غلبه نگاه سیاسی بر اقتصادی در طرح قانون بانک مرکزی

حجت‌الله فرزانی کارشناس ارشد بانکی

در طرح اولیه موضوع استقلال بانک مرکزی وجود داشت. اما اکنون نگاه سیاسی در طرح بانک مرکزی مجلس بیش از نگاه اقتصادی و استقلال بانک مرکزی حاکم شده است. پیش از این حرکت اخیر مجلس طرحی با همکاری بانک مرکزی، مجلس (اعضای کمیسیون اقتصاد) و خبرگان بانکی نوشته و پیشنهاد شده بود که در آن ابعاد تخصصی، استقلال، نظارت و پاسخگویی بانک مرکزی به خوبی دیده شده بود، اما پس از ارسال به مجلس نمایندگان غیرمتخصص در آن اعمال نفوذ کردند و درجه کارشناسی شده‌ آن را کاهش دادند که مورد اعتراض بانک مرکزی و سایر کارشناسان اقتصادی قرار گرفت. نتیجه بررسی بانکداری‌های بین‌المللی طرح اولیه‌ اصلاح ساختار بانک مرکزی به کمیسیون اقتصاد مجلس شورای اسلامی بود که بخش استقلال بانک مرکزی نیز در آن دیده شده بود، اما متاسفانه با توجه به اعمال نظراتی که در آن روی داد، سبب شد تا این موضوع تحت‌الشعاع قرار گیرد و مورد سوال واقع شود. طرح مجلس شورای اسلامی ساختار بانک مرکزی را دچار تغییر می‎کند، اما این تغییر از نظر کارشناسان بانکی مبحث درست را به کنار گذارده و گلایه‌هایی را برای این نهاد پولی و کارشناسان اقتصادی به وجود آورده است.  در فصل انتخابات قرار داریم و مجلس هم تلاش‌هایی در این زمینه انجام می‌دهد، بر همین اساس بعضا شاهد اخذ تصمیماتی هستیم که نشان از نگاه سیاسی به قضایا دارد. درباره تصمیم اخیر نیز باید مطرح کرد که با اعتراضاتی همراه شد زیرا این شائبه وجود دارد که شاید نگاه‌های صرفا اقتصادی در زمان تصمیم‌گیری مورد توجه قرار نگرفته باشد.  با این حال به صراحت نمی‎توان تاکید کرد که ساختارهای تصمیم‌گیری غیرحرفه‌ای و غیرمرتبط با سیاست پولی است، اما می‌توان اشاره داشت که جنبه سیاسی نگاه‌شان پُررنگ‌تر بوده است.  ساختار بانک مرکزی به گونه‌ای دچار تغییر می‌شود که شاید با آنچه که در ادبیات متفاوت بانکداری بین‌المللی است، تفاوت پیدا کند، بنابراین متضرر خواهد شد. از جنبه پاسخگویی اکنون بانک مرکزی شفاف نیست، اما از این حیث در آینده هم دچار چالش خواهد شد زیرا اینکه به کدام فرد یا نهاد باید پاسخگو باشد، روشن نشده است. علاوه بر موارد فوق بحث حسابرسی بانک مرکزی و هیات نظارت نیز از موضوعات قابل توجه محسوب می‌شود که با نهایی شدن طرح فوق نظارت‌های چندگانه بر آن صورت خواهد گرفت.