افزایش ریسک‌ها در بورس
تعادل| رقیه ندایی|
دیگر می‌توان به‌طور واضح و روشن گفت که مصوبات بورسی دردی از بورس دوا نمی‌کنند و شاید به مانند مسکن چندساعته موقت باشند. طی روزهای اخیر شاهد مصوبات جدید سازمان بورس بودیم که چند روزی به واسطه دیگر اخبار مثبت باعث شد که شاخص تا حدودی سبزپوش شود اما؛ پس از آن روال چندماهه اخیر بازارسرمایه آغاز شد و شاخص پیراهن سرخ خود را بر تن کرد.از نیمه مردادماه سال گذشته تاکنون شاهد روند نزولی و اصلاحی در بازارهستیم و باتوجه به عوامل متعدد که «تعادل» در گزارش‌های پیشین خود به آن پرداخته بود شاخص کل نتوانست رشد مستمر داشته باشد و تنها در چند نقطه پتانسیل رشد داشته که باتوجه به مشکلات و بن بست‌ها نتوانست به رشد برسد.اگر بخواهیم حال اصلی بازار را بررسی کنیم به این نتیجه می‌رسیم که بورس وضعیت مطلوبی دارد و بیش از 90 درصد سهم‌های موجود دارای ارزندگی مطلوب هستند و برخی دیگر از سهام موجود در بازار باتوجه به اتفاقات اخیر به پایین‌ترین نقطه ارزش ذاتی خود رسیده‌اند که این موضوع یک مشکل مهم برای بازارسهام تلقی می‌شود و امید می‌رود وضعیت این سهام نیز بهبود یابد.البته نباید فراموش کرد که میزان ارزش معاملات بسیار پایین است و از سویی دیگر نیز جریان ورود و خروج پول حقیقی نسبت به فروردین سال جاری و اسفند سال 1399 بهتر شده با وجود این، دلیل قانع‌کننده‌ای برای بازگشت ادامه‌دار پول سرمایه‌گذاران خرد به بازار سهام وجود ندارد. آمارهای به ثبت رسیده از روزهای معاملاتی خبر از خروج نقدینگی از بازار می‌دهد. البته برخی از سهام موجود در بازار قدرت نقدشوندگی ندارند و این مساله‌ای جدا است. در میان عمده نقدینگی که از بازارسهام خارج می‌شود.به‌طور عام مصوبه‌های جدید در بازار سرمایه کار ساز نیست و بورس مشکلاتی دیگر دارد که مهم‌ترین این مشکلات کمبود نقدینگی، بی‌اعتمادی و سیاسی شدن بورس است. اقتصاد ایران با سیاست گره خورده است و پیش از این سیاست در بورس وجود داشت اما؛ بسیار کم بود و به وسعت امروز نبود بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه بر این نظرند که با افزایش وسعت بازار میزان مداخله سیاسی در بورس نیز افزایش داشته است. مسائل بعدی یعنی بی‌اعتمادی و مشکل کمبود نقدینگی طی ماه‌های اخیر در بازار ایجاد شده و یک چاله‌ای شده تا برخی از فعالین اقتصادی از این موضوع سوءاستفاده کنند.بی‌اعتمادی تقربیا از مردادماه سال گذشته در بازار شکل گرفت و عملکرد مسوولان و مصوبه‌های مکرر شبانه باعث شد که وضعیت بسیار وخیم شود و دیگر حتی بورس‌بازان قدیمی نیز به این بازار بی‌اعتماد شوند. این بی‌اعتمادی تبعات بسیار زیادی داشت و باعث شد نقدینگی بالایی از بازار خارج شود. براساس نظرسنجی‌های «تعادل» بخش عمده‌ای از این سرمایه‌گذاری وارد بازارهای موازی همانند رمز ارزها شده، که این موضوع می‌تواند به بدنه اقتصاد کشور ضربه وارد کند و درنهایت ضربه‌ای دوچندان به بورس وارد می‌شود.مشکل کمبود نقدینگی نیز یک وضعیت کاملا مشخص است و برخی از سهام موجود در بازار تقریبا 3 الی 4 ماهی می‌شود که مشکل بسیار اساسی نقدشوندگی دارند. اغلب سرمایه‌گذاران این سهم‌ها می‌گویند که سرمایه ما گروگان گرفته شده است و درحال حاضر هیچ راهی برای آزادسازی آن وجود ندارد.بسیاری از کارشناسان در گفت‌وگوهای خود راه‌هایی برای حل مشکلات بازارسرمایه ارایه کرده‌اند اما؛ مسوولان بورسی برای حل مشکلات پیش آمده، اغلب مصوبات گذشته را بررسی و بازبینی می‌کنند. از نظر این کارشناسان مصوبات شبانه یا مصوبات و تصمیمات دیگر نمی‌تواند نظر سهامداران را تغییر دهد و باید یک فکر اساسی برای جلب اعتماد سرمایه‌گذاران بورسی کرد، چراکه اگر نقدینگی با همین سرعت از بازار خارج شود دیگر شاخص نمی‌تواند حتی به مرز یک میلیون و 300 هزارواحد برسد و این یعنی بازار به‌طوری می‌ایستد و دیگر نقدینگی ندارد تا به معاملات بپردازد. مشکلات بازارسرمایه یک سویه نیست و تمامی ارکان دولت، ارکان اقتصادی کشور و سازمان بورس در این وضعیت دخیل هستند و باید با یک تصمیم همگانی مشکلات بازار را حل کنند. حال که فرصت کمی تا پایان دولت فعلی باقی مانده، انتظار می‌رود مسوولان کشوری کمی مسوولیت پذیر باشند و چاره‌ای برای حل مشکلات بورس و سرمایه‌گذاران زیان‌ده پیدا کنند.
چرا شاخص بازار افت کرد؟
جلال روحی، کارشناس بازارسرمایه درگفت‌وگوی اخیر خوددرخصوص ریزش‌های بازار می‌گوید: تا زمانی که اعتماد عمومی به سرمایه‌گذاری در بورس بازنگردد و زمینه ورود حجم گسترده نقدینگی به این بازار فراهم نشود نمی‌توان در انتظار رشد پرشتاب شاخص بورس بود.در چند وقت گذشته معاملات بورس با نوسان همراه شد که چنین روندی ادامه‌دار است و نقدینگی موجود در بازار در بین سهام مختلف گردش پیدا خواهند کرد.این کارشناس بازارسرمایه ادامه می‌دهد: از هفته گذشته و از زمانی که بازار شروع به خروج از صفوف فروش کرد شاهد توجه معاملات این بازار به سمت سهام پالایشی بودیم.با توجه به وزن سنگین سهام این گروه در بازار، روند معاملات تغییر و شاخص بورس مثبت و سبزپوش شد که این اتفاق، نوید تداوم رشد شاخص بورس و بازگشت اطمینان به بازار را داد.وی با بیان اینکه همیشه سهام گروه پالایشی جزو نخستین گروه‌هایی در بازار هستند که در مواقع خاص به سمت رشد حرکت می‌کنند و روند معاملات را تغییر می‌دهند، می‌گوید: گروه خودرو از دیگر گروه‌هایی است که در ادامه رشد گروه پالایشی در مسیر صعودی قرار می‌گیرند که به دنبال چنین روندی، روز گذشته سهام گروه خودرویی‌ها مورد توجه بازار قرار گرفتند.سهام گروه پالایشی در چند روز اخیر و بعد از رشد حدود ١٥ درصدی وارد مرحله اصلاح شد که این امر باعث شد تا سهام گروه خودرو از روز گذشته مورد توجه بازار و سهامداران قرار گیرد و این باید قابل توجه باشد که روند چرخشی در بازار از جمله روش‌هایی است که همیشه بازار در زمان رکود نقدینگی در پیش می‌گیرد.این کارشناس بازار سرمایه تاکید می‌کند: در ابتدای معاملات روز گذشته، گروه پالایشی برخلاف روزهای گذشته عملکرد ضعیفی را از خود نشان داد اما گروه خودرو حرکت رو به رشد خود را شروع کرد و اکثر سهام شاخص‌ساز این گروه در بازار رشد داشتند.در زمان روند صعودی شاخص بورس، حجم انبوهی از مقاومت‌ها را در بازار شاهد خواهیم بود، سهامداران روز گذشته با قرار گرفتن شاخص بورس در محدوده یک میلیون و ١٨٠ هزار واحد و نزدیک شدن آن به مقاومت کانال یک میلیون و ٢٠٠ هزار واحد که مقاومتی روانی و تکنیکالی تلقی می‌شود، اقدام به شناسایی سود کردند که این امر باعث شد تا روند بازار بعد از چند روز صعود تغییر کند و دوباره منفی شد.روحی به جریان خروج نقدینگی از این بازار اشاره کرده و اضافه می‌کند: در ابتدا باید جریان خروج پول در بازار به مرحله تعادل برسد و از میزان فشار خروج پول از بازار کاسته شود، زیرا این اتفاق می‌تواند نویدبخش این موضوع باشد که ضمن ایجاد حالت تعادل در معاملات و بازگشت اعتمادها به بازار آن حالت ترس و هیجانی که در معامله گران بازار سهام ایجاد شده بود از بین رفته است.در پنج روز اخیر ارزش معاملات حدود سه هزار میلیارد تومان بود که این عدد در مقایسه با چند وقت گذشته رقمی معقول و قابل قبول است و با توجه به سابقه‌ای که در چند ماه گذشته در بازار شاهد بودیم و گاهی در برخی از روزها ارزش معاملات به کمتر از یک هزار میلیارد تومان رسیده بود، رقم فعلی، نقطه قوتی است که بازار آن را به دست آورده است.این کارشناس بازار در نهایت می‌گوید: در صورت باقی ماندن ارزش معاملات در همین سطوح، ایجاد چرخش پول در گروه‌های مختلف و کاهش میزان فروش در بازار شاهد معاملات متعادل و مطلوب‌تری در بازار خواهیم بود. در وضعیت فعلی شاهد وجود هیچ علائمی در بازار برای این اتفاق نیستیم، اکثر سهام حاضر در بازار با فشار و صف فروش مواجهند و تا زمانی که صف فروش در بازار جمع‌آوری نشود نمی‌توان امید به رشد متناسب بازار داشته باشیم.
