مقصر نابسامانی بازار، تولید یا توزیع

تعادل|

وضعیت بازار کالاهای مصرفی به گونه‌ای نابسامان شده است که سازمان‌ها و نهادهای مختلف برای متعادل‌سازی قیمت‌ها به این حوزه ورود کردند. پیرو انتقادات اخیر رهبر انقلاب در رابطه با وضعیت نابسامان قیمت کالاهای اساسی و غیر اساسی در ایام عید و لزوم اتخاذ تصمیمات راهگشا در بحث تنظیم بازار در این ایام؛ پس از ورود کمیسیون اقتصادی مجلس به موضوع تنظیم بازار، سازمان بازرسی کل کشور نیز رسیدگی به گرانی‌های اخیر را اولویت کاری خود قرار داده است. از سوی دیگر برخی، وزارت صمت را مسوول نابسامانی‌های موجود در بازار می‌دانند؛ زیرا در صورت تولید کافی محصولات و اقلام مورد نیاز مردم، اتاق اصناف محصولات تولید شده را در بازار توزیع کرده و به دست مردم می‌رساند. همچنین ستاد تنظیم بازار اعلام کرده است که، بانک مرکزی همه اعتباراتی را که مورد نیاز بوده، امسال به‌طور صددرصد به کالا‌های اساسی اختصاص داده و موجودی بنادر کشور هم به میزان سال گذشته است، در نتیجه خرید‌ها برای کالا‌های سال 1400 آغاز شده است.

     ورود سازمان بازرسی به مساله گرانی

یکی از مسائلی که این روزها مورد توجه واقع شده است، گرانی‌ها سرسام آور و تغییر قیمت‌های سریع است. در همین خصوص مقام معظم رهبری اخیرا در رابطه با گرانیهای موجود و به ویژه گرانی کالاهای مصرفی مردم نکاتی را گوشزد کردند. از طرفی با توجه به نقش سازمان بازرسی کشور در نظارت بر بازار کالاها، رییس سازمان بازرسی کل کشور پیگیری مطالبات اخیر رهبر انقلاب درباره گرانی بازار را ماموریت و اولویت کاری معاونت نظارت و بازرسی امور تولیدی عنوان کرد.

بنا به توضیحات، حجت‌الاسلام درویشیان، عضو شورای عالی قوه‌قضاییه، امروز در حوزه بازار و تولید و توزیع اقلام اساسی با یک نابسامانی مواجه هستیم. بیانات اخیر رهبر انقلاب درباره وضعیت گرانی و فشاری که به اقشار مختلف جامعه می‌آید، مسوولیت سازمان بازرسی کل کشور را سنگین‌تر می‌کند. بنابراین حتماً می‌شود با همین امکانات موجود و در حال تحریم و مشکلاتی که دولت در حوزه مالی و اقتصادی دارد، اقدامات موثری انجام داد. در حال حاضر قیمت برخی اجناس هر چند روز یک‌بار افزایش می‌یابد. درست است یکسری از مشکلات دست ما نیست. ولی ما باید به همه مشکلات پرداخته و هشدارهای لازم را مطرح کنیم. باید به ریشه مشکلات و علل اصلی وقوع زخم‌های کهنه‌ای که بر پیکر اقتصاد کشور در حوزه نظام بانکی، پولی، مالیاتی، توزیع و تولید مواجه هستیم بپردازیم که یکی از راهکارها مساله محوری و دیدن همه جهات یک مساله و پیگیری آن است. رییس سازمان بازرسی کل کشور در تشریح رویکردهای سازمان گفت: قطعاً حمایت از تولید و سرمایه‌گذاری یکی از رویکردهایی است که باید با جدیت در سازمان بازرسی دنبال شود. باید آسیب‌های تولید شناسایی و راهکارهای آن ارایه شود. همچنین یکی از مطالبات رییس قوه‌قضاییه از سازمان واکنش سریع به موضوعاتی است که در رسانه‌ها و افکار عمومی مطرح می‌شود. انتظار مردم و رییس قوه‌قضاییه این است که سازمان بازرسی به‌صورت واکنش سریع وارد موضوع شده و بعد از بررسی نتیجه آن را به جامعه اعلام کنیم.

از سوی دیگر، هرچند دبیر ستاد تنظیم بازار در جلسه اخیر این ستاد خبر از انجام اقداماتی درراستای متعادل کردن بازار شب عید داده است. به گفته عباس قبادی، یکی از برنامه‌های ما این است میوه‌هایی که از طریق کارگروه تنظیم بازار ذخیره سازی شده، در روز‌های آینده توزیع گسترده شود. در چند روز گذشته جلساتی را با همه دست اندرکاران از باغداران تا تشکل‌ها داشتیم که مقرر شد مکان‌های مناسبی را در اختیار آنان قرار دهیم تا بتوانند کالا را به صورت مستقیم عرضه کنند.

او با بیان اینکه این اقدام، حذف واسطه‌ها و دلال‌ها را در پی خواهد داشت گفت: امیدواریم با قیمت گذاری مناسب‌تر بتوانیم میوه و تره بار را در اختیار مردم قرار دهیم. با استانداران سراسر کشور نیز هماهنگی به وجود آمده که در استان‌ها و شهر‌های مختلف میوه و تره بار در اختیار مردم قرار گیرد. در تهران هم باغداران دماوند، آذربایجان شرقی و غربی و همه استان‌هایی که تولیدکننده میوه هستند این امکان به وجود آمده که ما فضایی را در اختیار آنها قرار دهیم. در میادین میوه و تره بار شهرداری تهران نیز بیش از 80 نقطه آماده است که بتوانیم در اختیار تولیدکنندگان قرار دهیم تا میوه را به صورت مستقیم عرضه کنند.

قبادی همچنین با اشاره به گزارش‌هایی از سطح بازار از موجودی کالا‌های بنادر و کالا‌های وارد شده به کشور گفت: آن چه در سال 99 اتفاق افتاد، به اندازه سال 98 کالا به کشور وارد شده است.

دبیر ستاد تنظیم بازار با بیان اینکه بیش از 20 میلیون تن کالا‌های مورد نیاز در سال 99 از کشور‌های مختلف خریداری و وارد شده است افزود: اکثرکالا‌های خریداری شده کالا‌های واسطه‌ای از جمله مواد اولیه کارخانه‌ها هستند. همچنین کالا‌های مصرفی جامعه از جمله روغن، جو، کنجاله، ذرت و دانه‌های روغنی نیز وارد شده و موجودی بنادر کشور هم به میزان سال گذشته است. قبادی همچنین به این نکته اشاره کرد که بانک مرکزی همه اعتباراتی را که مورد نیاز بوده، امسال به‌طور صددرصد به کالا‌های اساسی اختصاص داده و خرید‌ها برای کالا‌های سال 1400 آغاز شده است.

     وزارت صمت مسوول وضعیت تولید

یکی از مهم‌ترین دلایل این گرانیهای اخیر کمبود عرضه برخی اقلام مصرفی و مورد نیاز مردم است. با توجه به این موضوع که کمبود عرضه در نتیجه کاهش تولید رخ می‌دهد؛ بنابراین به اعتقاد مسوولان اتاق اصناف ایران وزارت صمت باید پاسخگوی وضعیت کنونی تولید در کشور باشد. در همین خصوص جلال‌الدین محمد شکریه، نایب رییس اتاق اصناف ایران در گفت‌وگو با «خبرگزاری مهر» در مورد وضعیت بازار در ایام پایانی سال، گفت: وزارت صمت باید پاسخگوی وضعیت تولید باشد؛ اگر محصول از جمله روغن به دست واحدهای صنفی برسد، واحدهای صنفی توزیع می‌کنند.

     اگر کمبود عرضه در بازار وجود داشته باشد

ربطی به واحدهای صنفی و کسبه ندارد

نایب رییس اتاق اصناف ایران افزود: با هماهنگی سازمان بسیج اصناف و وزارت صمت طرحی را تحت عنوان طرح کاسبان امین برای توزیع کالاهای مصرفی ایام عید مثل روغن، شکر، برنج و … از طرق واحدهای صنفی منتخب کلید زده‌ایم. اتاق اصناف بارها تاکید کرده‌ است که توزیع کالاهای اساسی نباید فقط از طریق فروشگاه‌های زنجیره‌ای انجام شود و باید در شبکه مویرگی واحدهای صنفی توزیع شود تا راحت‌تر به دست مردم برسد؛ وقتی یک کالایی در دسترس مردم نیست، نگرانی درباره کمبود آن بیشتر می‌شود؛ باید خیال مردم راحت باشد که کالا به ویژه روغن که این روزها در مرکز توجه قرار گرفته، همیشه در واحدهای صنفی وجود دارد؛ وقتی این اطمینان در مردم ایجاد شد که این کالا وجود دارد، به اندازه مصرف واقعی خود خرید می‌کنند ولی وقتی این نگرانی هست که این کالا امروز وجود دارد و هفته بعد کم می‌شود، مردم بیش از نیازشان خرید می‌کنند. او با بیان اینکه کمبود کالا در کشور ادواری است، ادامه داد: ما کمبود خاصی در کشور نداریم و نمی‌توان گفت که به عنوان مثال روغن و مرغ در بازار نیست؛ بلکه به دلیل بروز برخی چالش‌ها به صورت ادواری چنین کمبودهایی ایجاد می‌شود.

شکریه در خصوص وضعیت توزیع برخی اقلام مصرفی گفت: وزارت صمت به اندازه کافی سیب و پرتقال ذخیره سازی کرده و برای توزیع در اختیار شبکه توزیع قرار داده؛ بخشی نیز همچنان در سردخانه‌ها ذخیره است بنابراین در توزیع میوه مشکل خاصی نداریم. مرغ منجمد نیز به اندازه کافی وجود دارد؛ اما ما تاکید کردیم که نظارت نباید فقط بر واحدهای توزیع صورت بگیرد بلکه باید در کشتارگاه‌ها و مرغداری‌ها هم نظارت تشدید شود. همچنین حجم مرغ قطعه بندی باید کاهش یابد تا مرغ در بازار به وفور یافت شود و در جلوی چشم مصرف کننده قرار بگیرد.

     جزئیاتی از توزیع اقلام مصرفی

با توجه به موارد مطرح شده، روز گذشته، رییس سازمان صمت استان تهران، جزئیاتی از توزیع کالاهای اساسی تنظیم بازاری درتهران اعلام کرد. بنا به توضیحات، یدالله صادقی تا پایان سال بیش از ۸۰ هزار تن کالای اساسی پرمصرف شامل شکر، گوشت مرغ منجمد، گوشت قرمز منجمد و برنج در میادین میوه و تره بار استان تهران توزیع خواهد شد. صادقی با بیان اینکه توزیع این اقلام از بهمن ماه سال جاری آغاز شده و تا پایان سال ادامه خواهد داشت، گفت: ۳۵ هزار تن شکر فله جهت مصرف صنف و صنعت با قیمت ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان و ۲۹ هزار و ۹۶۰ تن شکر مصرف خانوار در بسته بندی یک کیلوگرمی با قیمت ۸۷۰۰ تومان در تهران توزیع می‌شود. وی همچنین درباره توزیع گوشت و مرغ تنظیم بازاری اظهار کرد: در این طرح مرغ منجمد به میزان ۱۶۰۰ تن با قیمت مصرف کننده ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومان، گوشت گوساله منجمد به میزان ۸۰۰ تن با قیمت مصرف کننده ۸۰ هزار تومان، در مراکز توزیع شامل واحدهای صنفی دارای مجوز و اعضای صنف مرغ و ماهی، سازمان میادین میوه و تره بارشهرداری، شرکت‌های تعاونی مصرف کارگری و کارمندی توزیع می‌شود. صادقی همچنین از توزیع ۱۴ هزار تن برنج وارداتی تایلندی و هندی به قیمت هر کیلو ۱۲ هزار و ۵۰۰ و ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان خبر داد. به گفته این مقام مسوول، واحدها و تالارهای پذیرایی، بیمارستان‌ها، مراکز خیریه، نهادهای امدادی و بسیج که درقالب کمک‌های مومنانه فعال هستند هم می‌توانند با دریافت حواله از سازمان صمت برای عرضه این اقلام اقدام کنند. همچنین وزیر جهاد کشاورزی نیز اطلاعاتی در خصوص تولید و توزیع برخی کالاها برای شب عید ارایه کرده است. به گفته، کاظم خاوازی با وجود اینکه دیگر صفی برای مرغ تشکیل نمی‌شود؛ دو هزار تن مرغ مازاد گرم داریم که برای تنظیم بازار ایام نوروز عرضه می‌شود. علاوه بر مرغ گرم هزاران تن مرغ منجمد در حال عرضه است که قیمت بسیار مناسبی دارد. همچنین در تولید تخم‌مرغ با مازاد زیادی روبرو هستیم که برای آن باید به خرید از مرغداران و انبار آن ورود کنیم. او در ادامه بر این نکته تاکید کرد که مردم نیز نگران افزایش قیمت به دلیل بسته‌بندی نباشند چرا که الزامی در بسته‌بندی تخم‌مرغ نیست. خاوازی با تاکید بر اینکه امیدواریم مشکل توزیع حل شود، گفت: علاوه بر میادینی که شهرداری دارد ما نیز یک میدان مختص به خود داریم که برای توزیع مرغ و تخم‌مرغ در اختیار تولیدکنندگان قرار خواهیم داد. وزیر جهاد کشاورزی با یادآوری اینکه امسال هم تنظیم بازار میوه شب عید برعهده وزارت صمت است، افزود: ما برای کمک به وزارت صمت برای تنظیم میوه شب عید سازمان تعاون روستایی و اتحادیه باغداران را به کار گرفته‌ایم. بنابراین، با توجه به میزان تولید میوه در سال جاری و ذخایر وزارت صمت و همکاری‌های دو جانبه در این زمینه مشکلی وجود نخواهد داشت. باهمه این اقدامات اما بازار اقلام مصرفی این روزها، اوضاع چندانی خوبی ندارد و گرانی بیداد می‌کنند. آنچه این روزها شاهدش هستیم نارضایتی مردم است و مشخص نیست مسوول این گرانی‌ها چه دستگاه یا نهادی است.