سازنده

عباس عراقچی : رفع تحریم‌ها باید در یک مرحله صورت بگیرد

مقام اروپایی: کارگروهی برای بررسی رفع تحریم‌ها تشکیل می‌شود

 رابرت مالی:  اگر بتوانیم پیش از انتخابات به تفاهم برسیم، خوب است. اگر هم نتوانستیم که با هرکس که در تهران به دفتر می‌آید کارمان را ادامه خواهیم داد

مهدی بیک|در شرایطی که هر کدام از نمایندگان کشورهای حاضر در دور جدید مذاکرات برجامی بعد از پایان نشست روز گذشته وین تلاش می‌کردند با استفاده از عبارات و جملات انتخاب شده و معنادار، تصویری از پشت پرده مذاکرات ارایه کنند، اما صادقانه‌ترین تحلیل در خصوص واقعیات مذاکرات  نه در وین و درجریان اظهارات دیپلمات‌های کشورهای حاضر در مذاکرات بلکه در بطن بازارهای اقتصادی کشورمان نمایان شد. در جایی که نرخ دلار در صبح روز مذاکرات 17فروردین ماه بر روی عدد 24هزار 980تومان قرار گرفت و در عصر روز مذاکرات به 25هزار و 300 تومان افزایش پیدا کرد. نرخی که بلافاصله پس از پایان مذاکرات و روشن شدن اظهارنظرهای دیپلمات‌های حاضر در وین به هزار 25هزار و 200 تومان رسید. اعداد و ارقامی که نشان‌دهنده این واقعیات روشن بود که بازار به عنوان مهم‌ترین تحلیلگری که حسگرهایش به سرعت نسبت به تحولات پیرامونی واکنش نشان می‌دهد، با احتیاط و با حساسیت‌های فزاینده به استقبال دور جدید مذاکرات برجامی ایران و 1+5 رفته است. در این میان هرچند اظهارنظرهای مقامات روسی، چینی و اروپایی در خصوص مذاکرات واجد اهمیت ویژه‌ای تحلیل و تفسیر می‌شد، اما اظهارنظرهایی که توسط مقامات ایران و امریکا در خصوص برجام مطرح شد، دو راس اصلی پاره خطی بود که با بررسی تحلیلی آنها می‌شد، تصویری از چشم‌اندازها و تحولات آتی مذاکرات داشت. رابرت مالی نماینده ویژه امریکا در امور ایران از تلاش برای رسیدن به توافق فراگیرتر با ایران سخن گفت، ضمن اینکه عراقچی نیز اعلام کرد موضوع بازگشت گام به گام در مذاکرات اساسا مطرح نیست. علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در توئیتی در واکنش به اظهارات نماینده ویژه امریکا در امور ایران نوشت: امکان ورود ایران به مذاکرات فرابرجامی تحت هیچ شرایطی وجود نخواهد داشت. بر اساس بیانیه وزارت امور خارجه ایران، عباس عراقچی‌، رییس هیات کشورمان در نشست کمیسیون تاکید کرد رفع تحریم‌های امریکا، اولین و ضروری‌ترین اقدام جهت احیای برجام می‌باشد و ایران آمادگی کامل دارد به محض رفع تحریم‌ها و پس از راستی‌آزمایی آن، اقدامات جبرانی هسته‌ای خود را متوقف کرده و به اجرای کامل برجام برگردد.

   عراقچی: مذاکرات در مسیر درستی

 قرار دارد

بر اساس اعلام طرفین مذاکرات همچنان ادامه خواهد داشت و دور بعدی آن در روز جمعه برگزار خواهد شد .اما نخستین روایت در خصوص دستاوردهای مذاکرات وین توسط عراقچی در گفت‌وگو با رسانه‌های داخلی عنوان شد. معاون وزیر امور خارجه کشورمان بلافاصله پس از خروج از جلسه مذاکرات و در شرایطی که تلاش می‌کرد این نشست را یکی از نشست‌های عادی اعضا معرفی کند، گفت: در مجموع مذاکرات در مسیر درستی قرار دارد، اما تداوم این مسیر به حسن نیت و جدیت طرف مقابل ارتباط دارد. این جلسه، نشست عادی کمیسیون بود که هر سه‌ماه یک‌بار انجام می‌شود و مصادف شد با فرصتی که برای بازگشت به برجام توسط همه کشورها شکل گرفته است. نشست اول به صورت ویدئوکنفرانسی برگزار شد و این نشست دوم بود. بخش بعدی اظهارات عراقچی مرتبط با موضوعی بود که به نظر می‌رسد، بیشتر مصرف داخلی دارد. او در خصوص برخی ابهامات که در رسانه‌های اصولگرا در خصوص ارتباط مذاکره‌کنندگان ایرانی و امریکایی مطرح می‌شود، گفت: در مجموع جلسه سازنده‌ای بود و توافق کردیم دو گروه کاری تحریم‌ها و هسته‌ای تشکیل شود و اینها متشکل از کارشناسان همه کشورها به جز امریکاست. امریکا در هیچ جلسه‌ای که ایران حضور داشته باشد، حضور ندارد و این سیاست قطعی ماست. وی ادامه داد: وظیفه کارگروه‌ها این است که مجموعه اقداماتی که امریکا باید انجام دهند تا رفع کامل تحریم‌ها در یک مرحله صورت گیرد را مشخص کنند. فهرستی از اقدامات باید مشخص شود. در کمیسیون مشترک برجام هم پذیرفته شده است که بازگشت گام به گام پذیرفته نیست. احتیاجی به این سیاست نداریم و کارهایی که ایران و امریکا باید انجام دهند برای بازگشت به برجام، روشن است. البته ایران مجموعه اقداماتش را بعد از اینکه امریکا اقداماتش را انجام داد و راستی‌آزمایی کردیم، انجام می‌دهد. این مجموعه اقدامات که دوطرف در یک مرحله باید انجام دهند را، مشخص کنند و ما در کمیسیون مشترک ترتیب و توالی اقدامات و جزییات مربوط به زمان‌بندی آنها را تعیین کنیم. مذاکرات بین ما و 1+4 در قالب کمیسون مشترک است اینکه این موارد را چگونه به امریکا منتقل کنند به آنها مربوط است در وین یا هر جای دیگر.

   بازگشت گام به گام پذیرفته نیست

موضوع دیگری که طی روزهای اخیر اظهارنظرهای فراوانی در خصوص آن مطرح شده بود، اخباری است که در خصوص توافق طرفین برای بازگشت گام به گام به تعهداتشان مطرح شده است. معاون ظریف در این خصوص خاطرنشان کرد: حرکت گام به گام نداریم و معتقدیم در یک گام نهایی کار باید انجام شود. تنها گفت‌وگوهایی که داریم، گفت‌وگوهای فنی و حقوقی است که دارد انجام می‌شود. ما فقط درباره اینکه بازگشت به برجام شامل چه چیزهایی باید باشد، گفت‌وگوی حرفه‌ای و حقوقی انجام می‌دهیم. امیدواریم در روزهای آینده گروه‌های کارشناسی به نتیجه برسند. ما روند کار در کارگروه‌ها را مرتب رصد می‌کنیم. قرار است صبح روز جمعه دوباره کمیسیون مشترک در سطح معاونان و مدیران سیاسی تشکیل شود و پیشرفت کار را ببینیم. مشکلات و موانع را ارزیابی کنیم. اگر ببینیم طرف‌های ما جدی نیستند کار را خاتمه می‌دهیم. عجله‌ای در این امر نداریم، ما زمانی مذاکرات را جلو می‌بریم که در راستای منافع ایران باشد. همه کشورها جدیت خود را اعلام کردند و قصد خودشان را برای احیای مجدد برجام اعلام کردند و برداشت ما این است که این اراده وجود دارد. وی گفت: من جلسات جداگانه‌ای با چین و روسیه در حاشیه مذاکرات داشتم. ما همواره رایزنی‌های مستمر با این کشورها داشتیم و همکاری خوبی هم بین سه کشور است. همچنین با کشورهای اروپایی هم رایزنی داشتیم و دوبار با آقای مورا مسائل را بررسی کردیم و هماهنگی‌ها را انجام دادیم.

   فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران شکست خورده است

چهره دیگری که اظهارنظرهایش در خصوص مذاکرات با دقت از سوی تحلیلگران ایرانی رصد می‌شود، رابرت مالی نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران است. رییس هیات اعزامی امریکا به وین، در گفت‌وگویی که روز «ان‌پی‌آر» آن را منتشر کرد در خصوص پایبندی ایران به برجام گفت: هر روز که می‌گذرد، آنها (ایران) بیش از پیش از پایبندی فاصله می‌گیرند زیرا ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده خود را افزایش داده‌اند. آنها در حال تحقیقات بر روی سانتریفیوژهای پیشرفته‌تری از آن سانتریفیوژهایی هستند که قرار بود از آنها استفاده کنند و آنها همچنین دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را محدود کرده‌اند. رییس‌جمهور بایدن به‌طور واضح در کمپین خود و از زمان آمدن به دفتر بیضی، گفته است که ایالات متحده آماده است که به پایبندی [به توافق هسته‌ای] بازگردد اگر ایران نیز همین‌کار را انجام دهد. متاسفانه از زمانی که رییس‌جمهور به دفتر آمده است ایران از پایبندی فاصله بیشتری گرفته است. وی ادامه داد: در سه سال گذشته دولت ترامپ ایران را تحت فشار حداکثری گذاشت و به این کشور گفت که یا باید بگردد و توافق هسته‌ای موجود را فراموش کند و توافق سخت‌تری را بپذیرد یا فشار ادامه می‌یابد. خب! ما دیدیم که چه اتفاقی افتاد.

ایران برنامه‌ هسته‌ای خود را گسترش داد و دارد به نحوی به سطوح دردسرساز اورانیوم غنی‌سازی‌شده و سانتریفیوژهای پیشرفته می‌رسد و محدودیت‌های دردسرسازی بر نظارت و راستی‌آزمایی که توافق هسته‌ای فراهم کرده بود، اعمال می‌کند. پس ما نتیجه فشار حداکثری را دیده‌ایم. [فشار حداکثری] شکست خورده است.رابرت مالی ضمن خودداری از اظهارنظر درخصوص درگیری نظامی ایران و امریکا در صورت عدم تغییر در برنامه هسته‌ای ایران گفت: من تنها می‌گویم که ایالات متحده و دولت بایدن متعهد است که اطمینان حاصل کند ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نمی‌یابد. ما باور داریم که بهترین راه برای رسیدن به این هدف از طریف دیپلماسی است. این مقام ارشد امریکایی در خصوص تاثیر بازگشت مجدد امریکا به توافق هسته‌ای روی زندگی عامه مردم، گفت: این در منافع امریکا و مردم امریکا نیست که تنش در خاورمیانه به دلیل گسترش برنامه هسته‌ای ایران، افزایش پیدا کند. پس طبق ارزیابی ما بازگشت به توافق بسیار در راستای منافع امریکا و شهروندانش است. اینگونه، رییس‌جمهور و تیمش می‌توانند بر روی مسائل حائز اهمیت برای سلامت مردم امریکا تمرکز کنند. همچنین بازگشت به تفاهمی که به درستی کار می‌کرد می‌تواند سکویی برای دستیابی به چیزی قوی‌تر در راستای منافع‌مان باشد. وی در خصوص دستیابی به توافقی دیگر با ایران گفت: ما اول از همه می‌توانیم به دنبال توافقی بلندتر باشیم. با اینکه همین توافق بسیار طول می‌کشد و بعضی از مفادش تا ابد باقی خواهند ماند، باز با این‌حال بهتر است که ببینیم می‌توانیم در ادامه به توافقی برسیم که این بازه‌های زمانی را افزایش دهد یا نه. ما نگرانی‌هایی درخصوص برنامه موشک‌های بالستیک ایران و فعالیت‌های این کشور در منطقه داریم. ما می‌خواهیم درباره تمامی اینها صحبت کنیم ولی بهتر خواهد بود که ما درباره اینها پس از آن صحبت کنیم که توانسته باشیم مساله هسته‌ای کنونی را کنار بگذاریم و روز به روز نگران این نباشیم که اعلامیه‌های بعدی ایران چه خواهند بود. وی همچنین تاکید کرد که حصول توافق با ایران پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری در ماه ژوئن (انتخابات آتی ریاست‌جمهوری در ایران) ضروری نخواهد بود. مالی در این باره اظهار کرد: ما با هر آنکه در ایران در قدرت باشد، به گفت‌وگو خواهیم پرداخت. اگر بتوانیم پیش از انتخابات به تفاهم برسیم، خوب است. اگر هم نتوانستیم که با هرکس که در تهران به دفتر می‌آید کارمان را ادامه خواهیم داد. ما نمی‌توانیم واقعیت انتخابات را نادیده بگیریم اما نمی‌توانیم بگذاریم که [این انتخابات] روی سرعت پیشبرد مسائل تاثیر بگذارد.

   اتحاد اعضا برای رفع تحریم‌ها

در شرایطی که ایران اعلام کرده تا زمان برداشته شدن تحریم‌ها ایران اقدامی در راستای بازگشت به تعهدات برجامی‌اش نخواهد داشت، رییس کمیسیون مشترک برجام نشست روز گذشته را مفید خواند و گفت: اتحاد و همت برای یک روند مشترک دیپلماتیک با تشکیل دو گروه تخصصی در زمینه اجرای تعهدات هسته‌ای و لغو تحریم‌ها وجود دارد. انریکه مورا در توئیتی افزود: به عنوان هماهنگ‌کننده، تماس‌های جداگانه‌ای را در وین با تمام طرف‌های مربوطه از جمله ایالات متحده تشدید خواهم کرد. از سوی دیگر پیشتر میخاییل اولیانوف، نماینده روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین نتیجه نشست امروز را موفقیت آمیز خواند و اعلام کرد که دو گروه در سطح کارشناسی پیرامون رفع تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای موظف شدند تا گام‌های لازم از سوی تهران و واشنگتن را در خصوص اجرای کامل برجام شناسایی کنند.وی افزود که کار رایزنی‌ بین گروه‌های تخصصی آغاز شده است.دیپلمات ارشد روسیه خاطرنشان کرد: احیای برجام بلافاصله محقق نخواهد شد و کمی زمانبر است. اینکه چقدر طول می‌کشد مشخص نیست. وی افزود: مهم‌ترین دستاورد نشست امروز کمیسیون مشترک این است که اقدامات عملی در راستای درست‌یابی به این هدف آغاز شده است.

   ریشه اصلی بحران هسته‌ای ایران، خرج امریکا از برجام است

از سوی دیگر سخنگوی وزارت خارجه چین خواستار بازگشت «بدون شرط» واشنگتن به توافق هسته‌ای با ایران شد. ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت خارجه چین دیروز در کنفرانس خبری هفتگی خود با اشاره به نشست کمیسیون مشترک برجام در وین گفت: وضعیت هسته‌ای ایران هم‌اکنون در شرایط بحرانی قرار دارد. چین از نشست کمیسیون مشترک که در آن مساله رفع تحریم‌ها از سوی طرف امریکایی و پایبندی از سوی طرف ایرانی مطرح خواهد شد، حمایت می‌کند. ما همچنین از کمیسیون مشترک برای تعامل با امریکا به شیوه مناسب حمایت می‌کنیم و امیدواریم که طرفین بتوانند به اجماعی در خصوص بازگردان هر چه زودتر ایران و امریکا به توافق برسند. وی ادامه داد: من می‌خواهم تاکید کنم که امریکا به‌ طور یک‌جانبه از برجام خارج شد و اجماع تمامی طرفین را تضعیف کرد. این ریشه اصلی بحران هسته‌ای ایران است. ایالات متحده باید بدون شرط به توافق بازگردد و تمامی تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران را بردارد. ما امیدواریم که طرفین مربوطه بتوانند درست را از غلط تشخیص دهند و از امریکا بخواهند تا اقداماتی ملموس برای برداشتن تحریم‌ها اتخاذ کند و هر چه زودتر اجرای کامل توافق هسته‌ای را از سر بگیرد. سخنگوی وزارت خارجه چین همچنین اظهار کرد: چین نقش سازنده‌ای در مساله هسته‌ای ایران داشته است. ما متعهدیم که توافق هسته‌ای را هرچه زودتر به مسیر درست بازگردانیم و قاطعانه از منافع و حقوق مشروع آن حفاظت خواهیم کرد.

با عبور از این اظهارنظرها طرفین چشم به دور بعدی مذاکرات در روز جمعه دوخته‌اند تا پس از گفت‌وگوها و تبادل نظر طرفین در نهایت مشخص شود آیا برجام در مسیر درست خود قرار خواهد گرفت یا اینکه اتمسفر مذاکراتی سمت و سوی دیگری پیدا خواهد کرد؟