درخواست اعضای اتاق از سکاندار بورس

تعادل -گروه تجارت|

رییس سازمان بورس میزبان روسای کمیسیون‌های اتاق ایران بود.در این نشست، «حذف قوانین زائد، تسهیل روند ثبت شرکت‌ها در بورس و حذف مجوزها برای افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی» مورد تاکید قرار گرفت. اعضای هیات نمایندگان اتاق ایران همچنین خواستار تسهیل شرایط استفاده از منابع موجود در بازار سرمایه در راستای تکمیل پروژه‌های نیمه تمامی که توجیه اقتصادی دارند، شدند. به اعتقاد فعالان اقتصادی سازمان بورس تنها وظیفه تسهیل‌گری دارد و نباید به بهانه بهبود وضعیت بازار در آن دخالت کند. در این میان برخی از فعالان بورسی از تغییر رویکرد در سازمان بورس سخن گفتند ودرخواست کردند که این سازمان به ذات اصلی خود که همان تسهیل‌گری است، برگردد.برخی هم از نامتقارن بودن دامنه نوسان در بورس انتقاد و پیشنهاد ایجاد دامنه نوسان پویا را مطرح کردند. رییس سازمان بورس هم پس از شنیدن نقطه نظرات فعالان اقتصادی، یکی از رویکردهای اصلی سازمان را تعامل و استفاده از فکر و ایده ذی‌نفعان بازار دانست و نقش اصلی و موثر بازار سرمایه را بازار اولیه عنوان کرد. او در عین حال بزرگ‌ترین و نگران کننده‌ترین مشکل اقتصادی کشور را روند منفی رشد سرمایه‌گذاری دانست وگفت: در سال 98 سرمایه‌گذاری از میزان استهلاک کمتر بوده است. یعنی اقتصاد ایران از مایه و سرمایه خود مصرف می‌کند و ادامه این روند موجب می‌شود در دام فقر گرفتار شویم. اما به گفته او، بهترین جایی که می‌تواند این جریان را معکوس کند، بازار سرمایه است.

    خواسته فعالان اقتصادی چه بود؟ 

روسای کمیسیون‌های تخصصی اتاق ایران با هماهنگی کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران نشستی با رییس سازمان بورس برگزار کردند. در این دیدار، رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران حذف بخشنامه‌های زائد مربوط به بازار سرمایه را خواستار شد و گفت: در دو ماه آینده پیشنهادهای خود را در این رابطه جمع‌بندی کرده و ارایه می‌دهیم.

محسن حاجی بابا از رییس سازمان بورس خواست تا برای بهبود شرایط بازار از مشاوران مستقل و خارج از بورس استفاده کند و درباره روند افزایش سرمایه شرکت‌ها نیز پیشنهاد حذف کلیه مجوزهای جاری در سازمان را داد.

به اعتقاد این فعال اقتصادی اگر قرار باشد شرکتی افزایش سرمایه بدهد باید به راحتی این کار را انجام دهد چراکه بدین ترتیب حجم بالایی از سرمایه شرکت‌ها به جای اینکه سر از جاهای دیگری درآورد وارد بورس شده و اثرات مثبتی در این بازار خواهد داشت. او بر ضرورت آموزش همگانی اصول حاکم بر بورس از طریق رسانه ملی در ساعات مشخص و به صورت مستمر تاکید کرد.

حمید عزت‌ آبادی‌پور، رییس کمیسیون حمل‌ونقل و لجستیک اتاق ایران نیز تصریح کرد: متاسفانه مقررات، پروسه دریافت مجوزها و روند بررسی‌ها به گونه‌ای است که شرکت‌های جدید به ندرت می‌توانند مجوز لازم را برای ورود به بورس دریافت کنند و این مساله موجب شده تا تجمیع سرمایه‌ها به سختی انجام شود و شاهد رشد بازارهای جانبی باشیم. به‌رغم مصوبات شورای عالی بورس، شرکت‌های قابل توجهی برای ثبت در بورس، ماه‌ها منتظرمی‌مانند. عزت آبادی با بیان اینکه تعیین ضابطه‌ها برای تسهیل روند اجراست، طولانی بودن زمان بررسی و احراز اطلاعات ارایه شده از سوی شرکت‌ها را بی معنی خواند و گفت: اگر شرکتی دچار نقص مدارک است باید در همان روزهای ابتدایی آغاز پروسه ثبت در بورس از نواقص موجود مطلع شود تا حین پیگیری‌ها، نواقص را برطرف کند نه اینکه یک روز مانده به پایان بررسی‌ها تازه متوجه شود که چه نواقصی در مدارکش هست. به اعتقاد او، وقتی استانداردهای مالی و چارچوب‌ها مشخص است، معطلی و ایرادهای مبهم بی‌معناست. این ابهامات باید برطرف و زمینه اقدامات شفاف فراهم شود.

محسن چمن آرا، رییس کمیسیون احداث و خدمات فنی مهندسی اتاق ایران هم با نگاهی به 80 هزار پروژه نیمه تمام در کشور و نیاز ۲ هزار و 500 میلیارد تومان سرمایه برای تکمیل آنها، گفت: با بودجه‌های سنواتی امکان تامین این نیاز نیست. او با انتقاد از اجرایی نشدن طرح تامین سرمایه پروژه‌های نیمه تمام از طریق بازار سرمایه، از روی زمین ماندن طرح بورس املاک و مستغلات نیز گله کرد و افزود: در این رابطه رایزنی‌هایی صورت گرفت و بخش خصوصی سرمایه‌های خود را برای ورود به این بورس تجهیز کرد؛ اما همچنان قدمی برداشته نشده است. اگر بر همین منوال حرکت کنیم، اعتمادها به بخش خصوصی و اتاق ایران نیز دچار خدشه می‌شود. به نظر می‌رسد سازمان بورس مخالف اجرای این طرح است.

    الزامات تغییر رویکرد سازمان بورس 

پیمان مولوی، مشاور کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران هم با بیان این مطلب که رویکرد سازمان‌ها در ایران تبدیل شدن به فعالان اصلی در همان عرصه به جای تسهیل‌گری است، گفت: سازمان بورس باید در سال 1400 رویکرد خود را تغییر دهد و به ذات اصلی خود که همان تسهیل‌گری است، برگردد.

او ادامه داد: در ایران به دلیل حاکم بودن اقتصاد دولتی، پدیده‌ای در بازار سرمایه با عنوان بازارگردانی ایجاد شده است. کارکرد این بازارگردانان در دنیا اینگونه است که شرایط را تا جایی کنترل می‌کنند و نمی‌توان برای آنها در این مسیر اجبار را ایجاد کرد.

مولوی ادامه داد: از سوی دیگر وظیفه سازمان بورس، بالا بردن شاخص‌ها و بهبود بازار نیست بلکه عوامل کلان اقتصادی هستند که روی بازار اثرگذار است.

مشاور کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران درباره افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی نیز گفت: برای افزایش سرمایه شرکت‌ها، قواعدی وجود دارد که مانع از آن می‌شود در صورتی که این شرایط باید تسهیل شده تا اندازه شرکت‌ها بزرگ شود. هر شرکتی که به شاخص‌های تعیین شده، رسید باید امکان افزایش سرمایه داشته باشد.

مجتبی کاروان، نایب رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران از نامتقارن بودن دامنه نوسان در بورس انتقاد و پیشنهاد ایجاد دامنه نوسان پویا را مطرح کرد.

این فعال اقتصادی بالا بردن میزان شفافیت بازار بر اساس اعلام EPS‌ها، ضروری دانست و گفت: اگر روش‌های جدیدی اتخاذ شود تا بر اساس آن بتوان عملکرد شرکت‌ها را با پیش‌بینی اعلام شده از سوی آنها مقایسه کرد، سطح شفافیت بازار بیشتر می‌شود و بررسی سطح انحراف‌ها به شفافیت بازار کمک می‌کند. او تاکید کرد: اظهارنظرهای غیرتخصصی در بازار سرمایه در سال 99 به‌شدت فضای بازار را تحت تاثیر قرار داد و متاسفانه هیچ یک از افرادی که در این مورد اظهارنظر کردند، مسوولیت عواقب سخنان خود را نپذیرفتند. دراین راستا باید الزاماتی فراهم شود و تربیون اصلی درباره بازار تنها در اختیار سازمان بورس قرار بگیرد. این فعال اقتصادی همچنین بر تسهیل شرایط اعطای مجوزهای استانی برای تاسیس کارگزاری، شرکت‌های سبدگردان و خدمات مشاوره‌ای، تاکید کرد و افزود: وجود شروط سخت موجب شده افراد علاقه‌ای به حضور در این وادی نداشته باشند. ابوالفضل روغنی، رییس کمیسیون صنایع اتاق ایران بر تامین سرمایه از طریق بورس و پایان دادن به محوریت بانک در این روند را مورد توجه قرار داد و از عدم تحقق این هدف مهم انتقاد کرد. روغنی پرهیز از قیمت‌گذاری دستوری در بورس را مورد تاکید قرار داد و گفت: متاسفانه قیمت‌گذاری به یکی از ارکان بازار سرمایه تبدیل شده که خلاف ذات آن است. پیشنهاد می‌کنم بعد از کشف قیمت، سراغ قراردادهای بلندمدت بنگاه‌ها برویم.

ابزارهایی در اختیار بورس قرار دارد که به جای مانع تراشی باید فرصت آفرین باشند. در ادامه سماواتی، استاد دانشگاه و فعال بازار سرمایه از امنیتی شدن فضای بازار سرمایه ابراز نگرانی کرد و با بیان اینکه هنوز مصادیق جرم در این بازار تعریف نشده است، تصریح کرد: برخورد دادگاه‌ها با متخلفان بازار سرمایه و نوع رسیدگی‌ به پرونده‌های موجود شفاف و مشخص نیست. از سویی ورود قوه قضاییه به شکل فعلی چندان مورد قبول نبوده و با توجه به این موضوعات شاهد خروج افراد از این بازار هستیم از طرفی این برخوردها شجاعت تصمیم‌گیری مدیران شرکت‌ها را از بین می‌برد.

بر اساس اظهارات او در حوزه حاکمیت شرکت‌های بورسی و فرابورسی تعریف متناقضی را شاهد هستیم، در شرکت‌هایی که دولت سهام‌دار موثر است هیچ یک از مسائل حاکمیت شرکتی رعایت نمی‌شود. او همچنین بر لزوم ایجاد کانون سهام‌داران حقیقی بر اهمیت بازبینی دستورالعمل‌های جاری بورس تاکید کرد. سماواتی در حال حاضر بالاترین ریسک بازار را مربوط به نرخ تورم، نرخ ارز و نرخ بهره دانست.

    بزرگ‌ترین مشکل اقتصاد از نگاه رییس بورس 

در ادامه این نشست، محمدعلی دهقان دهنوی، رییس سازمان بورس یکی از رویکردهای اصلی سازمان را تعامل و استفاده از فکر و ایده ذی‌نفعان بازار دانست و با توجه به تنوع و تکثر آرای حاکم بر بازار از فعالان اقتصادی و اعضای هیات نمایندگان اتاق ایران خواست تا در کنار شناسایی مسائل، بیان راهکارها نسبت به بررسی آیین‌نامه‌های جاری و حاکم بر سازمان اقدام کرده و اصلاحات پیشنهادی را در اختیار سازمان قرار دهند.  او درباره تسهیل فرآیندها و اعطای مجوز تاسیس کارگزاری که سال‌هاست به کسی اعطا نشده، گفت: این موضوع را سال‌ها قبل در هیات مقررات‌زدایی مطرح و دستورالعمل مربوط به آن را نیز بررسی کردیم و از روزی که ریاست سازمان را به عهده گرفتم، اجرای این مهم را دنبال می‌کنیم. تسهیل فرآیندها در صدور مجوزها و توسعه نهادهای مالی در بهترین شکل آن، از اهداف اصلی سازمان است.

دهقان، بهبود کیفیت کارگزاری‌ها و ارایه خدمات به‌روز و جدید از سوی آنها در کنار افزایش تعداد کارگزاری‌ها را ضروری خواند و ادامه داد: کارگزاری‌ها باید از منظر کیفیت خدمات نیز شرایط بهتری داشته باشند. فرآیند تشکیل سرمایه صندوق پروژه‌ها و غیره نیز موضوعات مهمی است که در دستورکار قرار دارند.

بر اساس اظهارات رییس سازمان بورس، نقش اصلی و موثر بازار سرمایه در بازار اولیه است و کل عملیات در بازار ثانویه زمانی ارزش دارد که به ایجاد سرمایه منجر شود. افزایش تعداد شرکت‌ها در بورس خوب است؛ اما اگر افزایش سرمایه نداشته باشند، ارزشی ندارد.

او بزرگ‌ترین مشکل اقتصادی کشور که بسیار نگران کننده است را روند منفی رشد سرمایه‌گذاری دانست و تصریح کرد: در سال 98 سرمایه‌گذاری از میزان استهلاک کمتر بوده است. یعنی اقتصاد ایران از مایه و سرمایه خود مصرف می‌کند و ادامه این روند موجب می‌شود در دام فقر گرفتار شویم. کشوری که در دام فقر قرار گیرد دیگر به راحتی نمی‌تواند از آن خارج شود. بنابراین باید هر چه سریع‌تر این جریان معکوس شود. بهترین جایی که می‌تواند این جریان را معکوس کند، بازار سرمایه است. عرضه اولیه به هیچ عنوان نباید تعطیل شود. شرکت‌ها باید وارد شوند. پیشنهادهایی هم برای تسهیل این فرآیند مطرح و در حال پیگیری است. 

دهقان، آزادشدن جریان اطلاعات به بازار را برای ایجاد اعتماد بین مردم، بسار مهم دانست و از طراحی الگویی خاص برای EPS‌ها و عرضه اطلاعات مفید شرکت‌ها در بازار و برای سهام‌داران خبر داد.

رییس سازمان بورس در ادامه با بیان این نکته که اجازه نمی‌دهیم ظرفیت بازار سرمایه با عرضه زیاد مخدوش شود، گفت: اولویت سازمان، توجه به ظرفیت بازار سرمایه است. از سوی دیگر به بانک‌ها اجازه سرمایه‌گذاری داده شده است؛ بانک‌ها امکان بنگاه‌داری ندارند؛ اما باید در سرمایه‌گذاری مشارکت کنند. بر اساس اظهارات او نرخ بهره، تورم و ارز باید با هماهنگی هم پیش روند و این حرکت هماهنگ بر بازار سرمایه نیز اثر مثبت خواهد داشت. کانون سهام‌داران حقیقی نیز در مرحله شکل‌گیری است.