دستور ویژه برای بررسی علل واژگونی اتوبوس خبرنگاران
گروه راه و شهرسازی |
چهارشنبه و پنجشنبه هفته گذشته، دو حادثه دلخراش تصادف ۲ دستگاه اتوبوس مسافری بین شهری که به جان باختن ۷ جوان منجر شد، احساسات جامعه را جریحه‌دار کرد. دو سانحه‌ای که به سرعت در رسانه‌ها بازتاب داشت؛ به خصوص که یکی از تصادف‌های رخ داده، به‌سانحه اتوبوس حامل خبرنگاران محیط زیست اختصاص داشت که سبب شد دو تن از خبرنگاران و همکارانمان به نامهای ریحانه یاسینی خبرنگار ایرنا و مهشاد کریمی خبرنگار ایسنا جان خود را از دست بدهند و جامعه خبری را داغدار کنند. در حادثه دیگر نیز صبح روز پنجشنبه یک دستگاه اتوبوس حامل سربازمعلمان جوان از تفت در استان یزد عازم آباده استان فارس بود که به کشته شدن ۵ تن و زخمی شدن ۳۳ نفر دیگر انجامید.
چند درصد ناوگان مسافری کشور
فرسوده است؟
اگرچه سال‌هاست بر لزوم نوسازی ناوگان مسافری جاده‌ای تأکید می‌شود، اما با شیوع کرونا در یک سال و نیم اخیر و کاهش ترددهای جاده‌ای که به ناتوانی اقتصاد خانواده حمل و نقل خصوصاً حمل و نقل مسافری انجامید، به تدریج موضوع نوسازی ناوگان مسافری یا به فراموشی سپرده شد یا حداکثر به بعد از بازگشایی ترددهای جاده‌ای موکول شد؛ آنچه در کانون توجه بود، نوسازی ناوگان باری است.
آنگونه که مهر گزارش کرده است، بر اساس آخرین آماری که سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در سالنامه آماری منتشر کرده و به سال ۱۳۹۸ اختصاص دارد، ۶۲ هزار و ۱۵۶ دستگاه خودروهای مسافری برون شهری (اتوبوس-مینی بوس-سواری کرایه) در کشور تردد که از این تعداد ۳۵.۸ درصد ناوگان عمری بین ۱۱ تا ۱۵ سال دارند. اما به نظر می‌رسد با توجه به تشدید تحریم‌ها و کاهش تولید خودروهای عمومی بین شهری از سوی خودروسازان دیزلی کشور، میانگین سن ناوگان جاده‌ای کشور با افزایش روبرو شده باشد. بر اساس سالنامه آماری مذکور، در سال ۹۸ حدود ۸۰ میلیون نفر-سفر با اتوبوس ثبت شده است.
با این حال سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای به عنوان متولی حمل بار و مسافر برون شهری، همواره مدعی است میزان کشته‌ها و مصدومان تصادفات جاده‌ای با حمل و نقل عمومی، کمتر از یک درصد کل متوفیان جاده‌ای است؛ سردار حمیدی رییس پلیس راه کشور می‌گوید سالانه ۵ تا ۶ درصد از تولید ناخالص داخلی هزینه تصادفات رانندگی می‌شود که رقم بسیار بزرگی است.
ناتوانی راننده در کنترل اتوبوس
فرهاد صالحیان، مدیرکل ایمنی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای اعلام کرده است: بررسی‌های اولیه کارشناسان این سازمان نشان می‌دهد حادثه اتوبوس خبرنگاران به فرسودگی ناوگان و بریدن ترمز اتوبوس و همچنین کوهستانی و فرعی بودن مسیر مرتبط بوده که در سرازیری، کنترل اتوبوس از دست راننده خارج شده است. او همچنین از ابطال دایم کارت هوشمند راننده مقصر حادثه واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران در تور خبری سازمان محیط زیست خبر داد.
نقص فنی
عامل سانحه اتوبوس سربازمعلمان
همچنین سرهنگ شیرانی رییس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور ناجا درباره تصادف یک دستگاه اتوبوس حامل سربازان با تریلی گفت: اتوبوس با 39 سرنشین از مبدا زاهدان به مقصد آباده در حرکت بوده که به علت نقص فنی از ناحیه ترمز با جدول وسط جاده برخورد و در سمت مسیر مقابل واژگون و در این حالت با یک دستگاه تریلی متوقف در مسیر مخالف برخورد و متوقف می‌شود.
هزینه‌های نوسازی اتوبوس‌ها بالاست
بسیاری از رانندگان اتوبوس‌های بین شهری درباره علت عدم استقبال از نوسازی ناوگان معتقدند هزینه‌های بالای نوسازی ناوگان، تسهیلات گران قیمت خرید اتوبوس، قیمت بسیار زیاد خودروسازان داخلی برای فروش اتوبوس نو، دخالت‌های بیجای سازمان متولی حمل ونقل بین شهری در خصوص نرخ هزینه بلیت به جای آزادسازی نرخ آن و تعیین قیمت‌ها با راهکار به تعادل رسیدن بازار، محدودیت‌های کرونایی و تأخیر در اعطای تسهیلات کرونا به رانندگان اتوبوس و… برخی از دلایل ناکامی سازمان راهداری در نوسازی ناوگان مسافری بین شهری است.
در این حال، آنگونه که فارس گزارش کرده است، عدم اخذ صورت وضعیت مسافر، سرعت بالا در محور روستایی، بی‌توجهی به عیوب فنی خودرو و نظارت ناکافی راهداری و پلیس راه بر عملکرد ناوگان حمل و نقل عمومی بین‌شهری، از مواردی است که سلسله‌وار رخ داده و منجر به بروز حادثه برای اتوبوس خبرنگاران در نقده شده است.
بر این اساس، در گزارش اولیه پلیس راه، عدم توانایی در کنترل وسیله نقلیه و انحراف اتوبوس به منتهی الیه سمت چپ جاده، عامل واژگون اعلام شد؛ با توجه به آنکه محور مذکور، محور روستایی بوده و مسیر عبور هم کوهستانی و سرازیری بوده است، به علت سرعت زیاد کنترل وسیله نقلیه از دست راننده خارج شده و به دلیل عدم کنترل در قوس جاده، این اتوبوس به منتهی‌الیه سمت چپ منحرف می‌شود. در این حال، مدیرکل دفتر آمار، ایمنی و ترافیک سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای نیز گفته است که اتوبوس مذکور زیرمجموعه شرکت‌های حمل و نقل نبوده است و از مجموعه حمل‌ونقل مسافر نگرفته است؛ این اتوبوس آخرین باری که در حمل ونقل عمومی فعالیت داشته است، روز دوم اردیبهشت 1400 بوده است که آخرین صورت وضعیت را در سیستم حمل‌ونقل عمومی جاده‌ای گرفته است.
دستور وزیر راه برای بررسی حادثه
پس از وقوع این حادثه محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی، دستور ویژه‌ای برای بررسی علل سانحه صادر کرد. وزیر راه و شهرسازی دستور داد که کمیسیون‌های ماده‌های 11 و 12 آیین‌نامه اجرایی تبصره 1 ماده 31 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی در سازمان راهداری و حمل ونقل جاده‌ای به سرعت تشکیل و گزارش مربوط در کمیسیون ایمنی راه‌ها مورد بررسی و دستورات لازم برای جلوگیری از وقوع سوانح مشابه، ابلاغ شود و در صورت هرگونه کاستی احتمالی با مقصران حادثه برخورد لازم صورت گیرد.
محمد اسلامی همچنین با اشاره به اینکه دو بانوی خبرنگار به نامهای ریحانه یاسینی و مهشاد کریمی از خبرنگاران پر تلاش، متعهد و دلسوز خبرگزاری‌های ایرنا و ایسنا در این حادثه جان باختند، ضمن همدردی و تسلیت به جامعه خبری، همکاران این عزیزان در این خبرگزاری‌ها و به ویژه خانواده‌های این عزیزان، برای مصدومان این سانحه شفای عاجل طلب کرد.
