رکورد 160 میلیارد تراکنش بانکی در سال 99
گروه بانک و بیمه |محسن شمشیری|
رکورد روزانه تراکنش‌ها در اسفندماه به 325 میلیون تراکنش در شاپرک و 253 میلیون تراکنش در شتاب رسید. براین اساس با توجه به 160 میلیارد تراکنش بانکی در سال 99، میانگین تراکنش بانکی در هر ثانیه به 8 هزار تراکنش شاپرک و 6600 تراکنش شتاب رسیده است و این موضوع نشان می‌دهد که در شرایط کرونا و همچنین گسترش بانکداری الکترونیک در سال‌های اخیر به جای پول نقد و مبادله چک و کالا و تهاتر کالایی، عملا مبادلات بانکی از طریق تراکنش‌های دیجیتالی و الکترونیکی بانکی به‌شدت رشد کرده و نیاز به حمل گوشی موبایل، کارت بانکی و کارتخوان به جای کیف پول نقد را برای هر شخص و شرکت و کسب وکاری ضروری کرده است.
رکورد شکنی تراکنش‌های شتاب و شاپرک در امنیت و پایداری کامل شبکه
نکته قابل توجه اینکه افزایش تراکنش‌ها در سال گذشته بسیار بی سابقه بود، از 1 اسفند 99 به بعد روند افزایش تراکنش‌ها به‌طور متناوب صعودی بود؛ هر روز بجز جمعه‌ها بالای 220 میلیون تراکنش شاپرک در شبکه به انجام رسید. روز 20 اسفند 231 میلیون تراکنش ثبت شد و حتی پنجشنبه 21 اسفند که تعطیلی عید مبعث بود 216 میلیون تراکنش شاپرک انجام شد. این روندهای افزایشی همچنان ادامه یافت به‌طوری که در روز 28 اسفند 99 تعداد 325 میلیون تراکنش در شاپرک و 253 میلیون تراکنش در شتاب با پایداری 99.9درصد مدیریت گردید. در مجموع قریب به 160 میلیارد تراکنش در سامانه‌های تحت پوشش ثبت شد. همچنین حدود 400 میلیون تراکنش سامانه‌های متمرکز و کارت بانک‌ها، صرفا در 28 اسفند ماه همزمان با اجرای مانورهای ورود به سال 1400 جز با تمهیداتی که پیشتر اندیشیده شده قطعا میسر نبود، حاصل این ظرفیت سازی‌ها با همراهی تمامی بانک‌ها رسیدن به پایداری 99.98 درصدی سامانه‌ها بود. از سوی دیگر باید در نظر داشت که توسعه ارتقای سامانه‌ها در راستای پاسخگویی مطلوب به مشتریان در شرایطی انجام شد که شبکه بانکی و پرداخت یکی از پرترافیک‌ترین مقاطع زمانی را به نسبت حجم فعالیت و تراکنش‌های صورت گرفته سپری کرد، به‌طوری که در سامانه شاپرک هر ثانیه 8 هزار تراکنش و در سامانه شتاب هر ثانیه 6600 تراکنش مدیریت شد و این مساله باعث ثبت رکوردی مثال زدنی در مدیریت این حجم عظیم از تراکنش‌ها شد. در سال گذشته همچنین سامانه نسیم که سامانه مدیریت حساب‌های دولتی بانک مرکزی است در یک آزمون جدی موفق عمل کرد، پردازش بیش از 10 میلیون قبض دولتی تنها در بازه زمانی ۲۰ اسفند 99 لغایت ۷ فروردین 1400 جهت وصول درآمدهای دولت و سرویس‌دهی همزمان به حدود 5000 کاربر ذیحساب دولتی در سازمان‌های دولتی به منظور صدور بیش از 300 هزار حواله الکترونیک از دستاوردهای موفق سامانه نسیم بوده است. در آستانه اجرایی شدن قانون جدید چک نیز مدیریت و اتصال 16 بانک جدید به صیاد 2، پاسخگویی به بیش از 3 میلیون استعلام از صیاد اعم از چکاوکی، دولتی و پیامکی، صدور بیش از 22 هزار دسته چک جدید بالغ بر 770 هزار برگ چک جدید در سال نو، صدور بیش از 127 هزار دسته چک در 5 روز پایانی سال انجام شد که بدیهی است روند توسعه این سامانه‌ها تداوم داشته و متناسب با نیازهای روز ارتقا خواهد یافت. تحقق دستاوردهای فوق در شرایطی حاصل شد که ویروس منحوس کرونا و تحریم‌های شدید پیچیدگی‌های مدیریت و کنترل این فعالیت‌ها را نیز دو چندان نموده است. پیوند فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی با کارکردهای بانکی از بزرگترین دستاوردهای نظام بانکی است که بانک مرکزی با محوریت معاونت فناوری‌های نوین این مهم را راهبری کرده و در حال حاضر به‌کارگیری فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی در نظام بانکی بی شک به جریانی نوآورانه در صنعت بانکی منجر شده است.به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، شکل‌گیری شمایل تازه‌ای از نظام بانکی با کارکردهای نوین منتهی شده، در ذات خود همواره چالش‌های متعددی نیز داشته است. یکی از چالش‌هایی که با پایان قرن و آغاز سال 1400 پیش روی شبکه بانکی قرار‌گرفت، ضرورت آمادگی سیستم‌های نرم‌افزاری و سخت افزاری برای ورود به سده جدید (1400) و همچنین کبیسه بودن سال 1399 بود. معاونت فناوری‌های نوین بانک مرکزی با همکاری شرکت‌های مرتبط حوزه فناوری، از مدت‌ها قبل پیش‌بینی و تمهیدات ویژه در این خصوص انجام داده بود که حاصل آن طی کردن این فرآیند بدون کوچکترین اشکال در سیستم‌های بانکی و تبادلات بانکی و پرداخت برای عموم مشتریان و ذینفعان شبکه بود.
راهبری تغییرات سامانه‌های بانکی؛ بدون یک لحظه توقف سرویس
مدیریت حساب‌های سپرده بلند مدت یکی از مواردی بود که با تغییر ایجاد شده در تاریخ‌ها احتمال بروز مشکل در این بخش وجود داشت، به همین جهت تدابیر لازم از قبل اندیشیده شده و به مرور در نرم‌افزارها دیده شد و به صورت گام به گام اجرایی و عملیاتی شد.
در بخش دیگر، ارتقای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری سامانه‌های بین بانکی و درون بانکی در راستای ظرفیت‌سازی و آمادگی برای حجم بالای تراکنش‌های آخر سال انجام شد. بانک‌ها و شرکت‌های فناوری سناریوی حساس انتقال مانده حساب‌ها از سال 1399 به 1400 را با داده واقعی بارها آزمایش کردند و خوشبختانه مشکلی در این باره ایجاد نشد. همین کار در حوزه سامانه‌های بین بانکی نیز انجام و گذر به قرن جدید بدون بروز مشکل اتفاق افتاد. ظرفیت‌سازی در حوزه‌های سخت‌افزاری، نرم‌افزاری، شبکه و نیروی انسانی از عمده اقداماتی است که پوشش مناسب تراکنش‌های انبوه نظام بانکی کشور را علی‌الخصوص در روزهای پایانی سال و زمان اوج‌گیری حجم تراکنش‌های بانکی میسر نموده است. برگزاری مانورهای مختلف، تست‌های پمپاژ، پایشهای لحظه‌ای و برخط و پشتیبانی و رفع اختلالات در کوتاه‌ترین زمان توسط نیروهای زبده و با استفاده از تجارب سنوات گذشته منتج به مدیریت موفق انبوه تراکنش‌های بانکی بوده که نشان‌دهنده قدرت بالای اجرایی صنعت بانکی کشور و خوداتکایی در این حوزه حتی در شرایط تحریم و فشار حداکثری است.
