حضور پُرقدرت بازارساز برای تعدیل نرخ ارز و خروج دلالان

گروه بانک و بیمه| محسن شمشیری|

روز سه شنبه، در بازار آزاد ارز، قیمت دلار 22 هزار و 850 تومان، قیمت یورو 27 هزار و 800 تومان و درهم امارات  6 هزار و  280 تومان و  اونس جهانی طلا نیز به 1868 دلار اعلام شده است و در نتیجه قیمت سکه و طلا افزایش یافته است.  در بازار آزاد قیمت طلای ۱۸عیار هرگرم یک میلیون و ۳۳ هزار تومان، قیمت سکه تمام‌بهار آزادی طرح جدید ۱۰ میلیون و 280 هزار تومان و سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم نیز 10 میلیون و 200 هزار تومان، قیمت نیم‌سکه بهار آزادی 5 میلیون و 900 هزار تومان، ربع‌سکه بهار آزادی 3 میلیون و 850 هزار تومان و سکه یک گرمی 2 میلیون و 250 هزار تومان و هر مثقال طلا 4 میلیون و 475 هزار تومان ارزش‌گذاری شده است. در صرافی‌های بانکی قیمت‌ دلار و یورو نسبت به روز کاری قبل افزایش یافته است؛ برهمین اساس، قیمت فروش دلار 22 هزار و 475 تومان و قیمت خرید دلار از مردم 22 هزار و 30 تومان تعیین شده است. قیمت فروش یورو نیز معادل 27 هزار و 16 تومان و قیمت خرید یورو نیز 26 هزار و 481 تومان اعلام شده است. به دلیل موج جدید کرونا و اعلام شرایط قرمز در تهران، بازار طلا و جواهر تهران نیز به مدت 4 هفته تعطیل بود و از 18 اردیبهشت ماه بعد از یک دوره تعطیلی، مجدداً فعالیت خود را آغاز کرده است. نوسان قیمت در بازار ارز درحالی رخ داده که در تعطیلات نوروز، با تلاش سفته بازان،‌ قیمت دلار به مرز 26 هزار تومان هم رسیده بود اما انتشار خبرهای مربوط به مذاکرات هسته ای و ... باعث عقب نشینی دلار از این سطح قیمتی شده است. به اعتقاد کارشناسان دو باور در بازار ارز وجود دارد که موجب نوسانات قیمتی می شود،‌نخست اینکه با مذاکره و بازگشت به برجام و ... قیمت ارز کاهش چشم گیری خواهد داشت و دوم اینکه حتی مذاکره هم نمی تواند مانع از واقعیات موجود اقتصاد ایران شود و امکان کاهش چشم گیر قیمت ارز وجود ندارد و نهایتا دلار در کانال 23-22 هزار تومان جا خوش می کند.نرخ خرید و فروش دلار و یورو در صرافی‌های بانکی و بازار متشکل ارزی متغیر است و متناسب با نوسانات بازار آزاد در طول روز چند بار تغییر می‌کند. بازار ارز در سال‌جاری روند نزولی را تا به امروز سپری کرده به گونه‌ای که نرخ دلار آمریکا که در روزهای ابتدایی سال به رقم ۲۵۲۵۰ رسیده بود، در ادامه با کاهش همراه شد و به کانال‌های پایین‌تر رسید. در ماه های اخیر کاهش بهای دلار آمریکا با حضور پُرقدرت بازارساز و تامین نیاز واقعی متقاضیان ارزی، موجب شده تا برخلاف پیش بینی نوسان گیران و دلالان ارزی، قیمت دلار و سایر ارزها، با افزایش معناداری مواجه نشود. هرچند در مقاطعی شاهد رشد نرخ ارز بودیم، اما در زمان کوتاهی تغییر مسیر شاخص ارزی نشان دهنده حضور بازارساز بوده است. همچنین معاملات ارزی در هفته های گذشته با ریزش نرخ دلار همراه شد و در ادامه به دلیل سیگنال های غیراقتصادی و بین المللی، افزایش حبابی نرخ دلار را شاهد بودیم که باعث ورود تقاضای کاذب به بازار شد. اما با مدیریت بازارساز، فاصله نرخ دلار صرافی های مجاز و بازار آزاد، کمتر شد تا نوسان گیران نیز از بازار خارج شوند.   به عنوان نمونه، نرخ دلار آمریکا در معاملات روز دوشنبه (بیست و هفتم اردیبهشت ۱۴۰۰) تا میانه های روز با افزایش به همراه بود، اما در ادامه با کاهش تقاضا و افزایش عرضه، نرخ دلار حدود ۳۰۰ تومان در عرض یک ساعت، کاهش یافت.از سوی دیگر، بانک مرکزی در مقام بازارساز با وجود فشارهای حداکثری و تحریم های خصمانه دولت آمریکا بر شبکه بانکی و تبادلات ارزی کشور، در دو سال اخیر، توانسته است مسیر موفقیت آمیزی را در جهت مدیریت بازار ارز از طریق سازوکار بازار در پیش بگیرد.یکی از ابزارهای مهم در اینباره، فعالیت بازار متشکل ارزی است که به زبان ساده، تعیین نرخ ارز بر مبنای عرضه و تقاضا و بدون حضور نوسان گیران را در پیش گرفته و تا به امروز، نقش مثبت و اثرگذاری را در تعیین و تعدیل نرخ ارز در داخل کشور داشته است.همچنین تقویت معاملات ارزی در بستر سامانه نیما، نیاز واقعی متقاضیان ارزی در جهت واردات کالا به کشور را تامین کرده و حتی در این روزها، میزان عرضه در سامانه نیما از میزان تقاضا، سبقت گرفته است. به عنوان مثال، ۲۲ اردیبهشت ماه شاهد عرضه حدود ۳۸۱ میلیون دلار به صورت حواله ارزی به منظور تامین ارز واردات کشور بودیم که از عرضه های مذکور حدود ۱۲۰ میلیون دلار معامله شد. این امر حاکی از این است که نرخ ارز موثر در واردات کشور نرخ مذکور است و روند آن در روزهای اخیر نزولی بوده است.در این میان باید یادآورد شد که تاکید رییس کل بانک مرکزی کشورمان بر تعیین نرخ ارز در بستر سازوکار بازار نیز از نکات مهم و اثرگذار بر کلیت بازار ارز بوده، به گونه ای که بسیاری از فعالان اقتصادی نیز در این خصوص نظر موافق داشته اند و معتقدند تعیین نرخ ارز بر اساس عرضه و تقاضا در بازار ارز، می تواند به ثبات و پیش بینی پذیر بودن نرخ ارز کمک قابل توجهی کند. این موضوع که عرضه و تقاضا در تعیین نرخ ارز نقش اساسی دارد، یک واقعیت اقتصادی است که اقتصاددان و یا هر کارشناس و فعال اقتصادی به آن ایمان دارد و به هر حال قیمت واقعی بر اساس عرضه و تقاضا در بازار شکل خواهد گرفت. قطعاً اگر تعیین نرخ ارز را به ساز و کار بازار بسپاریم یعنی عرضه و تقاضا قیمت ارز را تعیین کند و ما یک ارز تک نرخی و به صورت مدیریت شناور داشته باشیم و بر اساس آن در واقع افراد و فعالان اقتصادی بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند. بنابراین سیاست بانک مرکزی در جهت تعیین نرخ ارز از طریق سازوکار بازار، امری مورد قبول از سوی فعالان و کارشناسان اقتصادی است.

     بازار باثبات ارزی

موجب کاهش قیمت کالاها می‌شود

محمدصالح جوکار رئیس کمیسیون امور داخلی مجلس معتقد است کاهش کنونی نرخ ارزها تاثیری بر قیمت کالاها نخواهد داشت به این دلیل که تنها بازار با ثبات ارزی است که می‌تواند بر کاهش قیمت کالاها تاثیرگذار باشد.هنوز اتفاق یا رویداد خاصی به وجود نیامده است و آنچه در بازار ارز مشاهده می‌شود کاهش انتظارات تورمی است که موجب شده است تا شاهد روند کاهشی در نرخ ارزها باشیم.

مذاکرات در حال انجام است و هنوز منابع ارزی بلوکه شده ایران در سایر کشورها آزاد نشده یا به بازار وارد نشده است و تحولات بازار ارز روانی است. کاهش کنونی نرخ ارزها تاثیری بر قیمت کالاها نخواهد داشت به این دلیل که تنها بازار با ثبات ارزی است که می‌تواند بر کاهش قیمت کالاها تاثیرگذار باشد.اگر دارایی‌های ارزی ایران در سایر کشورها آزاد شود و روند کاهشی نرخ ارز ادامه داشته باشد به گونه‌ای که حباب ارزی از بین برود اما نرخ ارز کمتر از ارزش ذاتی خود با توجه به شرایط اقتصاد ایران نباشد می‌توان امیدوار بود که کالاها نیز به تدریج به قیمت‌های واقعی خود نزدیک شود. قیمت کالاها به صورت کلی از عرضه و تقاضا تبعیت می‌کند، طبیعی است که بهبود شرایط تولید و عرضه مناسب کالا یکی از مهمترین فاکتورها در تعادل بخشی به قیمت کالاها است. کمبود عرضه در شرایط فزونی تقاضا منجر به ایجاد بازار سیاه در بسیاری از کالاها خواهد شد.نماینده مردم یزد در مجلس اظهار کرد: کاهش نرخ ارز در وضع کنونی بیشتر جنبه روانی دارد و تا رسیدن به نقطه با ثبات فاصله وجود دارد. وی با اشاره به تاثیرات تورمی عرضه ارز به بازار اظهار کرد: در بلند مدت تزریق ارز به بازار اثرات تورمی شدیدتری را به بازارها تحمیل خواهد کرد و بار تورمی آن قابل کنترل نخواهد بود. جوکار در پاسخ به این پرسش که روند نزولی بازار ارز می‌تواند موجب تقویت ارزش پول ملی شود، عنوان کرد: تقویت ارزش پول ملی به بازار باثبات ارزی و شرایط قابل پیش بینی در اقتصاد وابسته است. اگر تولید تقویت شود و موانع پیش‌روی آن برداشته شود با بهبود رشد اقتصادی ارزش پول ملی نیز افزایش خواهد یافت.اگر تورم کنترل نشود وضعیت زندگی برای طبقه کارگر و حقوق بگیر بسیار سخت خواهد شد. در قانون بودجه احکام مناسبی در راستای حمایت از تولید پیش بینی شده است و تسهیلاتی نیز برای ارایه به واحدهای تولیدی در نظر گرفته شده است که در صورت تحقق می‌تواند در رفع برخی از مشکلات واحدهای تولیدی تاثیرگذار باشد.

   کاهش ارزش بیت کوین

به پایین ترین رقم طی ۳ ماه گذشته

ارزش بیت کوین به دنبال توییت های ضد و نقیض الون ماسک و افزایش فروش آن تا ۴۲۱۸۵ دلار پایین آمده است.به دنبال خرید و فروش بیت کوین توسط سرمایه‌گذاران پس از توییت الون ماسک در مورد سرمایه‌های بیت کوین شرکت تسلا، ارزش این ارز مجازی در روز دوشنبه به پایین‌ترین رقم طی سه ماه گذشته رسید.  ماسک در آخرین توییت خود اعلام کرده تسلا هیچ بیت‌کوینی را نفروخته است. وی یک روز قبل اعلام کرده بود ممکن است تسلا این کار را انجام داده باشد و هفته گذشته گفت دیگر بیت کوین را به عنوان یک شیوه پرداخت برای خودروهای خود قبول ندارد و دلیل آن را نگرانی در مورد مصرف انرژی طی استخراج این ارز مجازی اعلام کرد.  ماسک بازار ارزهای مجازی را با اشتیاق خود به این نوع سرمایه‌ها تقویت کرد ولی اخیراً تجارت این ارزهای مجازی را با اعلام عدم تمایل خود به بیت کوین مختل کرده است. درست است که بیت‌کوین، دوج کوین و اتریوم نسبت به سال گذشته میلادی در همین زمان افزایش قیمت بسیاری دارند، ولی گردش مالی آنها اخیراً کاهش یافته است.  الکساندر وازیلیف، یکی از موسسان شبکه پرداخت جهانی مرکوریو، گفت با این نرخ کاهش ارزش بیت کوین و در صورت ادامه فروش، ارزش این ارز مجازی به 40 هزار دلار می رسد.