سرنوشت بورس روشن است؟

تعادل|رقیه ندایی|

چند روزی می‌شود که وضعیت بازار سرمایه تغییر کرده است و به قولی وارد فصل جدیدی از معاملات شده اما سوالی این روزها مطرح می‌شود اینکه صعود بورس ادامه‌دار است یا حمایتی موقتی بوده؟ طی روزها و هفته اخیر شاهد رشد مطلوب بازار سهام بودیم، روز یکشنبه صف‌های فروش جانی بیش‌ازپیش گرفت و اجازه رشد هیجانی به بورس نداد. تابستان بورس گرم، گرم آغاز شد و ششمین روز از این فصل نیز شاهد رشد شاخص کل بودیم و دراین‌بین نگرانی‌های زیادی برای تداوم روند فعلی بورس ادامه‌دار و به عقیده کارشناسان بازار سرمایه تغییر رییس دولت می‌تواند وضعیت بورس و اقتصاد را زیر و رو کند.

در حال حاضر وضعیت بازار خوب است اما ترس از آینده و سرمایه‌گذاری صحیح در بازار وجود دارد. یکی از مشکلاتی که تالارشیشه‌ای با آن سروکله میزند، نحوه رشد شاخص است. گروهی از کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه می‌گویند که این رشد تنها با حمایت‌های خاص رخ داده و ربطی به اقبال مجدد سهامداران ندارد اما گروهی دیگر می‌گویند بورس از ابهام انتخابات رد شده و در حال مسیریابی است. این دو گروه از کارشناسان بازار سرمایه با تحلیل‌های مختلف این رشد بازار را بررسی می‌کنند «تعادل» در سلسله گزارشات آینده به بررسی وضعیت بازار سهام از دید دو گروه کارشناسان مختلف خواهد پرداخت.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که بورس به ارزنده‌ترین حالت خوب رسیده و نسبت به ماه اخیر کمی هم جذاب شده اما این جذابیت با اقبال سهامداران همخوانی ندارد و شاید باید در برخی از روزها اقبال سهامداران کمتر باشد. درست است بازار سهام ارزندگی دارد اما؛ باتوجه به مجموعه اتفاقی که سال گذشته و روزهای نخست سال جاری رخ داد نباید انتظار ورود نقدینگی هنگفت توسط حقیقی‌ها را داشته باشیم. به عقیده بسیاری از فعالین بازار سرمایه؛ مهم‌ترین رکن حال حاضر تالار شیشه‌ای بی‌اعتمادی است و هنوز هم بیش از نیمی از حقیقی‌ها نسبت به معاملات، تصمیمات و به‌طور کلی بورس بی‌اعتمادند و انتظار می‌رود که این بی‌اعتمادی در دولت آینده از بین برود. چراکه رییس دولت سیزدهم قول رسیدگی به بازار سرمایه را داده که این موضوع جای خوش‌بینی زیادی دارد. تقریباً ما به فصل مجامع رسیده‌ایم و اخبار خوبی از مذاکرات وین داده می‌شود، درنتیجه باید انتظار رشد این بازار را داشت اما انتظار خرید سهام، تنها از بورس‌بازان کهنه کار می‌رود چراکه این افراد با تجربه چندین ساله دیگر با همه مشکلات و سودهی‌ها آشنایی دارند و درنتیجه می‌توانند به راحتی براساس الگوهای گذشته عاملی برای رشد تلقی شوند.

احمد اشتیاقی، کارشناس و تحلیلگربازار سرمایه در گفت‌وگو با «تعادل» به تشریح وضعیت بازار پرداخت. این تحلیلگر بازار سرمایه می‌گوید که رییس دولت سیزدهم بر ۵ محور مهم و اساسی درباره بازار سرمایه اشاره کرد که می‌توان به بازگشت اعتماد به بازار سرمایه، عدم تأمین کسری بودجه از بازار سرمایه، جبران ضرر و زیان سهامداران خرد با فراهم کردن ساز و کاری مناسب، تقویت عوامل نظارتی بازار سرمایه و استفاده بیشتر از ظرفیت‌های صندوق توسعه و تثبیت کرد.اعتماد‌سازی به عنوان مهم‌ترین محور بایستی در دستور مسوولان و دست‌اندرکاران بازار قرار گیرد تانتوان با گرفتن تصمیمات کلان اقتصادی باعث متضرر شدن شرکت‌های پذیرفته شده در بورس شویم.به‌طور حتم اتخاذ سیاست‌هایی در جهت مدیریت نرخ ارز، مدیریت نرخ سود و عدم قیمت‌گذاری دستوریمی‌تواند به تدریج جذابیت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را به لحاظ سودآوری ارتقا داده و اعتماد مردم را به بازار سرمایه برگرداند.بحث عدم فروش سهام توسط دولت جهت تأمین کسری بودجه از دیگر مباحثی است که می‌تواند برای بازار سرمایه راهگشا باشد بدین صورت که راه‌های جایگزینی برای‌تأمین کسری در نظر گرفته شود.چنانچه بتوانیم مالیات شرکت‌های تولیدی رااز ۲۵ درصد به ۱۰ درصد کاهش دهیم اقدام قابل توجهی را در بازار سرمایه و رسیدن به نتیجه‌ای مطلوب را شاهد خواهیم بود.دو راهکار در سال‌های گذشته انجام می‌شده که می‌توان به انتشار اوراق اشاره کرد که در صورت انتشار اوراق با نرخ سود زیر۲۰ درصد، اقدامی مناسب جهت رونق بخشی به بازار سرمایه خواهد بود.فروش دلارهای نفتی از دیگر اقدامات به شمار می‌آید بدین شکل که با احیای برجام، کشور با درآمدهای ارزی مواجه شده و فضا برای صادرات نفتی فراهم و بخشی از دلارهای بلوکه شده بانک مرکزی آزاد می‌شود.در راستای تأمین بودجه لازم در کشور نباید بازاری آسیب ببیند و تولید‌کنندگان و صادرکنندگان از ناحیه کسری بودجه دچار آسیب نشوند.استفاده از صندوق توسعه و تثبیت برای آنکه بازار دچار نوسان‌های شدید نشود از مباحث مهمی است که به آن توجه خاص صورت می‌گیرد.در حال حاضر خرید سهام هیچگونه ریسکی ندارد و طی افقی یک‌ساله می‌تواند بازدهی۴۰ درصدی را برای خریداران این سهام فراهم کند.

     رشد بورس در میان‌مدت

حمیدرضا طریقی، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه نیز درخصوص وضعیت بازار سرمایه اظهار می‌کند: اگر دولت در بورس دخالت نکند و در واقع منابعی به آن تزریق نکند و اجازه دهد که بورس روند خود را طی بکند، به لحاظ اینکه ارزش دلار در حال کاهش است و قیمت ریالی دلار کاهش پیدا می‌کند، بنابراین مشخص است که بورس هم رشد نخواهد کرد.البته در این میان اگر دولت از بورس حمایت کند و نقدینگی و منابع مالی را که به دست می‌آورد، به بورس تزریق کند، باعث رشد بورس خواهد شد.اما چنانچه دولت دخالتی در بورس نداشته باشد، از آنجایی که بیشتر نمادها در بورس صادراتی است و جزو شرکت‌های صادر‌کننده هستند، بورس در کوتاه‌مدت افت خواهد کرد.البته این در حالی است که به نظر می‌رسد در میان مدت بورس رشد خواهد کرد. چرا که بسیاری از صنایع ما به خصوص صنایع صادراتی که در حال حاضر در شرایط سخت و دشواری قرار دارند، در صورتی که تحریم‌ها لغو شوند، موانع صادرات برطرف خواهد شد و وضعیت شرکت‌ها بهبود پیدا می‌کند و میزان فروش آنها افزایش مییابد.هرچند که نرخ بورسی این شرکت‌ها کاهش می‌یابد؛ اما به دلیل اینکه میزان نقدینگی و منابع مالی آنها رشد پیدا می‌کند و افزایش می‌یابد، پس‌درنتیجه در میان مدت وضعیت بعضی از شرکت‌ها بهتر می‌شود و در بورس هم شرایط بهتری پیدا می‌کنند.در حال حاضر که در آستانه انتخابات قرار داریم و کشور در شرایط بسیار خاص و ویژه‌ای به سر می‌برد، بسیار مهم است که چه اتفاقاتی در بورس می‌افتد.این احتمال وجود دارد به خاطر اینکه در مقطع زمانی نزدیک به برگزاری انتخابات قرار داریم، اگر منابع دولتی آزاد شوند، دولت مقداری از این منابع خود را به بورس تزریق کند.بنابراین دولت برای حمایت از بورس و برای اینکه مردم به انتخابات دلگرم نباشند و در واقع اعتراضات مردمی کمتر باشد، ممکن است دولت مقداری از منابع خود را به بورس تزریق کند و وضعیت مردم تا حدودی در بورس بهبود یابد. چون در حال حاضر زندگی مردم بسیار ما بورس گره خورده است.به عبارتی نزدیک به 50 میلیون نفر در کشور دارای کد بورسی هستند که در این میان بسیاری از افراد متضرر شده و نه تنها سودی را به دست نیاورده‌اند، بلکه از اصل پول خود هم متضرر شده و دچار ضرر و زیان شده‌اند که این موضوع وجهه دولت را زیر سوال برده و برای کلیت جامعه وضعیت نامطلوبی را ایجاد کرده است.

     رشد کم رمق بورس تهران

شاخص کل در بازار بورس در دومین روز کاری هفته یعنی یکشنبه، ۶ تیرماه چهار هزار و ۷۴۷ واحد رشد داشت که در نهایت این شاخص به رقم یک‌میلیون و ۲۳۸ هزار واحد رسید.برپایه معاملات این روز بیش از ۹ میلیارد و ۵۴۸ میلیون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۷۲ هزار و ۹۱۶ میلیارد ریال داد و ستد شد.همچنین شاخص کل (هم‌وزن) با یک‌هزار و ۴۱۷ واحد افزایش به ۳۸۲ هزار و ۳۲۶ واحد و شاخص قیمت (هم‌وزن) با ۹۰۸ واحد رشد به ۲۴۴ هزار و ۹۹۰ واحد رسید.شاخص بازار اول ۲۰۸ واحد افت و شاخص بازار دوم ۲۲ هزار و ۲۰۵ واحد افزایش داشت.

طی معاملات روز اخیر بازار سرمایهحقیقی‌ها حدود ۵۰ میلیارد تومان وارد بازار سهام کردند. ارزش کل معاملات خرد ۶ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بود، افراد حقیقی۸۵ درصدیعنی پنج هزار و ۷۲۰ میلیارد تومان سهام خریدند و مازاد خریدشانیک درصد از کل معاملات شد.بیشترین ورود پول حقیقی به بورس و فرابورس در سه گروه «محصولات شیمیایی»، «سرمایه‌گذاری‌ها» و «محصولات غذایی و آشامیدنی» رقم خورد در حالی که برآیند معاملات گروه‌های «بانک‌ها و موسسات اعتباری» و «فرآورده‌های نفتی» به نفع حقوقی‌ها تمام شد. سه نماد «تاپیکو»، «شستا» و «غنوش» لقب بیشترین افزایش سهام حقوقی را به خود اختصاص دادند، توجه حقیقی‌ها نیز بیشتر به «شپنا»، «وملل» و «وتجارت» معطوف بود و همچنین افزایش سهام حقیقی‌ها در ۵۶ نماد و افزایش سهام حقوقی‌ها در ۸۴ نماد به بیش از یک میلیارد تومان رسید که جمع تغییر مالکیت دسته اول ۵۲۰ میلیارد تومان و تغییر مالکیت دسته دوم ۴۶۰ میلیارد تومان بود.

علاوه بر این در بین همه نمادها، شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی با نماد «شستا» با ۲ هزار و ۲۰۷ واحد، نفت و گاز و پتروشیمی تأمین با نماد «تاپیکو» با یک‌هزار و ۱۲۳ واحد، پتروشیمی جم با نماد«جم» با ۷۵۸ واحد، پتروشیمی نوری با نماد«نوری» با ۵۶۸ واحد، ایران‌خودروبا نماد«خودرو» با ۵۵۹ واحد، سایپابا نماد«خساپا» با ۳۸۷ واحد، پتروشیمی فناوران با نماد«شفن» با ۳۴۵ واحد، سرمایه‌گذاری صدر تأمین با نماد«تاصیکو» با ۲۶۴ واحد، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با نماد«حکشتی» با ۲۵۴ واحد، معدنی و صنعتی چادرملوبا نماد«کچاد» با ۲۵۰ واحد، گروه مدیریت سرمایه‌گذاری امیدبا نماد«وامید» با ۲۴۳ واحد باتاثیر مثبت بر شاخص بورس داشتند.

در مقابل، فولاد مبارکه اصفهان با نماد«فولاد» با یک‌هزار و ۱۰۱ واحد، ملی صنایع مس ایران با نماد«فملی» با یک‌هزار و دو واحد، پالایش نفت اصفهان با نماد«شپنا» با ۴۹۵ واحد، صنایع پتروشیمی خلیج فارس با نماد«فارس» با ۳۵۹ واحد، بانک پارسیان با نماد«وپارس» با ۱۹۵ واحد، شرکت سرمایه‌گذاری سهام عدالت استان کرمانبا نماد«وسکرمان» با ۱۸۵ واحد، پالایش نفت تهران با نماد«شتران» با ۱۶۹ واحد و مخابرات ایرانبا نماد«اخابر» با ۱۵۰ واحد تاثیر منفی را بر شاخص بورس داشتند.

بر پایه این گزارش، در دومین روز کاری هفته شرکت گروه دارویی برکت با نماد«برکت»، گروه مدیریت ارزش سرمایه صندوق بازنشستگی کشوری با نماد«ومدیر»، شرکت ایران خودروبا نماد«خودرو»، پالایش نفت اصفهان با نماد«شپنا»، سایپابا نماد«خساپا»، ملی صنایع مس ایران با نماد«فملی» و نوش مازندران با نماد«غنوش) » در نمادهای پرتراکنش قرار داشتند. گروه مواد دارویی هم در معاملات امروز صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه ۲۳۶ میلیون و ۹۵ هزار برگه سهم به ارزش هشت هزار و ۳۷۵ میلیارد ریال دادوستد شد.

در دومین روز کاری هفته شاخص فرابورس نیز کمتر از یک واحد کاهش داشت و بر روی کانال ۱۷ هزار و ۷۶۷ واحد ثابت ماند.همچنین در این بازار یک میلیارد و ۵۹۰ میلیون برگه سهم به ارزش ۲۱ هزار و ۵۷۱ میلیارد ریال دادوستد شد. روز یکشنبه شرکت سرمایه‌گذاری صبا تأمین با نماد«صبا»، شرکت آهن و فولاد ارفعبا نماد«ارفع»، فرابورس ایران با نماد«فرابورس»، سنگ آهن گهرزمین با نماد«کگهر»، بیمه سامان با نماد«بساما»، نفت ایرانول با نماد«شرانل»، کلر پارس با نماد«کلر»، تولید برق عسلویه مپنابا نماد«بمپنا»، صنایع ماشین‌های اداری ایران با نماد«مادیرا»، پخش هجرت با نماد«هجرت»، هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه با نماد«میدکو»، بیمه دیبا نماد«ودی»، پخش البرز با نماد«پخش» و صنعتی بهپاک با نماد«بهپاک» تاثیر مثبت بر شاخص فرابورس داشتند.

همچنین صنعتی مینوبا نماد «غصینو»، تولید نیروی برق دماوندبا نماد«دماوند»، گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی با نماد «سمگا»، گروه کارخانجات صنعتی تبرکبا نماد«تبرک»، شرکت سرمایه‌گذاری مالی سپهر صادرات با نماد «وسپهر»، توزیع داروپخش با نماد«دتوزیع»، داروسازی آوه سینابا نماد«داوه»، ‌ریل پرداز سیربا نماد«حریل»، ریل سیر کوثربا نماد«حسیر»، شیر پاستوریزه پگاه گلستان با نماد «غگلستا»، شیر پاستوریزه پگاه فارسبا نماد «غفارس»، کشاوری و دامپروری ملارد شیربا نماد«زملارد»، تولید و صادرات ریشمک با نماد«ریشمک»، صنایع بهداشتی ساینابا نماد«ساینا» و رایان هم افزابا نماد«رافزا» با تاثیر منفی بر شاخص فرابورس همراه بودند.