می گفتند اسم نیاور تا هر جور دلمان می‌خواهد هزینه کنیم
مشاور سازمان برنامه و بودجه گفت: در جریان اجرای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد با تغییراتی که در سازمان برنامه و بودجه در دولت نهم ایجاد شد، از او می‌خواستند که ردیف‌های متفرقه را بدون نام و نشان باقی بگذارند تا آن طور که دلشان می‌خواهد هزینه‌ها را خرج کنند. به گزارش ایسنا، محمد کردبچه که از سال ۱۳۵۴ به سازمان برنامه و بودجه رفته و تا به امروز حدود ۴۶ سالی در جریان بودجه‌ریزی قرار داشته، به گفته خودش این سازمان فراز و نشیب‌های بسیاری را در فرآیند بودجه طی کرده است. کردبچه که بعد پایان دوران کاری سال‌هاست به عنوان مشاور ارشد رییس سازمان برنامه و بودجه در این سازمان فعالیت دارد در کنار امور بودجه‌ریزی، مسوولیت استقرار بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد و تدوین برنامه سالانه را نیز بر عهده دارد. وی امروز (دوشنبه) در نشست خبری به تشریح بخشی از جریان استقرار بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد در نظام بودجه‌ای کشور پرداخت. این مقام مسوول در سازمان برنامه و بودجه با اعلام اینکه بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد از موفق‌ترین احکام موجود در برنامه ششم توسعه است، گفت: متاسفانه در اذهان عمومی کمتر توجهی به آن شده در حالی که بهترین عملکرد را در احکام برنامه توسعه داشته است. کردبچه در ادامه به جریان استقرار بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد اشاره کرد و گفت که به‌کارگیری این نظام بودجه‌ریزی به نوعی در سال ۱۳۸۰ کلید خورد ولی تا سال ۱۳۸۴ اقدام موثری در این رابطه انجام نشده بود. وی با بیان اینکه در ابتدای دولت نهم، رییس وقت سازمان برنامه و بودجه علاقه‌مند به استقرار بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد بود به‌طوری که از ما خواست در این رابطه موضوع را تشریح و برای استقرار آن اقدام کنیم، گفت: بر این اساس خودش مسوولیت کار را بر عهده گرفت و از آن زمان بود که ما برای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد به‌طور جدی اقدام کردیم و در سال ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ مرحله اول یعنی شفاف‌سازی و اقدام‌های جدی دراین رابطه صورت گرفت. طبق توضیح کرد بچه، در این مدت بررسی برنامه‌های مربوط به دستگاه‌های اجرایی، تعیین اهداف برنامه‌های اجرایی دستگاه‌ها، تعیین و احصای فعالیت‌ها و طرح‌ها، توزیع و تخصیص هزینه‌ها بر اساس فعالیت و برآورد هزینه واحد فعالیت‌ها و طرح‌ها انجام شده است.اما آنچه وی در ادامه به آن اشاره کرد، نشان داد که اجرای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد فقط محدود به همین یکی - دو سال بوده و بعد از آن متوقف شده است؛ به‌طوری که وی گفت به رغم پیشرفت‌های نسبتا مطلوبی که در اجرای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد انجام شد از سال ۱۳۸۷ با تغییر مدیریت سازمان برنامه و بودجه، این روند بودجه‌ریزی متوقف شده است. مشاور سازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه در
موافقت نامه‌های مربوط به بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد ایرادی از سوی دیوان محاسبات اعلام شد، افزود: اما به جای اینکه اصلاحی صورت بگیرد رییس جدید سازمان برنامه و بودجه به‌طور کلی موضوع این نوع بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد را رد کرد؛ به گونه‌ای که تمام موافقت‌نامه‌ها، فرم‌ها و دستورالعمل‌های مربوط به‌این نظام بودجه‌ریزی را دور ریختند و آنچه که انجام دادند با سه اصل مهم شفافیت، پاسخگویی و قانونمندی مغایر بود. وی ادامه داد: رییس وقت سازمان برنامه و بودجه اقداماتی انجام می‌داد که قابل پذیرش نبود؛ به‌طوری که به شخص من می‌گفت «آقای کرد بچه برای پول‌هایی که در ردیف‌های متفرقه قرار می‌گیرد اسمی جلوی آن قرار نده که مشخص نشود این پول‌ها برای کجاست تا طوری که دلم می‌خواهد آن را خرج کنم، چون اکنون برای سفرهای ریاست‌جمهوری به اعتبار نیاز داریم.» وی با انتقاد از آنچه که در بین سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱ در نظام بودجه‌ریزی صورت گرفت، گفت: نتیجه آن حذف فرم‌ها و دستورالعمل بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد از بخش نامه‌های بودجه سالانه، حذف اطلاعات مربوط به فعالیت‌ها و اهداف کمی ذیربط از موافقت نامه‌ها، افزایش تعداد و اعتبارات ردیف‌های متفرقه و متمرکز بدون برنامه و همچنین استقرار بودجه‌ریزی مبتنی بر عدم شفافیت، عدم پاسخگویی، عدم التزام به قانون و بی‌انضباطی مالی به جای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد بود.
آنچه در مورد بودجه عملیاتی
در ۸ سال گذشت
اما مشاور سازمان برنامه و بودجه در ادامه به جریان بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد در دولت یازدهم اشاره کرد و گفت: با وجود اتفاق‌هایی که در مورد بودجه در دولت نهم و دهم افتاد بعد از استقرار دولت یازدهم، آقای نوبخت به دنبال اجرایی شدن نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد بود و دایم از ما درخواست گزارش‌هایی دراین رابطه داشت و بر آن نظارت می‌کرد. می‌توان گفت که بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد در سال‌های اخیر مورد حمایت آقای نوبخت قرارداشت. کرد بچه با اشاره به اینکه از سال ۱۳۹۲ اصلاح روش بودجه‌بندی و استقرار نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد در دستور کار قرار گرفت گفت که در این رابطه اقدامات موثری انجام شد از جمله کارگاه‌های آموزشی و همچنین تهیه برنامه‌های سالانه از سال ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۰ که همراه لوایح بودجه به مجلس ارایه شد. وی افزود: برآورد بهای تمام شده تمام فعالیت‌های ۹۵ درصد از دستگاه‌ها و ردیف‌های دارای اعتبارات هزینه‌ای با تعیین اهداف کمی مربوط به هر یک از فعالیت‌ها در بودجه سالانه صورت گرفت و تاکنون تمامی سه مرحله بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد برای اکثر دستگاه‌های اجرایی به‌طور کامل اجرا شده و برای بقیه دستگاه‌ها دردست اقدام است.
۸۹ درصد اعتبارات هزینه‌ای در چهار دستگاه
کردبچه در ادامه به اهمیت اجرای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد اشاره و گفت که این نظام بودجه‌ریزی دو موضوع مهم صرفه جویی و اثربخشی را به ابعاد سنتی بودجه‌ریزی اضافه می‌کند و بین کارآیی و اثربخشی تمایز قائل می‌شود. این در حالی است که مهم‌ترین هدف نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد اصلاح نظام مدیریت بخش عمومی و افزایش اثربخشی مخارج این بخش است. وی با اشاره به ضرورت بودجه‌ریزی مبتنی برعملکرد گفت که در قوانین مختلف و سیاست‌های کلی برنامه‌های توسعه به کاهش و صرفه جویی در اعتبارات هزینه‌ای تأکید شده است. از سوی دیگر با توجه به اینکه به لحاظ طبقه‌بندی اقتصادی از اعتبارات هزینه‌ای بیش از ۶۰ درصد آن را پرداخت جبران خدمت کارکنان و رفاه اجتماعی و مستمری تشکیل می‌دهد و به لحاظ طبقه‌بندی عملیاتی حدود ۸۹ درصد آن مربوط به چهار فصل دفاعی، آموزش، سلامت و رفاه اجتماعی است که در حال حاضر با کاستی‌هایی مواجه بوده و امکان صرفه جویی در آن بسیار محدود است. از این رو تنها راه صرفه جویی در اعتبارات هزینه‌ای از طریق افزایش بهره وری خواهد بود که هدف اصلی بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد است. وی همچنین از پیشرفت‌های موفقیت در اجرای نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد سخن گفت و افزود: باید یک نظام یکپارچه برنامه‌ریزی و ارزشیابی همراه با مدیران اجرایی توانمند به تهیه برنامه و بودجه هماهنگ و کنترل و نظارت و ارزشیابی آن وجود داشته باشد. همچنین برنامه‌ها، فعالیت‌ها و کارکنان و اعتبارات مورد نیاز اجرای وظایف و از سویی دیگر ارتباط لازم بین هزینه تولید کالا و خدمات با عملکرد در فرآیند تهیه و تنظیم و اجرای بودجه وجود داشته باشد.
سازمان بازرسی نامه نوشت که
بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد را اجرا نکند
مشاور سازمان برنامه و بودجه در ادامه به روند اجرای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد در دستگاه‌های اجرایی نیز اشاره داشت و در این باره توضیح داد: کل دستگاه‌ها و ردیف‌های ملی دارای اعتبار هزینه‌ای در ابتدای سال ۱۳۹۷ حدود ۱۰۲۵ مورد بوده که در ۸۵ درصد آنها اجرایی شده است. ۱۵۰ دستگاه دیگر مربوط به نیروهای مسلح است. وی افزود: در مورد دستگاه‌های اجرایی استانی بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد در تمام ادارات کل استانی ۳۱ استان با حدود ۷۷۵ اداره کل اجرا شده اما در این بین سازمان بازرسی کل کشور این نظام را مستقر نکرده است و حتی در نامه‌ای به رییس سازمان خواستار شده بود که نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد را اجرایی نکند. کردبچه همچنین بر اهمیت اختیارات تفویض شده به مدیران دستگاه‌های اجرایی تأکید کرد و گفت: از اهداف اساسی نظام بودجه‌ریزی می‌توان به ارزیابی پاسخگویی مسوولان و مدیران دستگاه‌های اجرایی براساس معیار دستاوردهای فعالیت آنها، دامنه تأثیرگذاری جهت رسیدن به دستاوردها و بودجه و امکاناتی که برای تحقق دستاوردها به مصرف رسیده اشاره کرد. این در حالی است که تضمین و تحکیم پاسخگویی از طریق انعقاد
تفاهم نامه عملکردی بین مدیران و مسوولان رده‌های مختلف دستگاه‌های اجرایی و بین دستگاه‌ها و سازمان برنامه و بودجه ضروری است. وی بر ارزیابی مستمر عملکرد مدیران و مبنا قرار دادن نتایج عملکرد به عنوان یکی از معیارهای تخصیص اعتبار تأکید کرد و گفت که باید اختیارات لازم به مدیران در انتخاب نهاده‌های لازم برای تولید نتیجه مورد نظر داده شود.
استقرار کامل بودجه‌ریزی مبتنی بر
عملکرد زمان‌بر است
کردبچه با اعلام اینکه باید توجه داشت استقرار کامل نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد در کوتاه‌مدت میسر نیست و حداقل به زمانی بیش از سه سال نیاز دارد، یادآور شد که در کشورهای پیشرفته از نظر بودجه‌ریزی مانند استرالیا، نیوزیلند و کانادا اگرچه از دهه ۱۹۹۰ این نظام مستقر شده اما خود آنها معتقدند که هنوز به تکامل نرسیده است. در این بین تعهد مسوولان نظام در تداوم اجرای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد بسیار حائز اهمیت خواهد بود. وی یادآور شد که افزایش بهره وری فعالیت‌های دستگاه‌های اجرایی یا به عبارت دیگر کاهش بهای تمام شده کالاها و خدمات ارایه شده از سوی دستگاه‌های اجرایی است که باید در نظام بودجه‌ریزی کشور مورد توجه قرار گیرد.
نامزدهای ریاست‌جمهوری مشورتی
برای بودجه نکردند
مشاور سازمان برنامه و بودجه در ادامه در پاسخ به سوالی در مورد اینکه آیا نامزدهای ریاست‌جمهوری برای تدوین برنامه‌های اقتصادی خود با او مشورتی داشته‌اند و چه تحلیلی از برنامه‌های آنان در مناظره اقتصادی اخیر دارد؟ گفت: هیچ کدام از این افراد با من مشورتی نداشته‌اند. کردبچه با بیان اینکه در صحبت‌های هیچ یک از نامزدها، برنامه اقتصادی دیده نمی‌شود. ادامه داد: تنها آقای زاکانی کمی از اعداد و ارقام در صحبت‌هایش استفاده کرد که آن هم به دلیل موقعیتش در مرکز پژوهش‌های مجلس و دسترسی بیشتر به اطلاعات بود. در مورد آقای همتی انتظار می‌رفت برنامه اقتصادی بیشتری ارایه دهد، اما از فرصتش تنها برای پاسخگویی به دیگران استفاده کرد. به گفته وی، اولین مناظره انتخاباتی، یکی از مهم‌ترین مناظره‌ها است و مردم می‌خواستند ببینند که نامزدها برای اقتصاد کشور چه برنامه‌ای دارند. اما فرصتی برای تشریح برنامه‌های اقتصادی در این مناظره به آنها داده نشد.
