رویداد

راه‌های افزایش نقدشوندگی در بازار

ایسنا| حمید اسدی، کارشناس و حقوقدان بازار سرمایه بابیان اینکه این روزها مهم‌ترین مشکل بازار سرمایه عدم نقدشوندگی است، اظهار کرد: برای حمایت از نقدشوندگی بازار سرمایه که باعث می‌شود هم بازار سرمایه جایگاه ویژه خود را به عنوان یک بازار نقد شونده بسیار پویا در نظام اقتصادی داشته باشد و هم اینکه افرادی که در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند، احساس کنند می‌توانند در هرزمانی بخشی از سهام خود را به وجه نقد تبدیل کنند، باید در تبدیل صف‌های فروش سنگین به خریدوفروش متعادل تلاش کنیم.

وی ادامه داد: چند راهکار حقوقی برای تبدیل صف فروش به معاملات روزانه متعادل وجود دارد. نخستین اهرم حقوقی برای افزایش نقدشوندگی در بازار سرمایه ایجاد و صدور سهام خزانه است، یعنی ناشران سهام خزانه خریداری و منتشر کنند. درواقع هیات‌مدیره باید در خصوص سهام خزانه تصمیم بگیرد زیرا انتشار سهام خزانه به این معنی است که هیات‌مدیره و شرکت خودشان سهام خودشان را بخرند. این اتفاق منجر به این می‌شود که صف‌های خرید جمع و تعادل در سهم ایجاد شود. این حقوقدان بازار سرمایه بابیان اینکه سهام خزانه چند چالش حقوقی دارد، توضیح داد: نخست آنکه شرکت‌ها با انتشار سهام خزانه حق رأی در مجمع ندارند و به آنها سود نقدی مجمع هم تعلق نمی‌گیرد. بنابراین انگیزه شرکت‌ها برای صدور سهام خزانه کم می‌شود. چالش دیگر این است که در صدور سهام خزانه باید دو برنامه را به‌طور متفاوت پیش برد، یا پلان خرید یا پلان فروش. درواقع پلان خرید باید تمام شود، بعد پلان فروش ایجاد شود و برای هرکدام از پلان‌ها باید افشای اطلاعات صورت بگیرد. اسدی افزود: این اتفاق ممکن است برای شرکت‌ها محدودیت ایجاد کند. ازجمله اینکه گاهی شرکت‌ها بخواهند هم برنامه خرید و هم برنامه فروش را هم‌زمان اجرا کنند. بنابراین اگر محدودیت تعلق گرفتن سود نقدی مجمع و حق رأی به سهام خزانه برطرف و پلان خریدوفروش بافاصله زمانی کوتاه‌تر اجرا شود، تمایل شرکت‌ها به صدور سهام خزانه بالا می‌رود. وی با تأکید بر اینکه مشکل دیگر تأمین منابع مالی سهام خزانه است، گفت: برای حل این مشکل بهتر است برای ناشران توسط شورای عالی پول و اعتبار و بانک مرکزی، محلی برای اخذ وام برای صدور سهام خزانه در نظر گرفته شود و وثیقه بازپرداخت وام‌ها خود سهام خزانه باشد. این حقوقدان بازار سرمایه در ادامه بابیان اینکه ابزار دوم برای افزایش نقدشوندگی، بازار گردانی ثانویه است، توضیح داد: البته این اصطلاح را شخصا ایجاد کرده‌ام. یک بازار گردانی از ابتدای مهرماه سال گذشته آغاز شد و همچنان ادامه دارد. تصمیم‌گیری درمکرد اینکه این بازار گردانی موفق و تأثیرگذار بوده یا خیر را می‌توان از وضعیت کنونی بازار سرمایه متوجه شد که اگر موفق بود بازار درگیر صف فروش‌های سنگین نمی‌شد. اسدی ادامه داد: بازار گردانی ثانویه یعنی به‌غیراز قرارداد بازار گردانی که ناشران منعقد کرده‌اند یک قرارداد بازار گردانی اختیاری تهیه شود. اما باید به ناشر تفهیم شود که اگر وضعیت سهم به همین ترتیب ادامه پیدا کند، بازار گردانی اولیه جواب نمی‌دهد و سهم در صف فروش قفل می‌شود. درواقع دو حالت وجود دارد، حالت اول اینکه حجم سهام و وجوه موردنیاز در بازار گردانی اولیه افزایش یابد که  بازار گردان‌ها ابتکار عمل بیشتری داشته باشند و حالت دوم بازارگردان دیگری نیز اضافه و به بازارگردان اول الحاق شود. یعنی شخص ناشر در کنار بازارگردان اول با بازارگردان دیگری هم قرارداد ببندد. ضمن اینکه محدودیتی برای انتخاب بازارگردان در قوانین وجود ندارد. وقتی عملیات بازار گردانی بهبود و توسعه پیدا کند طبیعتاً نقدشوندگی افزایش می‌یابد.

رابطه مستقیم معاملات بورس کالا و بازار سهام

یکی از عوامل بنیادی تأثیرگذار در قیمت سهام مبلغ فروش شرکت است که در صورت سود و زیان به آن اشاره می‌شود. مبلغ فروش از دو مولفه حجم فروش محصولات و قیمت فروش تشکیل‌شده است. اول اینکه رابطه بین بورس کالا و بورس اوراق بهادار را روشن کرده و تأثیر این دو بازار را روی یکدیگر نشان دهد و فعالان بازار سرمایه را با منبع جدید تحلیلی آشنا کند. دوم اینکه روش تحلیلی جدیدی را به تحلیلگران ارایه می‌دهد تا سرمایه‌گذاران را به‌وسیله آن بهتر راهنمایی کنند.

روح‌الله فرهادی، تحلیلگر کالایی در خصوص تأثیرگذاری بورس کالا بر بازار سرمایه می‌گوید: تأثیر معاملات بورس کالا بر بازار سرمایه مستقیم و معنادار است. اگر دقت کرده باشید، زمانی که رقابت‌ها در شرایط جهش ارزی حساس‌تر و بیشتر می‌شود، برای مثال اگر در این شرایط ورق فولاد در بورس کالا خوب معامله شود و روند قیمتی آن صعودی باشد، تأثیر آن را در نماد فولاد می‌توان مشاهده کرد.

این کارشناس بورس کالا افزود: اگر تفاوت کشف قیمت به نسبت هفته ماقبل آن معنادار باشد، می‌توان گفت که روند معاملات نماد مربوطه در بازار سرمایه نیز بهبود پیدا می‌کند. در مواقعی که شاهد جهش قیمتی مناسبی در بورس کالا بودیم، در آن‌سو نماد مذکور به‌صف خرید نشسته است. رفته‌رفته روابط بین این دو بازار سرمایه‌گذاری بیشتر شده است و کارشناسان بازار سرمایه نگاه ویژه‌ای به بورس کالا دارند. درگذشته افراد کمی از سامانه بورس کالا استفاده می‌کردند. طبیعتاً بیش از ۹۰ درصد تغییرات بورس کالا ارتباط معناداری با بازار سهام دارد و روند معاملات کالاها و فروش شرکت‌ها در بورس کالا درروند معاملات سهام آن شرکت نیز اثر می‌گذارد.