تمام کارتن‌خواب‌ها معتاد نیستند
معتادان متجاهر همواره یکی از آسیب‌های اجتماعی جامعه بوده‌اند. بسیاری از این افراد به واسطه اعتیادی که دارند، تمام دارایی خود را از دست داده یا از سوی خانواده طرد شده‌اند و حالا تنها جایی که دارند، خوابیدن در خیابان است. اما طی بررسی‌های تازه‌ای که از سوی شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران، صورت گرفته، درصد قابل توجهی از کارتن خواب‌ها حتی معتاد هم نیستند. این زنگ خطری است بیخ گوش کلان‌شهر تهران که باید مسوولان توجه بیشتری به آن داشته باشند. چه عاملی باعث شده تا به گفته این شورا بسیاری از این افراد که ساکن تهران نیستند در این شهر به کارتن‌خوابی روی بیاورند، این مساله می‌تواند عامل بروز آسیب‌های اجتماعی دیگری در کلان‌شهر تهران شود. حالا که تورم لجام گسیخته حتی تامین یک سرپناه را برای برخی افراد غیر ممکن کرده و خیلی از کسانی که در تهران زندگی می‌کنند، به حاشیه نشینی روی آورده‌اند و هستند افرادی که به دلیل همین مشکلات کارتن خواب شده‌اند، نیاز به بازنگری دوباره قوانین اجتماعی و اقتصادی در کشور ضرورت پیدا می‌کند. اینکه تا به حال کارتن خوابی با نام معتادان عجین شده بود و حالا افراد غیر معتاد هم به این سبک از سرگردانی روی آورده‌اند، مساله‌ای نیست که به راحتی از کنار آن گذشت.
نگهداری 6ماه تا یک سال
در مراکز بازپروری
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران گفت: در طرح‌هایی که طی یکسال گذشته در خصوص جمع‌آوری معتادان متجاهر اجرا شده است، شاهد حضور معتادان شهرستانی در تهران هستیم. مصطفی هادیزاده گفت: از نهم اردیبهشت سال گذشته جمع‌آوری معتادان متجاهر دوباره از سرگرفته شد و براساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا مقرر شد این افراد به جای سه تا ۶ ماه به مدت یک سال در مراکز نگهداری شوند. او ادامه داد: جمعیت آماری قابل توجهی داشتیم که به دلیل اینکه مدت زمان حضور این افراد در مراکز ماده ۱۶ از یکسال گذشته یا نزدیک به یکسال بود از این مراکز ترخیص شدند، چراکه براساس قانون نمی‌توانیم این افراد را بعد از اتمام مدت زمان نگهداری ترخیص نکنیم. در نهایت یک جمعیتی از معتادان متجاهر باید از مراکز ترخیص می‌شدند.
حضور معتادان از سایر شهرها در تهران
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران یکی از دلایل اصلی که در هفته‌های گذشته شاهد تراکم حضور این افراد در مناطق مرکزی شوش، هرندی بودیم همین موضوع بود. همچنین موضوع دیگری که در ۷ الی ۸ ماه اخیر با آن مواجه بوده‌ایم موضوع معتادان متجاهر از سایر مناطق کشور به تهران است. در حال حاضر پلیس در جمع‌آوری‌هایش مرتبا اعلام می‌کند که بخش قابل توجهی از افرادی که جمع‌آوری می‌شوند تازه وارد تهران شده‌اند البته ممکن است دلایل این حضور متفاوت باشد. اما این موضوع هم یکی از دلایل افزایش این جمعیت در برخی از مناطق است. هادیزاده در پاسخ به این سوال که چند درصد معتادان متجاهر در شهر تهران از شهرستان به تهران آمده‌اند، گفت: در این خصوص کار پژوهشی صورت نگرفته است اما در یک بازه زمانی یک ساله یا بیشتر ما شاهد حضور بیشتر این معتادان در تهران هستیم در این ورودی‌های جدید و برآوردهای جدید پلیس می‌توانیم بگوییم ۳۰ درصد معتادان متجاهر از شهرستان‌های دیگر در تهران حضور دارند که این آمار نیز قابل توجه است. البته این براساس کارهای پژوهشی و آماری نیست.
حضور 14 هزار معتاد در مراکز نگهداری
او تصریح کرد: پیش از دو سال گذشته این ظرفیت فعلی که در حال حاضر برای نگهداری معتادان متجاهر در تهران وجود دارد و بیش از ۱۵ هزار نفر است حدود ۷۵۰۰ نفر بوده است اما در حال حاضر ظرفیت نگهداری این افراد در تهران بیش از ۱۵ هزار نفر است حدود ۱۴ هزار معتاد متجاهر در مراکز نگهداری می‌شوند و طرح‌های جمع‌آوری به‌شدت و قوت شروع شده و به صورت مستمر انجام می‌شود اما باز هم در مناطق مرکزی تهران و یک سری از نقاط دیگر شاهد حضور معتادان هستیم که یکی از دلایل آن می‌تواند همان مواردی باشد که در بالا ارایه شد. دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران ادامه داد: ما در شورای هماهنگی ستاد مبارزه با مواد مخدر به پلیس اعلام کرده‌ایم که هر میزان معتاد متجاهر در طرح‌هایشان جمع‌آوری کنند ما می‌توانیم ظرفیت برای آنها ایجاد کنیم و از ظرفیت بخش خصوصی نیز برای این موضوع استفاده کرده و هزینه‌های آن را پرداخت می‌کنیم. این مراکز بخش خصوصی نیز دارای مجوز بوده و از طریق سازمان بهزیستی به ما معرفی می‌شوند.
هادیزاده درباره معتادان متجاهر دارای زخم باز گفت: برای افرادی که امکان پذیرش در مراکز ماده ۱۶ نداریم مانند معتادان متجاهری که دارای بیماری خاص هستند با توجه به راه‌اندازی مرکز احسان مشکل خاصی وجود ندارد.
۳۰ درصد از متجاهرانی که
جمع‌آوری شدند، معتاد نیستند
او خاطرنشان کرد: در طی سال ۹۹ افرادی که جمع‌آوری شدند بعد از غربالگری مشخص شد که از این افراد ۳۰ درصدشان معتاد نبوده و صرفا کارتن‌خواب بوده‌اند. انتظار ما این است که دستگاه‌های متولی در تهران در این زمینه قوی‌تر عمل کنند یعنی اقدامات لازم برای افرادی که کارتن‌خواب هستند اما اعتیاد ندارند صورت گیرد این افراد مشابهت‌‌هایی از نظر ظاهری با معتادان متجاهر دارند اما معتاد نیستند.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران تصریح کرد: در حال حاضر در تهران با کمبود ظرفیت برای نگهداری معتادان متجاهر زن مواجه هستیم. ظرفیت ما در تهران برای نگهداری زنان محدود است البته با تاکیداتی که صورت گرفته و جلساتی که در این خصوص برگزار کرده‌ایم تدابیری برای این موضوع نیز اندیشیده‌ایم و احتمالا یکی از مراکز استاندارد مردان را به مرکز زنان تغییر دهیم و برای نگهداری زنان استفاده کنیم و بتوانیم ظرفیت ۴۰۰ الی ۵۰۰ نفری ایجاد کنیم تا پلیس بتواند تمام زنان معتاد متجاهری که در تهران هستند را جمع‌آوری کند.
نیازمند ظرفیت ۵۰۰ نفری
برای معتادان متجاهر زن هستیم
هادیزاده در پاسخ به این سوال که چه تعداد معتاد متجاهر زن در تهران حضور دارد، گفت: پلیس اعلام کرده است که اگر علاوه بر ظرفیت فعلی ۵۰۰ ظرفیت دیگر برای معتادان متجاهر زن ایجاد کنیم می‌توانند تمام زنان را جمع‌آوری کنند. در حال حاضر برای نگهداری معتادان متجاهر زن در بخش خصوصی و دولتی در مجموع حدود ۳۰۰ نفر ظرفیت داریم. ما به دنبال این هستیم که با کمک سازمان بهزیستی و شهرداری تهران ظرفیت نگهداری زنان را افزایش دهیم. دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران ادامه داد: همچنین یکی از مراکز بهاران را در بزرگراه شهید دوران، شهرداری در اختیار سپاه تهران قرار داده است پس از تغییراتی که سپاه در این مرکز ایجاد کند در این مرکز هم حدود ۲۰۰ نفر ظرفیت ایجاد می‌شود که می‌تواند در زمینه نگهداری معتادان متجاهر مورد استفاده قرار گیرد. او با اشاره به تکالیف شهرداری‌ها در قانون برنامه ششم درباره توانمندسازی معتادان متجاهر گفت: براساس ماده ۸۰ این قانون شهرداری موظف است مراکزی برای توانمندسازی معتادان بهبودیافته قرار دهد. شهرداری تهران مراکز بهاران را دارد که این مراکز چندین مرتبه تغییر کاربری داده‌اند. برخی از این مراکز دانشگاه علمی‌کاربردی شهرداری شده‌اند، یا در اختیار راهور قرار گرفته است همچنین در برخی از مناطق شهرداری مناطق بعضا از این مراکز استفاده اداری می‌کنند. ۵ الی ۶ مرکز در اختیار است که به نوعی در این کار به ما کمک می‌کنند. خوشبختانه چند ماهی است که همکاری شهرداری تهران در این زمینه با ما نسبت به گذشته بهتر شده است.
حضور معتادان متجاهر از اتباع
دیگر کشورها در منطقه خاوران
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران با اشاره به حضور معتادان اتباع بیگانه گفت: در شرق تهران در برخی مناطق با حضور معتادان اتباع بیگانه مواجه هستیم که ما در جلسات استانداری مصوب کرده‌ایم کارگروه مربوطه نسبت به طرد این افراد از کشور اقدام کنند. در منطقه شرق تهران و در محدوده خاوران حضور این افراد مشهود بود البته تعداد قابل توجهی نبودند اما به هر صورت در این منطقه حضور دارند.
بهتر است سرپناه‌های شبانه
از مناطق مرکزی فاصله بگیرند
هادیزاده درباره مراکز دی‌آی‌سی گفت: مراکزی که خدمات سرپایی در این مناطق ارایه می‌دهند ادامه فعالیت‌شان برای ما بهتر است یعنی تعمدا این مراکز در پاتوق‌ها خدمات می‌دهند که منجر به کاهش آسیب شود. اما درباره گرمخانه‌ها و مراکزی که به صورت شبانه‌روزی فعالیت می‌کنند و در حقیقت شبانه زیست می‌کنند همه ما یک بحث‌هایی در خصوص این مراکز داریم یعنی فعالیت این مراکز از نظر کارشناسی موافقان و مخالفانی دارد در نهایت این موضوع به کمیته ملی درمان ستاد که به ریاست معاون درمان وزارت بهداشت ارجاع شده است. ما در هفته گذشته در کمیته درمان استان تهران این موضوع را با مولفه‌هایی که در خصوص آن وجود دارد به کمیته بالادستی ارجاع داده‌ایم تا آنها در این خصوص تصمیم‌گیری کنند. اگر این گرمخانه‌ها و سرپناه‌های شبانه از مناطق مرکزی شهر فاصله بگیرند قطعا کمک بیشتری به کاهش آسیب در این مناطق می‌کند. او همچنین درباره تزریق واکسن کرونا به معتادان متجاهر گفت: در مرحله اول که هنوز هم انجام نشده است قرار بود دست‌اندرکاران جمع‌آوری معتادان متجاهر مانند ماموران عملیات پلیس که معتادان را جمع‌آوری می‌کنند در اولویت قرار بگیرند. به دلیل اینکه این افراد در ارتباط مستقیم با معتادان هستند قرار است واکسیناسیون آنها در اسرع وقت انجام شود. برای معتادان متجاهر هنوز سهمیه‌ای اختصاص داده نشده است.
