سیستم پزشک‌سالار اصلاح‌طلب و اصولگرا نمی‌شناسد
اولین‌بار نیست که قوانینی در کشور وضع می‌شود، اما هیچ ضمانت اجرایی ندارد، بارها و بارها همین نداشتن ضمانت اجرایی باعث شده تا فرد یا افرادی سودجو قوانین را به نفع خود دور بزنند. این‌بار هم یک قانون دیگر بعد از 15 سال خاک خوردن هنوز هم اجرایی نشده و ذی نفعان آن امیدی به اجرایی شدن آن ندارند. سفیدپوشان جامعه سلامت هیچگاه ششم تیرماه سال ۸۶ را فراموش نخواهند کرد، تاریخی که در آن روز قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری توسط دولت نهم تصویب شد. اگرچه ۱۵ سال از آن روزگار می‌گذرد اما ذی‌نفعان اصلی این قانون هیچ امیدی به اجرای آن ندارند و حرف‌های مسوولان نظام سلامت را تنها وعده‌هایی می‌دانند که بر زبان‌ها جاری می‌شود.
نظام حقوق ثابت
ماجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری را باید در پرتو تاریخ نزدیک تغییرات نظام سلامت کشور در سه دهه اخیر مورد بررسی قرار داد. تا قبل از سال ۱۳۷۴ نظام سلامت کشور یعنی بخش بهداشت و درمان کشور، رویه تقریبا ثابت، مشخص و هماهنگی داشت؛ طبق این نظام که موسوم به نظام حقوق ثابت‌بود، همه اعضای کادر درمان اعم از پزشک و پرستار بر اساس حقوق ثابت ماهانه عمل و دستمزد دریافت می‌کردند. بسیاری از متخصصان و کارشناسان کنونی سلامت و رفاه اجتماعی، معتقدند نظام سلامت قبلی، بهترین نظام برای اداره سلامت کشور ما و مطابق با تجارب موفق جهانی در زمینه سلامت و بهداشت و درمان است؛ چراکه در آن بسیاری از خدمات درمانی و بهداشتی هنوز چندان کالایی و پولی نشده بود، دولت تعهد به ارایه خدمات سلامت تقریبا رایگان و عمومی به همه مردم داشت، اختلاف حقوق و دستمزدها بین پزشک و پرستار نیز به میزان فعلی زیاد نبود. همچنین به مردم و بیمارانی که به بیمارستان‌ها رجوع می‌کردند، فشار مالی چندانی وارد نمی‌شد و اولویت بیمارستان‌ها، ارایه خدمت به مردم بود. بنابراین سرجمع، در نظام سلامت قبلی کشور تا سال ۱۳۷۴، بیماران و کادر درمان و عموم مردم رضایت نسبی و تقریبا مطلوبی از خدمات و مزایای شغلی و دستمزدی داشتند. اما این نظام در اواسط دهه هفتاد، با فشار پزشکان تغییر کرد.
اختلاف 100 برابری بین درآمد پزشکان
و پرستاران
بعضی از کارشناسان نظام سلامت از اختلاف ۱۰۰ برابری بین درآمد پزشکان و پرستاران در نظام فعلی بهداشت و درمان کشور سخن می‌گویند. بر مبنای نظام فعلی تعرفه‌گذاری، اگر هزینه یک عمل جراحی ۱۰۰ هزارتومان باشد، از این مقدار، چیزی تا حدود ۶۵ درصد آن به جیب پزشکان سرازیر می‌شود. ۵ درصد از این وجه نیز به دانشگاه علوم پزشکی و اعضای هیات عملی تخصیص پیدا می‌کند. ۱۰ درصد به خود بیمارستان‌ها پرداخت می‌شود. ۲۰ درصد باقیمانده نیز بین کادر درمان اعم از پرستاران، نیروهای خدماتی و بقیه پرسنل بیمارستان‌ها توزیع می‌شود که عملا به پرستاران چیز خاصی تعلق نمی‌گیرد. به عبارت دیگر ۶۵ درصد درآمدها بین همان ۵ درصدی‌های هیات علمی توزیع می‌شود و ۲۰ درصد درآمد بین ۹۵ درصد یعنی کل کادر بیمارستان تقسیم می‌شود. نابرابری و تبعیض آشکار در الگو و نحوه توزیع درآمدها در مثال فوق به وضوح، قابل مشاهده است.
سیستم وزارت بهداشت پزشک‌سالار است
محمد شریفی‌مقدم، عضو خانه پرستار در این باره می‌گوید: الگوهای مختلفی را تحت بررسی قرار داده‌ایم. تمام اقدامات انجام شده در خصوص قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری از پشتوانه کارشناسی قوی برخوردار است. خانه پرستار تمام مشکلات حقوقی این موضوع برطرف کرده است. تمام جزییات این قانون در شورای عالی بیمه، کمیسیون اجتماعی دولت، وزارتخانه‌های بهداشت و کار مطرح شده است. آیین‌نامه این قانون نیز به رشته تحریر درآمده است. دیگر دلیل منطقی برای تاخیر در اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری وجود ندارد، با این‌حال ما نگران بهانه‌گیری‌های احتمالی هستیم.
او می‌افزاید: ۲۱ سال، از زمان اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پزشکی می‌گذرد اما اجرای تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری حدود ۱۵ سال مسکوت مانده است، ما نسبت به اجرای نادرست این قانون احساس نگرانی می‌کنیم. دیروز، رییس کل سازمان نظام پزشکی، افزایش تعرفه خدمات پزشکی را از رییس‌جمهور مطالبه کرد. نوبت اجرای تعرفه‌گذاری پرستاری فرارسیده است ولی مسوولان درمانی معتقدند اجرای خدمات پزشکی موفقیت‌آمیز نبوده است.
این فعال پرستاری گفت: دستمزد پرستاران حدود ۲.۲ درصد افزایش یافته است. سال ۹۷، قیمت هر دلار ۴ هزار تومان و پایه حقوق پرستاران رسمی حدود ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان معادل ۹۰۰ دلار بود. در سال جاری، پایه حقوق پرستاران رسمی با افزایش دوبرابری حقوق معادل ۸ میلیون تومان است که با توجه به قیمت فعلی دلار، حقوق این گروه شغلی معادل ۳۰۰ دلار است یعنی درآمد آنها حدود ۶۰۰ دلار کاهش یافته است. باید گفت حدود ۴۵ هزار پرستار شرکتی نظام سلامت کشور، شرایط نامناسبی را تجربه می‌کنند. آنها تحت پوشش قانون کار قرار می‌گیرند و از مزایایی مثل افزایش حقوق محروم هستند. درآمد ماهیانه این گروه از پرستاران حدود ۳ میلیون تومان است. سیستم پزشک سالار، دولت اصولگرا و اصلاح‌طلب نمی‌شناسد؛ من بر اساس ۳۰ سال تجربه فعالیت صنفی به این نتیجه رسیده‌ام.
