بانک‌ها و اعتبار سهام عدالت

پیمان حدادی

بعید می‌دانم که بانک‌ها سهام را به عنوان وثیقه وام بپذیرند. مگر اینکه به عنوان مثال حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد ارزش روز سهام را مبنای وثیقه و اعتبار قرار دهند. اینکه این کار چه کمکی به بازار می‌کند؛ قاعدتا کسی که فروشنده سهام است، سهم خود را نمی‌فروشد، چرا که به هر حال از وامی که گرفته می‌تواند از طریق فعالیتی که مد نظر دارد وجوه نقد مورد نیاز خود را تامین کند و بعید به نظر می‌رسد که این طرح عملیاتی شود چراکه به هر حال کسی که وام می‌گیرد، با یک ریسک بسیار مهم همراه است. ریسک از این قرار است که افراد زمانی که وام را می‌گیرند بایستی یک هزینه به عنوان بهره‌ پرداخت کنند و از آن طرف احتمال دارد با توجه به شرایط فعلی بازار همان دارایی که سهام است، روز به روز از ارزشش کمتر شود. یعنی از یک طرف ارزش دارایی فرد کمتر می‌شود و از طرف دیگر بدهی‌اش به علت هزینه بهره، افزایش پیدا می‌کند؛ بنابراین این مساله برای اینکه سهامداران از سهام خود به عنوان وثیقه استفاده کنند، ریسک بزرگی محسوب می‌شود. از همه مهم‌تر اینکه آنچنان مبلغ قابل توجهی نیز اعتبار داده نمی‌شود. در مورد سهام عدالت حدود ۷ میلیون تومان تسهیلات پرداخت می‌شود که عدد خاصی باشد که بتواند به بازار سرمایه و همچنین خود فرد کمکی کند. در مجموع این طرح را  خیلی عملیاتی و موثر نمی‌بینیم. کسی که یک میلیارد تومان پرتفوی دارد را در نظر بگیرید. اگر بتواند از طریق ۵۰۰ میلیون تومان آن وام بگیرد، اولا در طول یک‌سال ۲۰ درصد بهره دارد. از طرف دیگر آن یک میلیارد هم اگر به فرض ۱۰ تا ۱۵ درصد ضرر کند، حدود ۱۵۰ میلیون ضرر می‌کند. در مجموع ۲۵۰ میلیون تومان بابت یک وام ضرر می‌کند. پس اجرایی شدن چنین طرحی بعید به نظر می‌رسد.

مهم‌ترین نکته این است که بازار به یک تعادلی برسد تا اینکه سهام به عنوان یک دارایی پذیرفته شود. درست است که اکنون سهام، یک دارایی جداگانه محسوب می‌شود، اما ارزش آن مشخص نیست. زیرا هر روز بازار منفی است و ارزش آن نه برای سهامدار مشخص است و نه برای بانک که می‌خواهد آن را به عنوان وثیقه قبول کند.

در حال حاضر بازار اصلا شرایط عادی ندارد و در یک وضعیت بحرانی قرار دارد. به عنوان مثال؛ فرض کنید که قیمت سکه و ارز در حال سقوط باشد؛ پس معمولا کسی این دو را به عنوان وثیقه قبول نمی‌کند. زیرا بازار روند نزولی دارد. برای سهم نیز به همین شکل است. فکر می‌کنم این موضوع بیشتر یک مانور رسانه‌ای است تا اینکه در عمل انجام شود.