پشت‌پرده پیشگیری از سیلاب در پایتخت

گروه راه و شهرسازی|

«زلزله»، «سیلاب» و «فرونشست» زمین از جمله ریسک‌های طبیعی زیست در تهران به شمار می‌رود، ریسک‌هایی که پیامدهای منفی آنها با در نظر گرفتن تمهدیدات فنی مدرن تا حد زیادی قابل کنترل و کاهش هستند. در این میان، تشدید پیامدها و جلوه‌های تغییر اقلیم، ریسک‌های طبیعی در کلان‌شهر تهران و سایر شهرهای کشور را فزونی بخشیده است. نوروز سال 98، به دلیل بارش‌های شدید در نقاط مختلف کشور، شاهد حوادث ناگوار ناشی از سیلاب در شمال کشور، خوزستان و در شهر شیراز و استان فارس بودیم، حوادثی که نشان داد، دستکاری منابع طبیعی یا ایجاد بنا و ساخت و ساز در مسیر مسیل‌ها و رودخانه‌ها تا چه حد می‌تواند مخرب باشد. همزمان با این رویداد، پایتخت نیز در آستانه تجربه مشابهی بود اما به دلیل انجام کارهای زیربنایی و البته مهربانی طبیعت، مخاطرات بارش‌ها در تهران تحقق نیافت. 

دیروز اما پیروز حناچی شهردار تهران در مراسم بهره‌برداری از پروژه‌های مدیریت سیلاب از پشت پرده مصونیت نسبی این کلان‌شهر در برابر سیلاب نوروز 98 سخن گفت. او اظهار کرد: از ابتدای دوره پنجم مدیریت شهری، یکی از موضوعاتی که ما در دستور کار داشتیم افزایش تاب آوری شهر تهران بوده است چیزی که همه کلان‌شهرهای دنیا آن را دنبال می‌کنند. ما در سرزمینی زندگی می‌کنیم که از دیرباز مشکلات مشابهی داشته است. داریوش در کتیبه بیستون ۲۵۰۰ سال پیش آرزو می‌کند که این سرزمین از دروغ و خشکسالی در امان باشد. این یعنی خشکسالی از آن زمان مشکل ایران بوده است اما مردم با هنرمندی چگونگی مقابله با آن و استقرار در این سرزمین را آموخته بودند و بهشت‌هایی در دل کویر ساخته‌اند که نمونه‌های آن موجود است.

به گزارش ایلنا، حناچی افزود: علت اصلی به وجود آمدن تهران هم رشته قنات‌های موجود در تهران بود. تعداد اینها ۷۵۰ رشته بوده و هم‌اکنون نیز ۱۵۰ رشته آن باقی مانده است.

او افزود: سیل و زلزله دایم تهران را تهدید می‌کنند سابقه تهران در سیلهای ۴۸، ۶۶ و ۹۸ نشان می‌دهد که هر 20 سال یک سیل را تجربه می‌کنیم. ما و همکارانمان تلاش کردیم که با آغاز فصل بارش این هوشمندی را در شرایط تهران فراهم کنیم که سیل‌ها کنترل شوند. توسعه جنگل کاری در حریم شمالی و آب خیزداری یکی از این کارها بوده است.

او با بیان اینکه پروژه‌های زیربنایی خیلی در دید نیستند، ادامه داد: در مناطق ۲۱ و ۲۲ و ۵ به جهت خدمات زیربنایی و هدایت آب‌های سطحی متناسب با توسعه بخش‌های مسکونی و توسعه شهر مورد توجه قرار نگرفته‌اند. ما در سال ۹۸ در همین مناطق در آستانه وقوع سیل بودیم و آب تا زیر عرشه پل بزرگراه تهران کرج بالا آمد ولی با کاهش بارندگی‌ها این خطر رفع شد. در همان زمان اکیپ‌های امدادی ما در سایر شهرها در حال فعالیت بودند.

حناچی از زحمات خاکریزآب تشکر کرد و گفت: این شرکت تحول ملموسی در این حوزه ایجاد کرد و مدیریت شهری هم به این تلاش جواب مثبت داد. علی رغم اینکه این پروژه‌ها در معرض دید نیست اما بسیار تاثیرگذار هستند و می‌توانند موضوعات را حل کنند.

در تهران به چیزی در حدود ۷۰۰ کیلومتر مسیر جمع‌آوری سیلاب نیاز داریم که حدود ۵۳۰ کیلومتر به اجرا در آمده است و مابقی را باید اضافه کنیم .

حناچی با اشاره به اعتبارات مدیریت سیلاب گفت: در سال ۹۹، ۱۹۰ میلیارد تومان و در سال ۱۴۰۰، ۲۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای این کار در نظر گرفته‌ایم که اهمیت آن را نشان می‌دهد و تخصیص همین اعتبارات است که باعث شده در تهران شاهد کمتر شدن آبگرفتگی‌ها باشیم .

حناچی ادامه داد: ما چشم‌اندازی برای تهران داریم که باید فعالیت‌هایمان در آن راستا باشد. وقتی می‌گوییم «شهر انسان محور» باید پروژه‌ها در این جهت باشد و دیگر شاهد توسعه بزرگراه‌های خارج از مصوبات نباشیم.

او با اشاره به پروژه شارباغ گفت: ۸.۵ کیلومتر پیاده‌راه یا غلبه پیاده بر سواره در میدان امام خمینی که تا آخر دوره بهره‌برداری و ساختمان بلدیه در حاشیه شمالی تهران نیز بازسازی می‌شود .کوچه پشت شهرداری مجددا احیا می‌شود. همچنین پروژه دیگری که امروز کلنگ آن را زدیم و باعث می‌شود که ساکنان منطقه تردد راحت‌تری داشته باشند در راستای همین هدف است.

  خطرآفرینی اختلاف ۶۰۰ متری شمال و جنوب 

محسن هاشمی رییس شورای شهر تهران نیز در مراسم بهره‌برداری از پروژه‌های مدیریت سیلاب گفت: کشور نیاز به تحول دارد و حالا که فصل انتخابات است هر کسی آن را طوری تعریف می‌کند. امیدوارم به سمت تحولی مثبت با انتخابات پیش رو برویم.

به گزارش ایسنا، وی با بیان اینکه سخنرانان سابقه مدیریت سیلاب را به درستی نگفتند، گفت: مدیریت سیلاب از دهه چهل مطرح شد و اما در دهه پنجاه پروژه‌های زیادی برای شهر به اجرا درآمد که مترو و فاضلاب تهران متعلق به همان زمان است بعد از انقلاب هم با وجود جنگ تحمیلی آیت‌الله هاشمی مدیریت سیلاب و فاضلاب را مطرح کرد و همان موقع بحث مترو را هم در سال ۶۳ عنوان کرد.

رییس شورای شهر تهران با اشاره به آغاز فعالیت شرکت خاکریزآب در سال ۷۲، افزود: ما در تهران اختلاف ارتفاع ۶۰۰ متری در بالا و پایین شهر داریم که خطر آفرین است . در این سال‌ها ۵۳۰ کیلومتر تونل آب ساخته شده است که باید به ۷۰۰ کیلومتر برسد. اینها عمدتا در عمق ۱۲ تا ۴۰ متری ساخته می‌شود و دیده نمی‌شود و زحمتی است که در تهران کشیده می‌شود ولی متاسفانه مردم آن را نمی‌بینند. مترو یا فاضلاب را مردم می‌بینند. در مورد مدیریت سیلاب این اتفاق نمی‌افتد و به صورتی گمنام باقی مانده است و لازم است روی آن تبلیغات شود.

او افزود: در تهران ۵۰۰ کیلومتر اتوبان داریم در زیر زمین ۵۳۰ کیلومتر تونل‌های انتقال آب داریم.

هاشمی در ادامه سخنان خود با قدردانی از مدیرعامل شرکت خاکریز آب گفت: او مدیریت درخشانی در این حوزه داشته در حالی که ۳۳ سال سن دارد. من هم وقتی متروی تهران را به عهده گرفتم ۳۶ سال داشتم اما الان متوسط سن مدیریت شهری از ۵۰ گذشته است.

  افزایش ۵۰۰ درصدی اعتبارات پیشگیری

صفا صبوری دیلمی معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران نیز در آیین بهره‌برداری از پروژه‌های مدیریت سیلاب در غرب تهران گفت: پروژه‌های عمرانی در شهر تهران شامل تغییر رویکرد شده است و این را از تغییر رویکرد در مدیریت سیلاب هم می‌توان متوجه شد. در سال ۹۷ اعتباراتی برای سیلاب تخصیص داده شد که یک پنجم اعتبارات ۱۴۰۰ است یعنی شورای شهر تهران ۵۰۰ درصد اعتبار در این زمینه را افزایش داده است. او افزود: ابرپروژه‌هایی که در شهر تهران در حال اجرا هستند ماشین محور نیستند و انسان محور هستند و بخشی از آن پروژه‌ها همین است که خطر سیل و سیلاب را از جان و مال مردم برطرف کنیم.

دیلمی به باغ راه حضرت فاطمه زهرا (س) اشاره کرد و گفت: این باغ راه ۹ کیلومتری روی تونل تهران_ تبریز از اقدامات کم نظیر در جهان است.

او درباره بوستان ۵۴ هکتاری که در مناطق ۱۷ و ۱۸ در حال ساخت است، گفت: با اجرای این پروژه مسیر ورزشی، تفریحی و گردشگری برای مردم ایجاد می‌شود. سرانه آنجا رشد پیدا می‌کند. امیدوارم حداقل فاز یک این پروژه در ماه آینده بهره‌برداری شود.

در ابتدای این مراسم حبیب پوش پارس مدیرعامل شرکت خاکریز آب گفت: در میدان آزادی بعد از باران، مشقت و ناراحتی زیادی بین مردم ایجاد می‌شد. آنها انتقاد داشتند که چرا شهرداری برای آب گرفتگی میدان آزادی و بزرگراه جناح اقدامی انجام نمی‌دهد و این جزو دغدغه‌هایشان بود. این پروژه به سرانجام رسید و امروز دیگر مشکلی در میدان آزادی و بزرگراه جناح در روزهای بارانی وجود ندارد.

او افزود: نقاط خطر آفرین و گلوگاه‌های سیلابی خیلی مهم هستند و اتفاقی که در شیراز افتاد به خاطر ضعف این سازه‌ها بود . ما ترس از سیلاب را در دل مردم ایجاد نکردیم و در آرامش و با برنامه منسجم مشکلات را شناسایی و حل کردیم.

پوش پارس عنوان کرد: اتمام و بهره‌برداری از دو پروژه مهم در غرب تهران یکی رفع آبگرفتگی و سرشاخه بزرگراه جناح و دیگری هم حل مشکل آبگرفتگی میان بزرگراه تهران _کرج و مسیر رودخانه کن زودتر از برنامه انجام شد. این برنامه ریسک داشت و آن فعالیت در زیر سطح میدان آزادی و اطراف میدان بود که پر از تاسیسات و خطوط انتقال آب و کابل‌های دیگر به خصوص برای فرودگاه بود.

مدیرعامل شرکت خاکریز آب گفت: شرکت خاکریزآب این ریسک را پذیرفت و جوان‌ترین عضو شرکت را به عنوان مدیر پروژه منصوب کرد، به او فرصت تجربه و اشتباه داده شد و نتیجه اینکه پروژه زودتر به اتمام رسید. اکنون در آزادی آب سرگردان نیست و راه نفس میدان باز شده است و مردم در زمان بارندگی احساس آرامش بیشتری دارند.

او ادامه داد: دومین گلوگاه سیلابی تهران کرج در تقاطع با رودخانه کن قرار دارد. در اوایل ۹۰ بی‌آبی رودخانه کن کنترل نشد و پل رودخانه کن فروریخت و اگر لطف خداوند نبود اتفاقات ناگواری پیش می‌آمد. لذا از سال۹۷ تاکنون ۷ گلوگاه سیلابی تهران رفع شده است. آنچه وجود داشت یک بمب ساعتی زیر اتوبان تهران کرج بود که شرکت خاکریزآب آن را خاموش کرد.