نماد «گروه دارویی برکت» با ۲۲۰ واحد، «فولاد آلیاژی ایران» با ۲۲۰ واحد، «نفت سپاهان» با ۲۱۳ واحد، «نفت بهران» با ۲۱۰ واحد، «پتروشیمی فناوران» با ۱۱۴ واحد، «نفت پارس» با ۱۱۱ واحد و «گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان» با ۱۰۶ واحد تاثیر مثبت را بر شاخص بورس داشتند. نماد «ملی صنایع مس ایران» با یک هزار و ۲۱۰ واحد، «صنایع پتروشیمی خلیج فارس» با ۹۳۳ واحد، «فولاد مبارکه اصفهان» با ۸۸۹ واحد، «شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی» با ۷۰۰ واحد، «پالایش نفت اصفهان» با ۳۹۹ واحد، «بانک ملت» با ۳۶۲ واحد و «بانک پاسارگاد» با ۳۴۴ واحد با تاثیر منفی بر شاخص همراه بودند. بر پایه این گزارش، روز مذکور نماد «شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی»، «تولید نیروی برق آبادان»، «توسعه و عمران امید»، «پتروشیمی بوعلی سینا»، «پالایش نفت اصفهان»، «شرکت سرمایه‌گذاری خوارزمی» و «گروه دارویی برکت» در گروه نمادهای پُر تراکنش قرار داشتند. گروه فرآورده‌های نفتی هم در معاملات اولین روز هفته صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه ۲۱۶ میلیون و ۲۰ هزار برگه سهم به ارزش سه هزار و ۲۳۴ میلیارد ریال داد و ستد شد.روز شنبه شاخص فرابورس نیز بیش از ۷۹ واحد کاهش داشت و روی کانال ۱۶ هزار و ۹۰۵ واحد ثابت ماند. همچنین در این بازار ۹۸۹ میلیون و ۲۸۸ هزار برگه سهم به ارزش ۱۶۳ هزار و ۷۲۰ میلیارد ریال داد و ستد شد. در این روز نمادهای «رایان هم‌افزا»، «پتروشیمی زاگرس»، «توسعه مسیر برق گیلان»، «نفت ایرانول»، «برق و انرژی پیوند گستر پارس»، «بیمه اتکایی ایرانیان»، «توسعه مولد نیروگاهی جهرم»، «گروه کارخانجات صنعتی تبرک»، «توسعه و عمران استان کرمان»، «جنرال مکانیک» و «پالایش نفت شیراز» با تاثیر مثبت بر شاخص این بازار همراه بودند. همچنین «بیمه پاسارگاد»، «هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه»، «پلیمر آریا ساسول»، «صنعتی مینو»، «شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین»، «پتروشیمی تندگویان»، «مدیریت انرژی تابان هور» و «موسسه اعتباری ملل» با تاثیر منفی بر شاخص بورس همراه بودند.