خوان آخر؛ افزایش دامنه نوسان
گروه بازارسرمایه|
از تیرماه سال گذشته تاکنون شاهد مصوبات متعدد در بازارسهام هستیم و هریک از این مصوبات مشکلاتی را برای بورس پدیدار ساخته است. یکی از مهم‌ترین مصوبات سازمان بورس که شاهد تغییر چندباره آن بودیم دامنه نوسان و حجم مبنا است و بازهم برای چندمین بار در لحظات پایانی روزیکشنبه با مصوبه جدید شورای عالی بورس تغییر کردند.برای چندمین بار شاهد تغییر دامنه نوسان در بازارسرمایه هستیم و بسیاری از کارشناسان می‌گویند: مسوولان اقتصادی و بورسی کشور فکر می‌کنند تنها با تغییر دامنه نوسان وضعیت بورس تغییر می‌یابد درصورتی که اینچنین نیست و با تغییر دامنه نوسان و امثال آن شاهد افزایش بی‌اعتمادی‌ها در این بازار هستیم.
«تعادل» در گزارش‌های پیشین خود نیز عوامل تاثیرگذار بر روی بازارسرمایه را بررسی کرد و برهمین اساس مصوبات شبانه می‌تواند تاثیر منفی بر روی بازار بگذارد. به‌طور کلی مشکلات بورس با مصوبات شبانه حل نمی‌شود و باید مشکلات به صورت اساسی در بازار حل شود. در حال حاضر دامنه نوسان در بورس‌های توسعه یافته جهان میان۲۰ تا ۳۰ است حتی در برخی بورس‌ها ۵۰درصد دیده می‌شود و بسیاری از بورس‌های دیگر این دامنه در محدوده ۱۰تا ۱۵درصد تعیین شده است؛ حتی برخی بورس‌های جهان در حال حذف دامنه نوسان و به کارگیری آن در مواقع اضطراری هستند. بسیاری از تحلیلگران با تکیه بر شواهد تجربی و الگوی سایر کشور‌ها بر این باورند که برای از بین رفتن صف‌های خرید و فروش سهام که منجر به رفتار افراطی در شاخص بورس می‌شود دامنه نوسان باید حذف یا اصلاح شود. اشاره آنها به این نکته است که دامنه نوسان ۵درصدی منجر به اختلال در معاملات و روند عرضه و تقاضا می‌شود و به‌دنبال آن بازار با صف‌های خریدو فروش مواجه می‌شود. با تشکیل صف‌های خریدوفروش هیجان در بورس گسترش می‌یابد و این موضوع روند‌های نزولی و صعودی بورس را تشدید می‌کند و در عین حال تلاطم را در شاخص بورس افزایش می‌دهد. این استدلال به‌ویژه در ۵ماهه نخست سال قبل که شاخص بورس بی‌مهابا در حال رشد بود و ظرف کمتر از ۵ماه ۱.۵میلیون واحد رشد کرد بیشتر از گذشته تقویت شد. سال قبل بسیاری از سهامداران غیرحرفه‌ای صرفا با تکیه بر صف‌های خریدو فروش سهام وارد بازار سهام و بعد از آن به‌دنبال نزول بورس از مرداد‌ماه با زیان‌های سنگینی مواجه شدند.در این میان برخی کارشناسان بورسی اعتقاد دارند ثبت بزرگ‌ترین ریزش بورس در سال جاری، نشان‌دهنده نبود اعتماد و بی‌توجهی بازار به جلسات و نشست‌های حمایتی است، از دید این افراد از ابتدای سال تاکنون نماگر بازار نزدیک به ۱۵۰ هزار واحد کاهش داشته است. بنابراین بازگشت دامنه به حالت قبل نیز نمی‌تواند راهگشا باشد. بنابراین چه دامنه نوسان متقارن شود و چه به همین سبک و سیاق باقی بماند، تغییری در روند بازار ایجاد نمی‌کند. اما تحلیل‌گرانی نیز هستند که اعتقاد دارند برگشت دامنه نوسان می‌تواند بازار را متعادل و از حالت فرسایشی خارج کند. در این چارچوب با تعدیل سریع برخی سهم‌ها حداقل بازار از وضعیت کنونی خارج می‌شود و با محدودیت نقدشوندگی کمتری روبرو باشد
سیگنال دولت به بازار
سعید اسلامی، عضو شورای عالی بورس درگفت‌وگو با ایرنا به علت ریزش اخیر شاخص بورس اشاره کرد و گفت: اکنون عوامل بسیار مهمی مانند مساله مذاکرات احیای برجام و انتخابات بر روند بازار موثر هستند و به‌شدت بازار را تحت تاثیر خود قرار داده‌اند.وی با بیان اینکه اکنون سهامداران در انتظار مشخص شدن موضوع برجام، مذاکرات آن و نیز انتخابات ریاست‌جمهوری ایران هستند، توضیح داد: نتیجه هر یک از آنها می‌تواند به‌شدت بر روند بازار تاثیرگذار باشند و این امر باعث شده است تا سهامداران در چنین وضعیتی احتیاط بیشتری را برای سرمایه‌گذاری در بورس و ورود سرمایه‌هایشان به این بازار در پیش بگیرند. قفل بودن برخی از سهام در صف فروش ناشی از آن است که همه حجم معاملات بازار فقط بر روی چند نماد قرار گرفته است که این موضوع بر روند بازار تاثیرگذار بوده و سبب ایجاد هیجان و ریزش در معاملات بورس شده است.عضو شورای عالی بورس تاکید کرد: تا زمانی که این چشم‌اندازها وضعیت بهتری را در بازار پیدا نکنند، نمی‌توان شاهد تاثیر مثبت اقدامات انجام شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار جهت بهبود وضعیت بازار باشیم. فعالان حاضر در بازار باید این موضوع را مدنظر داشته باشند، سیگنال مثبت داده شده به بازار نشان‌دهنده آن است که مجموعه دولت و حاکمیت به فکر بازار سرمایه هستند تا بتوانند هیجان‌های ایجاد شده در بازار را کاهش دهند.این مقام مسوول با بیان اینکه اکنون مهم‌ترین مساله حاکم در بازار مذاکرات وین است، گفت: برای ارایه پیش‌بینی دقیق از این بازار در ابتدا باید دید که این مذاکرات چگونه پیش می‌روند، این موضوع باعث کاهش قیمت ارز و ایجاد مسائل روانی در بازار شده است اما همچنان مشخص نیست که چه میزان گشایش به دنبال این موضوع صورت می‌گیرد.
وی با بیان اینکه همزمان با چنین وضعی در بازار، سیاست‌گذار که همان سازمان بورس و اوراق بهادار است باید به فکر سیاستی جدید برای افزایش نقدشوندگی بازار باشد، گفت: به دنبال این اتفاق باید فشار فروش از سهامی که از قدرت بنیادی خوبی برخوردارند و اصلاح شدیدی را تجربه کرده‌اند، برداشته شود تا از این طریق بتوان جانی دوباره را از طریق این سهام به بازار بخشید. نتیجه برخی از مصوبات مانند تزریق نقدینگی از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه یا انتشار اوراق تبعی از طریق صندوق توسعه بازار سرمایه با تاثیر مثبت در کوتاه‌ترین زمان ممکن بعد از اجرا همراه خواهندبود اما برخی دیگر از این مصوبات در بلندمدت تاثیر خود را در بازار نشان خواهند داد.اسلامی بیدگلی با اشاره به اینکه بازار می‌تواند تا پایان سال بازدهی بهتری را نسبت به سایر بازارها داشته باشد، گفت: این موضوع باید مدنظر باشد که نیمی از معاملات بازار در سال جاری در اختیار دولت بعدی قرار داد که باید دید چه عکس العمل‌هایی را نسبت به بازار نشان می‌دهند، زیرا صحبت‌های مطرح شده از افراد کاندیداهای بالقوه و بالفعل ریاست‌جمهوری همیشه در بازار با تاثیر همراه بوده‌اند. اکنون دو ماه از سال ۱۴۰۰ گذشته، اما بازار با بازدهی چندان معقولی همراه نبوده است که امیدواریم با اتخاذ سیاست‌های مناسب بتوانیم شاهد روزهای بهتری در بازار باشیم.وی ادامه داد: اکنون دیگر سهامداران به توصیه‌های ارایه شده در بازار توجه نمی‌کنند زیرا به حدی نوسانات اقتصادی ایجاد شده در کشور زیاد است که سهامداران به دنبال مکانی برای حفظ سرمایه‌های خود هستند. سهامدارانی که وارد بازار می‌شوند اگر دید بلندمدتی در بازار نداشته باشند دایم تحت تاثیر تنش‌های موجود در بازار قرار می‌گیرند و به دنبال رفتارهای هیجانی ایجاد شده در بازار از خود واکنش نشان می‌دهند که بازار از این اقدامات هیجانی تاثیر می‌پذیرد و روندی غیر معقول را در پیش می‌گیرد.
عضو شورای عالی بورس افزود: تحقیقات نشان می‌دهد که در دوره‌های ١٠ ساله، بازار سرمایه بیش از دیگر بازارها بازدهی مثبت داشته و سودآوری در اختیار سهامداران قرار داده است، اکنون هم سرمایه‌گذاران با افق بلندمدت می‌توانند بازدهی بیشتری را نسبت به سایر بازارها به دست آورند. اسلامی بیدگلی ادامه داد: پیشنهادهای سازمان بورس و اوراق بهادار سیگنالی است که از سوی دولت، به منظور حمایت از بازار سرمایه صادر شده و مجموعه دولت و حاکمیت که تجلی اقتصادی آن، جلسه سران قوا است، با تصویب بسته ۳+۷ به صورت عملی نشان دادند سیاست‌گذاری‌های کلان اقتصادی همسو با بازار سرمایه و در مسیر رشد آن است.این سیگنال باید از طرف همه ارکان بازار نیز ارسال و همزمان باید بندهای بسته سیاستی۳+۷ اجرا شود. این کارشناس بازارسرمایه ادامه داد: نکته مهم این است که دولت بر اساس این بسته، از درآمدهای مالیاتی خود گذشته یا آن را به تعویق انداخته و تا زمانی که بازار به نقدینگی نیاز داشته باشد، منابع از بازار خارج نمی‌شود. باید توجه داشت که موضوع مالیات اهمیت زیادی برای همه دولت‌ها دارد و این موضوع که دولت، وصول بخش عمده‌ای از درآمد خود را به تعویق انداخته، به معنای اهمیت بالای بازار سرمایه است. با این مصوبه جریان نقدی کمتری از شرکت‌ها خارج می‌شود و این امر توسعه، افزایش درآمد و سودآوری شرکت‌ها و در نهایت افزایش قیمت سهام را به همراه دارد.اسلامی بیدگلی در نهایت گفت: البته در کنار اجرای این بسته، قیمت‌گذاری دستوری کالا‌ها، قیمت خوراک پتروشیمی‌ها، نرخ ارز و نرخ بهره بانکی از مسائل مهمی هستند که باید در بلندمدت به آنها پرداخته شود و در شرایط فعلی باید روی اصلاح برخی ریزساختارها هم تمرکز کنیم.لازم به ذکر است که هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در جلسه عصرگاهی روز یکشنبه مورخ ۱۹ اردیبهشت۱۴۰۰؛ با توجه به مصوبه شورای عالی بورس مبنی بر افزایش تدریجی وپیرو مطالعات صورت گرفته؛ در خصوص متقارن‌سازی دامنه در همین مقطع و سپس افزایش تدریجی دامنه به صورت متقارن تصمیم گرفت. از همین رو دامنه نوسان به جای مثبت ومنفی ۶ و ۴ به مثبت و منفی۵ تغییریافت و درآینده با رصد شرایط بازار نسبت به افزایش دامنه اقدام خواهد شد. همچنین در خصوص دامنه نوسان و حجم مبنا در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران مقرر شد از روز شنبه مورخ 25/02/1400؛ حداقل ارزش مبنا در حجم مبنا برای تمامی نمادهای معاملاتی سهام بورس اوراق بهادارتهران، بازار اول و دوم فرابورس ایران به ۱۵ میلیارد ریال و همچنین این مقدار در خصوص بازار پایه تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب۱۰ میلیارد، ۵ میلیارد و ۲.۵ میلیارد تغییر یابد.
