احیای برجام نقشی کلیدی در اقتصاد ایران خواهد داشت

گروه بانک و بیمه |

موسسه رتبه‌بندی فیچ برآورد جدید خود از شاخص‌های کلان اقتصاد ایران را منتشر کرد که بر این اساس، انتظار می‌رود پس از بازگشت ایران و امریکا به توافق هسته‌ای، در سال جاری تولید نفت ایران ۶.۹ درصد و در سال آینده ۳۷.۱ درصد افزایش پیدا کند. این موسسه با اشاره به کاهش ۵۰ درصدی ارزش ریال مقابل دلار امریکا پس از خروج دولت ترامپ از برجام می‌نویسد: با افزایش احتمالی درآمدهای ارزی دولت، نیاز به تامین نقدینگی از طریق چاپ پول کمتر خواهد شد و این مساله منجر به کاهش نرخ تورم می‌شود.

     رشد 8 درصدی 

موسسه اعتباری فیچ- یکی از سه موسسه برتر رتبه‌بندی جهان- به بررسی وضعیت اقتصاد ایران و ریسک‌ها و احتمالات پیش روی آن پرداخته است. موسسه فیچ از پتانسیل رشد بالای هشت درصدی اقتصاد ایران در صورت احیای برجام خبر داده است. 

     برجام احیا خواهد شد

جو بایدن- رییس‌جمهور امریکا- تاکنون بارها و بارها از تمایل دولتش برای بازگشت به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ به شرط پایبندی تهران به تعهداتش خبر داده است. نظر ما بر این است که در نهایت طرفین (بر سر بازگشت متقابل به تعهداتشان) به توافق خواهند رسید، با این حال باید این نکته را هم اضافه کنیم که رسیدن به چنین توافقی احتمالا به ماه‌ها زمان نیاز خواهد داشت.  ما معتقدیم که شانس کمی برای توافق بر سر تمام موارد اختلافی از جمله موشکی و منطقه‌ای وجود دارد و این یعنی روابط ایران و امریکا حتی پس از احیای برجام پرنوسان و پرتنش باقی خواهد ماند. 

     رشد اقتصادی بالا در صورت احیای برجام

پیش‌بینی می‌کنیم که رشد اقتصادی ایران در سال جاری ۴.۳ درصد و در سال آینده ۸.۲ درصد باشد با این شرط که دولت بایدن به توافق هسته‌ای بازگردد و معافیت‌های تحریمی صادر کند. در این صورت صادرات نفت ایران بیشتر خواهد شد، فشار روی ریال کمتر و افزایش نرخ تورم محدودتر خواهد شد و در نتیجه به تدریج، شاهد احیای تقاضای مصرفی و سرمایه‌گذاری خواهیم بود. 

     ریسک‌های اصلی بر سر راه اقتصاد ایران

کماکان اصلی‌ترین ریسک، بالا گرفتن تنش‌ها بین ایران و امریکا است که می‌تواند احیای توافق را غیرممکن سازد. بحران کرونا در ایران نیز می‌تواند بیشتر از چیزی که انتظارش را داریم طول بکشد در این صورت اخلال در فعالیت‌های اقتصادی ایران تا سال ۲۰۲۳ طول خواهد کشید و ریسک بی‌ثباتی‌های سیاسی هم ایجاد می‌شود. 

     نقاط قوت اقتصاد ایران

 اقتصاد ایران دارنده دومین ذخایر بزرگ نفت در جهان پس از عربستان و دومین ذخایر بزرگ در جهان پس از روسیه محسوب می‌شود. به جز نفت و گاز، ایران دارای منابع طبیعی دیگری نیز هست و بخش کشاورزی نیرومندی دارد. ایران شرایط جمعیتی بسیار مناسبی دارد. جمعیت به قدر کافی بالا و همچنین به میزان کافی تحصیلکرده است. 

     نقاط ضعف اقتصاد ایران

 تحریم‌های بین‌المللی به میزان زیادی باعث محدودیت در تجارت خارجی شده‌اند. بخش بانکی در شرایط شکننده‌ای قرار دارد و روی در دسترس بودن اعتبارات بانکی اثر گذاشته است. 

قانون‌گذاری نامناسب باعث ایجاد فضای چالش برانگیزی شده که سرمایه‌گذاران خارجی را فراری داده است. 

     فرصت‌ها در اقتصاد ایران

 بخش گاز هنوز در حال توسعه است و فضای قابل توجهی برای توسعه آن و به حداکثر رساندن کسب درآمد از آن وجود دارد. ایران یک بازار بزرگ است که شرکت‌های خارجی علاقه به حضور در آن دارند. در صورت رفع تحریم‌های امریکا، تجارت خارجی ایران پتانسیل رشد بسیار بالایی دارد. 

     تهدیدها بر سر اقتصاد ایران

 در نتیجه کاهش صادرات نفتی، وضعیت اقتصاد تحت تاثیر قرار گرفته است. هر چند صندوق توسعه ملی برای حفاظت از اقتصاد در زمان کاهش قیمت نفت یا کاهش صادرات نفتی ایجاد شده اما کارکرد آن اخیرا بیشتر محدود به تامین مالی مخارج دولت شده است. در صورت نرسیدن به توافق با امریکا و اتخاذ یک سیاست هسته‌ای تهاجمی، ریسک آسیب به تجارت خارجی از جمله در تجارت با چین، روسیه و هند وجود دارد. 

رشد اقتصادی: نرخ پیش‌بینی شده برای سال جاری: ۴.۳ درصد نرخ پیش‌بینی شده برای سال آینده: ۸.۲ درصد نرخ پیش‌بینی شده برای دو سال بعد: ۵.۵ درصد

سرانه تولید ناخالص داخلی: نرخ پیش‌بینی شده برای سال جاری: ۹۴۱۲ دلار نرخ پیش‌بینی شده برای سال آینده: ۱۰ هزار و ۲۹۹ دلار نرخ پیش‌بینی شده برای دو سال بعد: ۱۰ هزار و ۳۱۵ دلار

جمعیت: نرخ پیش‌بینی شده برای سال جاری: ۸۵.۰۳ میلیون نفر نرخ پیش‌بینی شده برای سال آینده: ۸۶.۰۲ میلیون نفر نرخ پیش‌بینی شده برای دو سال بعد: ۸۶.۹۸ میلیون نفر

تورم: نرخ پیش‌بینی شده برای سال جاری: ۱۶ درصد نرخ پیش‌بینی شده برای سال آینده: ۱۲ درصد نرخ پیش‌بینی شده برای دو سال بعد: ۱۰ درصد

نرخ ارز (رسمی): نرخ پیش‌بینی شده برای سال جاری: ۴۲۰۰ تومان نرخ پیش‌بینی شده برای سال آینده: ۴۵۰۰ تومان نرخ پیش‌بینی شده برای دو سال بعد: ۵۱۵۰ تومان

حجم ذخایر ارزی: میزان پیش‌بینی شده برای سال جاری: ۸۷.۹ میلیارد دلار میزان پیش‌بینی شده برای سال آینده: ۹۱.۴ میلیارد دلار میزان پیش‌بینی شده برای دو سال بعد: ۹۵ میلیارد دلار

کفایت ذخایر ارزی برای تامین نیازهای وارداتی: میزان پیش‌بینی شده برای سال جاری: ۱۶ ماه میزان پیش‌بینی شده برای سال آینده: ۱۵ ماه میزان پیش‌بینی شده برای دو سال بعد: ۱۴.۸ ماه

سایر شاخص‌های کلان اقتصادی ایران: ۱۹۸ هزار و ۸۶۶ کیلومتر راه جاده‌ای ۸۴۸۴ کیلومتر شبکه راه‌آهن تعداد کل فرودگاه‌های کشور: ۱۴۰ فرودگاه

 شاخص ریسک سیاسی: ۵۴.۱ (دوازدهمین کشور منطقه از نظر ریسک سیاسی و ۱۳۰ در جهان) شاخص ریسک اقتصادی کوتاه‌مدت: ۴۸.۵ (دهمین کشور منطقه و ۱۰۱ در جهان) شاخص ریسک اقتصادی بلندمدت: ۴۶.۳ (نهمین کشور منطقه و ۱۱۳ در جهان)