اثرگذاری کرونا بر منابع مالی شهرداری در 2 سناریو
شیوع جهانی ویروس کرونا را باید به مثابه یک شوک خارجی به اقتصادها در سه سطح: بین‌المللی؛ از کانال آسیب‌پذیری زنجیره جهانی تامین کالا، مالی؛ از کانال رکود اقتصادی و شهری-منطقه‌ای؛ از کانال آسیب فضای کسب‌وکار تلقی کرد. شوکی که مدیریت آن به سطح تاب‌آوری اقتصادها بستگی دارد. محققان در پژوهشی تاثیر شیوع کرونا بر بودجه شهرداری تهران را بررسی کرده‌اند. در این پژوهش که توسط 4 پژوهشگر برنامه‌ریزی شهری انجام شده، آمده است: «اختلال مستقیم در زنجیره‌های تامین جهانی، تقاضای نهایی ضعیف‌تر برای کالاها و خدمات وارداتی و کاهش منطقه‌ای گسترده‌تر سفرهای تجاری و گردشگری بین‌المللی از پیامدهای وضعیتی است که در بالا توصیف شد.» به گزارش ایسنا، بر اساس آن چه در این مقاله پژوهشی آمده است، تبعات این شوک برون‌زا بر اقتصاد ایران، به واسطه سطح تاب‌آوری اندک اقتصاد به علت‌های تحریم‌های اعمال شده از سوی ایالات متحده دو چندان خواهد بود؛ از سویی تامین ارز مورد نیاز اقتصاد کشور با کاهش تقاضای نفت و کالاهای صادراتی دچار اختلال جدی خواهد شد و از سوی دیگر، تامین کالای مورد نیاز خارجی سخت‌تر می‌شود. تاب‌آوری اندک اقتصاد ایران به دلایل یاد شده، مانع از اجرای سیاست‌های گسترده حمایتی برای کاهش تبعات بحران می‌شود و بنابراین به نظر می‌رسد آثار بحران و بروز رکود اقتصادی در کشور در خور توجه باشد. بودجه شهرداری‌ها نیز متاثر از شرایط یاد شده، با چشم‌انداز کسری در خور توجهی مواجه است: شیوع کرونا که منجر به توقف یا کاهش فعالیت‌های اقتصادی در شهرها از جمله ساخت‌وساز و مبادلات اقتصادی و در واقع آسیب جدی به فضای کسب‌وکار شده، مهم‌ترین علل وقوع چشم‌انداز یاد شده است. نویسندگان در این مقاله پس از بیان آثار شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد ایران، سناریوهایی را برای تاثیر شیوع کرونا بر منابع بودجه شهرداری تهران مطرح کرده‌اند. آن‌ها می‌گویند: «براساس بررسی به عمل آمده در این پژوهش، ۶۱ ریزکد درآمدی از کرونا تاثیر می‌پذیرند. برای تخمین آثار شیوع کرونا بر منابع درآمدی شهرداری تهران، محاسبات در دو سناریوی حداکثری، با فرض شیوع کرونا در تمام طول سال و سناریوی حداقلی با فرض تعدیل ۵۰ درصدی اثر یاد شده، انجام شده است.»
مفروضات سناریوی نخست به این صورت در نظر گرفته شده است:
الف) از دست رفتن ۳۳ درصد درآمدها با توجه به توقف یا گردش اقتصادی ناچیز فعالیت‌ها
ب) از دست رفتن ۲۵ درصد از درآمدها به واسطه بخشودگی احتمالی دولت یا کاهش گردش مالی مبادلات
پ) از دست رفتن حدود ۲۵ درصد درآمدهای مرتبط با حوزه شهرسازی به علت توقف فعالیت‌های ساختمانی
ت) از دست رفتن ۲۲ درصد از درآمدها
ث) از دست رفتن ۱۳.۵ درصد از درآمدها به واسطه تمدید مهلت قانونی و کاهش گردش فعالیت‌های اقتصادی
همان‌گونه که گفته شد، در سناریوی دوم نیز، محاسبات با فرض تعدیل ۵۰ درصدی آثار یاد شده انجام شده است. نتیجه محاسبات بیانگر اثرگذاری مستقیم کرونا بر حدود ۲۰.۹ هزار میلیارد تومان از منابع شهرداری تهران در سال ۱۳۹۹ است که در سناریوی حداکثری ۴.۶۰۸ هزار میلیارد تومان و در سناریوی تعدیل شده حدود ۲.۳۰۴ هزار میلیارد تومان کسری، مازاد بر کسری بودجه سالانه شهرداری تهران به منابع درآمدی این سازمان تحمیل خواهد کرد. در بخش پایانی این پژوهش چندین راهبرد برای مدیریت کسری بودجه همچون استفاده از بسته اعتبار ۷۵ هزار میلیارد تومانی شبکه بانکی برای مقابله با کرونا، مصوبه تسهیل امهال بدهی‌های غیرجاری واحدهای تولیدی، مصوبه شورای پول و اعتبار در مورد حمایت از کسب‌وکارها در پی شیوع ویروس کرونا، اعتبارات حمایت از جهش تولید، اولویت‌بندی در تخصیص اعتبارات و رفع گلوگاه‌های تامین منابع را بیان کرده‌اند. این پژوهش در چهارمین شماره نهمین دوره نشریه اقتصاد و برنامه‌ریزی شهری منتشر شده است.
