اثرات توافق وین بر اقتصاد

سید کمیل طیبی

این روزها مهم‌ترین پرسشی که در بیشتر محافل اقتصادی و اجتماعی و رسانه‌ها مطرح می‌شود، این است که اگر توافق وین رخ دهد، چه اثری بر اقتصاد ایران و بازار ارز خواهد گذاشت؟ آیا دلار سیر نزولی خواهد داشت یا با اندکی نوسان در همین محدوده کنونی باقی خواهد ماند؟ یا با لغو تحریم‌ها اقتصاد ایران جان تازه‌ای می‌گیرد؟ و پرسش‌هایی از این قبیل. اگر به روند معاملات ارز در بازار هفته گذشته دقت کنیم، می‌بینیم که کاهش نرخ ارز در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت تنها متاثر از تنش‌های سیاسی یا مباحث سیاسی نبوده است؛ بلکه از آنجایی که نرخ ارز دارای حباب است که به دلیل تنش‌های سیاسی شکل گرفته، هر خبری این بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث واکنش هیجانی معامله‌گران می‌شود. اما اینکه بخواهیم تغییرات نرخ ارز را فقط به توافقات وین ربط بدهیم شاید چندان صحیح نباشد.چرا که نرخ دلاری که در حال حاضر با آن مواجه هستیم، مدت‌ها است در کانال ۲۴ الی ۲۵ هزار تومانی قرار دارد که بیشتر بر اساس شاخص‌های اقتصادی شکل گرفته است. به عبارت دیگر، براساس متغیرهایی چون قیمت تمام شده کالاها و محصولات، هزینه تولید و همچنین دو عامل اثرگذار دیگر از جمله تورم و رکود حاکم بر اقتصاد کشور. از این منظر شکل‌گیری صف‌های فروش دلار در هفته گذشته را می‌توان صف انتظار نامید. جدا از اخبار سیاسی، ارزیابی‌ها نیز نشان می‌دهد که میزان عرضه ارز بازارساز به شکل معناداری افزایش پیدا کرده است. اما از آنجایی که عرضه ارز کوتاه‌مدت است، بار روانی در بازار ایجاد خواهد کرد و این روند گذراست. 

حال اگر  از جنبه سیاست بین‌الملل به موضوع نگاه کنیم و بخواهیم ببینیم که مذاکرات برجامی وین در صورت رسیدن به یک توافق چه اثری بر بازار ارز خواهد داشت؛ باید گفت: چنانچه توافق وین به نتیجه برسد، بازار ارز بیشتر به سمت ثبات پیش خواهد رفت و تغییراتی که در بازار دلار رخ خواهد داد، در همان دامنه ۵۰۰تومان است. اما اثر مثبت دیگری که توافق وین می‌تواند برای اقتصاد ایران ارمغان بیاورد این است که در گام نخست سایه تحریم‌ها که بر سر اقتصاد ایران سنگینی کرده، برداشته می‌شود. همچنین با به ثمر رسیدن مذاکرات، در گام بعدی تجارت رونق خواهد گرفت که به دنبال آن شاهد تقاضای جدید برای واردات و سرمایه‌گذاری خواهیم بود. خود این موارد قطعا بر نرخ دلار اثرگذار خواهد بود. اثرات دیگری که این توافق می‌تواند داشته باشد، اینکه زمینه برای فروش نفت ایران فراهم شده و احتمال نقل و انتقال سرمایه یا همان جریان سرمایه که مورد نیاز کشور هم هست، اتفاق می‌افتد.