چه عواملی وضعیت بورس را تغییر می‌دهد؟
گروه بورس|
عوامل متعددی روی بازار سرمایه تاثیر می‌گذارند که مهم‌ترین آنان نرخ دلار، مذاکرات میان ایران و امریکا و دامنه نوسان می‌باشد. هریک از این عوامل می‌تواند به صورت مستقل و مستقیم بر روی بورس و معاملات آن تاثیر بگذارد و درنهایت یک وضعیت جدید برای بورس بازان و سرمایه‌گذاران بورسی ایجاد کند.
همان‌گونه که می‌دانیم احتمال یک گشایش سیاسی درخصوص برجام و مذاکرات وجود دارد که اگر این موضوع رخ دهد شاید تغییرات عمده در نرخ دلار و وضعیت کشور (درخصوص تحریم‌ها و افزایش صادرات و واردات و همچینن مراودات بین بانکی و... خواهیم بود.) با وجود این بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که نرخ دلار به پایین‌تر از 20 هزارتومان نخواهد رسید و اگر مذاکره‌ای رخ دهد در این دامنه نوسان می‌کند.
نرخ دلار چه بلایی سر بازار می‌آورد؟
همان‌گونه که گزارش‌های گذشته «تعادل» گفته شد نرخ دلار برای بازارسرمایه یک مولفه بسیار مهم و حیاتی تلقی می‌شود و می‌تواند وضعیت بازار را تا حد قابل توجهی تغییر دهد. بسیاری از سهام موجود در این بازار دلار محور و کامودیتی هستند در نتیجه نرخ دلار می‌تواند به صورت مستقیم روی تالارشیشه‌ای اثربگذارد.
طی چندماه گذشته دلار در بازارسرمایه به یک ثبات نسبی یا معقولی را لمس نکرده بود اما این روزها آرام آرام در حال رسیدن به یک ثبات معقول و نسبی است و بسیاری از بورس بازان دامنه دلار برای بازارسهام را به دست آورده‌اند.
در بازار سرمایه 38 صنعت وجود دارد که این صنایع یک نوع همبستگی خاص با یکدیگر دارند اما میزان ضرایب این شرکت‌ها با یکدیگر متفاوت است و تمامی این صنایع ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم با دلار دارند و هیچ یک از این ارتباطات منفی نیست و اغلب همه مثبت و روبه بالا هستند. برخی از صنایع بازار که حتی سهامداران استقبال خاصی از آنان ندارند و در نتیجه به دلارمربوط نمی‌شوند همبستگی با دلار دارند و گاها این همسبتگی را تنها می‌توان با تحلیل و بررسی به دست آورد. دلیل این همبستگی را می‌توان افزایش انتظارات تورمی با رشد نرخ دلار دانست. شاید مهم‌ترین اثر قیمت ارز بر تمام صنایع بازار همین تشدید انتظارات تورمی باشد که باعث می‌شود قیمت تمامی محصولات و صنایعی که رابطه‌ای با بورس ندارند افزایشی شود.
بازار سرمایه در حال حاضر به سمت و سوی P/E محور بودن می‌رفت به این بدان معناست اگر شرکتی سود خوبی داشت و P/E آن کمتر از 7 بود شرکت خوبی برای سرمایه‌گذاری بوده اما در حال حاضر و شرایط تورمی عوامل تاثیرگذار روی قیمت سهام تغییر کرده و تورم بسیار تاثیرگذار است. چه از نظر دارایی و چه از نظر فروش. البته باید واقعیت ارزش بازار را یک شرکت دانست. بازار طی دوسال گذشته یک سری شرکت‌ها بالاتر از ارزش ذاتی خود رسیده بودند و در همین اصلاح بازار نیز بسیاری شرکت وجود دارد که بیشتر یا کمتر از ارزش ذاتی خود بوده‌اند.
برجام و بورس
برخی از کارشناسان اقتصادی بازار یکی از مهم‌ترین عوامل، ریزش بورس را مذاکرات برجام و حواشی آن می‌دانند. برجام و مذاکرات روی تمامی اقتصاد تاثیر دارد و اگر مذاکره‌ای رخ دهد می‌تواند وضعیت اقتصادی کشور را به‌طورخاص تغییر دهد. بسیاری از شرکت‌های بورسی درگیر تحریم‌ها و مشکلات صادرات و واردت هستند در نتیجه نمی‌توانند به جایگاه واقعی خود دست پیدا کنند. (نکته مهم اینجاست که بسیاری از شرکت‌ها کادمویتی محور هستند درنتیجه با دلار و تحریم‌ها رابطه مستقیم دارند.) و بخش عمده‌ای از بازارسهام را نیز این نوع از شرکت‌ها تشکیل می‌دهد.
اگر اقتصاد ایران رشد داشته باشد بورس نیز می‌تواند رشد کند، رشد اقتصادی نیز در گرو تغییر متغیرهای موجودی است و با این تغییرات می‌توان به آینده اقتصاد و بورس امیدوار شد.
بسیاری از کارشناسان اقتصادی و بین‌الملل بر این نظرند که اگر تفاهم و مذاکره‌ای به صورت عملی و نه فقط به صورت کاغذی رخ دهد می‌تواند وضعیت را تغییر دهد. یکی از این تغییر وضعیت‌ها مربوط به امور بانکی و نفتی است و اگر گشایشی در امور بانک‌ها یا فروش نفت شود بورس می‌تواند رشدی شگفت‌انگیز داشته باشد.
دامنه نوسان
دامنه نوسان حواشی زیادی برای بازارسرمایه داشت و اغلب کارشناسان براین نظرند که دامنه وضعیت بازار را برهم زده و یکی از عوامل سرخ پوشی بازارهمین دامنه نوسان است. مدیرعامل فرابورس طی چند روز گذشته درباره دامنه نوسان گفت: به‌لحاظ کارشناسی مدافع برداشته شدن دامنه نوسان هستم اما این اقدام باید در شرایط خاص رخ دهد تا فرصت بیشتری را به مردم برای تحلیل بدهد. وی با بیان اینکه در مورد باز شدن یا حذف دامنه نوسان باید دو نکته مدنظر قرار گیرد، اظهار داشت: ممکن است در زمانی اعلام شود که برای بهبود وضعیت بازار دامنه نوسان حذف شود یا دامنه نوسان وجود داشته باشد اما میزان نوسان آن به ۱۰ درصد افزایش پیدا کند در این زمان و بین دو گزینه موجود، برداشته شدن دامنه نوسان را انتخاب می‌کنم.
هامونی خاطرنشان کرد: تا مدت‌زمانی در «تابلو ج بازار پایه» دامنه نوسان وجود نداشت، اما «تابلو ب» با دامنه نوسان ۱۰درصدی همراه بود، تحت این شرایط «تابلو ب» که دارای محدودیت نوسان بود نوسان بیشتری را نسبت به «تابلو ج» تجربه کرد که هیچ دامنه نوسانی را نداشت.به اعتقاد مدیرعامل فرابورس ایران برداشته شدن دامنه نوسان بورس به عنوان اقدامی مثبت تلقی می‌شود که می‌تواند باعث ایجاد نظم بخشیدن در معاملات این بازار شود، اما موکدا این امر باید با برنامه‌ریزی و در نظر گرفتن تدابیر ویژه صورت بگیرد.
این انتظار وجود داشته و دارد که دامنه‌نوسان نامتقارن منجر به عقب‌نشینی فروشندگان و کاهش هیجانات عرضه شود اما در عمل به‌نظر می‌رسد فروشندگان در اثر روند فرسایشی ایجاد‌شده و ایجاد اختلال در نوسان طبیعی قیمت‌ها، به فروش سهام خود مصمم‌تر شده‌اند. این تصمیم منجر به کاهش ضربان اصلی‌ترین نشانه حیات بازار یعنی ارزش معاملات به کمتر از یک‌سوم دوران قبل از اتخاذ این سیاست شده است. روند خروج سهامداران حقیقی نیز بنا بر آمار موجود هیچ تفاوت معنی‌داری با دوره قبلی نشان نمی‌دهد. شاید تنها مزیت تصمیم اخیر عبارت از کند‌شدن روند افت شاخص باشد که در این مورد نیز بحث متقابلی تحت‌عنوان سلب انگیزه خریداران و امکان تعادل‌یابی سریع‌تر بازار در صورت آزادی بیشتر دامنه نوسان وجود داشت. بنابراین به حکم اصل پیروی از تجارب، به‌نظر می‌رسد که سیاست دامنه نامتقارن در عمل تا به این جای کار منافع معدود و معایب مهمی داشته است؛ خروجی‌ای که در صورت تایید این دیدگاه نیازمند بازبینی و اصلاح در اولین فرصت مقتضی است.
