خطر ادامه‌دار برای بورس

گروه بورس|معامله‌گران بورسی پس از دو هفته افت متوالی، سرانجام شاهد رشد دماسنج اصلی این بازار بودند. در این راستا شاخص کل معاملات هفتگی خود را با افزایش ۵/ ۲درصدی به پایان رساند و روز شنبه نیز بازار با رشد 8/1 درصدی شاخص کل مواجه بود. بهبود نسبی شرایط سهام در فضایی با عمق کم در جریان است؛ اما برای عیارسنجی تعادل بورس کماکان باید در انتظار حذف محدودیت‌ها هم در زمینه معاملات و هم مدیریت عرضه و تقاضا نشست و این روند تا سال آینده زمان می‌برد.  بی‌ثباتی وعدم ثبات در مدیریت بدترین و ناگوارترین اتفاق در نظام اقتصادی هر کشوری است، رویکردی که امروز به یک امر عادی در عرصه‌های مدیریتی کشور تبدیل شده و اگر روزی پیدا شود که در تمامی عرصه‌ها ثبات وجود داشته باشد، شوکه می‌شویم. آشفتگی و نبود ثبات به اندازه‌ای عادی شده که در مدت کوتاهی قیمت دلار ۹ برابر گران و ارزش پول ملی ۹ برابر سقوط می‌کند. این آشفتگی در عرصه‌های دیگر همچون طلا، خودرو، مسکن، لوازم خانگی و... به وفور مشاهده می‌شود. اما ریشه این بی‌ثباتی درمباحث دیگری است که عمده آنها، نقدینگی وحشتناکی است که در دست مردم جابه‌جا می‌شود. اما هنگامی که بازارها از آشفتگی کمتری برخوردار است، نقدینگی‌ها به سوی بانک‌ها کوچ می‌کند تا در قالب دریافت سودبانکی رشد کند. نکته دیگر اینکه هرچند وقت یک‌بار، عرصه جدید شکل می‌گیرد که نقدینگی را می‌بلعد که امروز رمز ارزها یکی از این موارد است. امروزه رمزارزها به اندازه‌ای مورد استقبال قرار گرفته که حتی شاهد حضور تخلفات و کلاهبرداری در این عرصه هستیم. به همین منظور دلیل هجوم نقدینگی به بازار رمز ارز را مورد بررسی قرار دادیم. یکی از مباحث نگران‌کننده برای اقتصاد، رشد نقدینگی است. این رشد باعث می‌شود نقدینگی لجام گسیخته در یک بخش اقتصاد ظهور داشته و پس از بحران‌سازی برای آن بخش، به سمت و سوی سایربخش‌ها کوچ کند. اعداد و ارقام نقدینگی و رشد پایه پولی در کنار ضریب فزاینده، حکایت از روزهای تورمی برای اقتصاد ایران دارند. نقدینگی در ده ماهه ابتدای امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱.۵ برابر شده و به صورت ماهانه طی ده ماهه گذشته، نقدینگی ۷۴ هزار میلیارد تومان رشد داشته است. اگرچه از سرعت رشد ماهانه نقدینگی در دی ماه کمی کاسته شده؛ اما همچنان رقم نقدینگی در اقتصاد ایران عددی بسیار خطرناک است. مروری بر آمارها حکایت دارد که رقم نقدینگی در اسفند ۹۸ از ۲۴۷۲ هزار میلیارد تومان به ۳۲۱۶ هزار میلیارد تومان در دی ماه امسال رسیده است. عامل دیگر به موازات نقدینگی، روند ماهانه افزایش پایه پولی است که حکایت از رشد فزاینده در ماه‌های گذشته دارد؛ به نحوی که طی ده ماهه نخست امسال، پایه پولی ۶۶ هزار میلیارد تومان رشد کرده که رشد ۱۸.۸ درصدی را نشان می‌دهد.در این میان میانگین رشد ماهانه پایه پولی طی ده ماهه امسال، ۶.۶ هزار میلیارد تومان بوده و در واقع، افزایش سرعت رشد پایه پولی را در دی ماه رقم زده و به ۲.۹ درصد رسانده است.

   کوچ جدید نقدینگی 

با تمامی این تفاسیر این روزها و هفته‌ها شاهد یک روند جدید و عجیب در بازار با عنوان کوچ نقدینگی هستیم. این بدان معناست که بسیاری از سرمایه‌گذاران بورسی دست از بورس کشیده‌اند و سرمایه خود را وارد بازارهای دیگر همانند؛ رمز ارزها می‌کنند و بدین واسطه سرمایه خود را به خطر انداخته‌اند. به‌طور کلی بورس یک بازارمالی با سود بسیار مطلوب است اما؛ دخالت‌های مکرر مسوولان باعث شده که بورس و بازارسرمایه به یک بازار بی‌ثبات تبدیل شود و درنتیجه سرمایه، بورس بازان به خطر بیفتد. این موضوع موجب شده تا سرمایه‌گذاران بورسی یک بازار جدیدبرای سرمایه‌گذاری خود همانند بازار رمز ارزها انتخاب کنند. مسوولان بسیاری در خصوص معایب و خطرات این بازار هشدار داده‌اند اما در نهایت شاهد افزایش سرمایه‌گذاران این بازار هستیم. 

  تمایل به ‎رمزارزها برای جبران ضرر در بورس

مجتبی توانگر، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به افزایش تمایل برخی اقشار مردم به معامله رمزارزها گفت: قوانین داخلی در این زمینه باید تدوین شود و مقررات و آیین‌نامه‌های اجرایی متناسب هم به دنبال آن تصویب شود. قطعا نمی‌توان بدون مشخص بودن محدوده و قواعد فعالیت در این زمینه، انتظار رفتار مسوولانه از فعالان این حوزه و مردم داشت چرا که برخی از آنها که علاقه‌مند به فعالیت قانون‌مند هستند، هم‌اکنون مطالبه دارند که چارچوب‌های فعالیت را اعلام کنید.وی افزود: در همه حوزه‌های اقتصادی هم همین‌گونه است و ابهام در مقررات، و بی‌عملی سیاست‌گذار و رگولاتور، باعث از دست رفتن فرصت فعالیت بخش خصوصی در کنار ایجاد پرونده‌های متعدد قضایی می‌کند که با هیچ معیاری برای کشور مطلوب نیست. این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس ادامه داد: خلأ قانونی هم می‌تواند باعث گسترش فعالیت‌های اغواگرایانه برخی افراد ناسالم ناشی از این خلأ قانونی شود و برخی مردم فریب این موضوع را بخورند. در این شرایط هم نمی‌توان فعالان مسوولیت‌پذیر و درست‌کار و توانمند را از کلاه‌برداران تشخیص داد و هم مدعیان متعدد از بین مردم ایجاد خواهد شد که خواهند گفت اگر منعی یا مقرراتی وجود داشت ما در این حوزه متضرر نمی‌شدیم.توانگر تصریح کرد: خلأ مقرراتی می‌تواند با افزایش قابل ملاحظه ریسک فعالیت، شدت برنده یا بازنده بودن را بالا ببرد و فضای کسب و کار را شبیه به یک فضای مبهم و غبارآلود کند که قطعا به نفع افراد ناسالم خواهد بود. در این فضا امنیت اقتصاد به  خطر می‌افتد و بلاتکلیفی مردم هم باعث تشدید فضای رفتارهای هیجانی در اقتصاد می‌شود که مانند سمی برای اقتصاد است. این عضو شورای اقتصاد درباره تاثیر نوسانات بورس در اقبال مردم به رمزارزها گفت: سقوط بورس فارغ از این موضوع باعث ایجاد ضربه شدید به سرمایه اجتماعی مردم شده است. جایی که می‌شد سکوی پرتابی برای اصلاح سیاست‌گذاری و اقتصاد باشد تبدیل به یکی از نقاط ضعف جدی اقتصادی کشور شد. وی در ادامه گفت: فضای نیمه نخست امسال در بورس، این انتظار غلط را در ذهن مردم ایجاد کرد که باید یک‌شبه پولدار شوند و راه درست پولدار شدن از تلاش نمی‌گذرد. ضرر وارد شده به مردم هم باعث ایجاد حس عقب‌افتادگی از برخی از دوستان و نزدیکان خود شد که اینگونه پول‌دار شده بودند. برای جبران این موضوع دنبال یک ابزار می‌گشتند که رمزارزها وارد شد و خود را به عنوان گزینه راحت پول‌دار شدن معرفی کرد. خب طبیعی است که در این فضا این موضوع طرفدار پیدا می‌کند. توانگر یادآور شد: جالب است بدانید برخی افراد با شامه قوی هستند که هم در بورس در قیمت‌های بالا سهام فروختند و هم در این بازار به موقع وارد شده و در حال فروختن رمزاررهای خود به این سیل مردم متقاضی هستند و به قول معروف همه جا از مردم «نوسان می‌گیرند». خلاصه اینکه این بازار هم احتمالا جایی خواهد بود که خیلی‌ها به خیال راحت پول‌دار شدن به آن هجوم می‌آورند. اما اینکه این پول‌دار شدن از جیب چه کسانی است، باید زمان بگذرد. خلاصه اینکه احتمالا در بازار ثانویه رمز ارزها هم حاصل جمع بازی خیلی متفاوت از عدد صفر نخواهد بود این نماینده مجلس همچنین درباره چگونگی جلوگیری از خروج سرمایه از کشور و جذب سرمایه در بخش تولید، تاکید کرد: راه جلوگیری از خروج سرمایه در کشور، عاقلانه رفتار کردن است. نتیجه آن هم باید کاهش نوسانات و تلاطمات غیرمعقول باشد. یعنی اول باید مسوولان ما خودشان درک درستی از اقتصاد پیدا کنند. ابهام مقرراتی، تغییرات مداوم مقررات، بلاتکلیفی سرمایه‌گذاران، موانع زیاد بروکراتیک جلوی پای کسب و کارها و تشویق مردم به فضاهای هیجانی توسط مسوولان از موانع هدایت سرمایه به سمت تولید است. وی مساله قیمت‌گذاری و دخالت‌های بی‌جا در فرآیندهای اقتصادی را مانع بزرگی برای رونق بورس دانست و افزود: سرمایه در صورتی به سمت تولید حرکت می‌کند که مزیت در تولید و تلاش باشد نه سفته بازی و مواردی از این دست.