مزایا و معایب آزادسازی دلارهای بلوکه شده

آرش محبی‌نژاد

بازگشت نقد و صرف آن برای واردات یا تبدیل به ریال برای تامین بودجه دولت، می‌تواند آثار تورمی به همراه داشته باشد و نوسان قیمت‌ها را به همراه داشته و به زیان تولید تمام شود و لذا تناسب تزریق دلارهای بلوکه شده از اهمیت زیادی برخوردار است. اما اگر ارزهای بلوکه شده، به صورت تجهیزات، تکنولوژی و دانش فنی به کشور بازگردد، آثار مثبتی را در اقتصاد کشور شاهد خواهیم بود.  ارزهای بلوکه شده پشت سد تحریم، با احیای برجام و رفع تحریم، باید به صورت تجهیزات، تکنولوژی، دانش فنی به کشور بازگردد و به عبارت دیگر صرف توانمندسازی صنایع داخلی و تولیدات داخلی شود، بسیار اتفاق میمون و مبارکی خواهد بود. حتی اگر طرف‌های خارجی حاضر شوند اسکناس این پول‌ها را به صورت وجه یعنی مثلا یورو یا حواله به حساب بانک مرکزی ایران بدهند و این ارزها به صندوق توسعه ملی واریز شود و صرف تقویت زیرساخت‌ها شود و به توانمندسازی ساخت و خودکفایی کمک بکند، سیاست و تصمیمی مفید بر آینده اقتصاد کشور است. در این سال‌ها، با وجود تحریم‌های ظالمانه امریکا بر علیه ملت ایران، دستآوردهای مهم و مفیدی در صنایع داخلی داشته‌ایم، در مقابل رویکرد گفته شد، اگر شاهد باشیم که فشار کشورهای خارجی به فروش کالاهای ساخته شده خارجی از یک سو و تمایل دولت برای تهاتر این ارزها و فشار مافیای واردات، دست به دست هم دهند و بخواهند این ارزهای آزادشده را با کالای ساخته شده خارجی به خصوص کالای بادوام داخلی، از جمله قطعات خودرو، خود خودرو و لوازم خانگی و غیره و حتی محصولات کشاورزی را به داخل ایران وارد کنند، مسلما این رویکرد آثار منفی بر تولید ملی و اقتصاد کشورمان خواهد داشت. یادمان است که قبلا به محض حذف تحریم‌ها، شاهد سیل ارزهای بلوکه شده برای واردات این کالاها بودیم که در نهایت به نابودی صنایع داخلی و ملی کشورمان منجر شد و در نتیجه این در صورت تکرار این روند، باید هشدار داد که نهضت ساخت داخلی و توانمندسازی‌های انجام شده در عرصه خودکفایی، از بین می‌رود. لذا ما علی رغم اینکه مطلقا مدافع ممنوعیت واردات هیچ کالایی نیستیم، معتقد به لزوم ساماندهی واردات قطعاتی همچون خودرو هستیم، به این معنا که به صورت بی‌رویه کالا وارد نشود و آنچه ساخت داخلی ندارد یا مزیت تولید داخلی ندارد، می‌تواند وارد شود. ولی با این شرط که تولید داخل را با مخاطره روبرو نکند که در نهایت مجموعه این سیاست، بتواند به رشد اقتصادی کمک کند. 

با تشدید تحریم‌های خصمانه دولت امریکا و افزایش فشارهای اقتصادی بر ملت ایران، شرایط اقتصادی کشور با کاهش درآمدهای ارزی از ناحیه صادرات نفت و مشتقات آن مواجه شد و از سوی دیگر با لابی و فشارهای دولت امریکا، منابع ارزی به حق کشورمان در بانک‌های سایر کشورها نظیر کره جنوبی، عراق، ژاپن و... بلوکه شد. اتفاقی که علی‌رغم تلاش‌های دیپلماتیک و رایزنی‌های اقتصادی دولت تدبیر و امید، تنها به وعده‌های دولتمردان طرف مقابل بسنده شد. حال چند وقتی است که مذاکرات احیای برجام با حضور ایران و طرف‌های اروپایی، در جریان است. مذاکراتی که اخبار مثبت و منفی متعددی از آن مخابره می‌شود، اما امیدها برای برطرف شدن تحریم‌های غیرقانونی امریکا و همچنین آزادسازی منابع ارزی کشورمان، بیش از پیش شده است. این شرایط که با کاهش انتظارات تورمی در اقتصاد همراه شده است، تا حدودی از زمان تغییر دولت امریکا از ترامپ به بایدن آغاز شده است. اما آنچه مهم است چشم‌انداز اقتصادی ایران در دوران پس از احیای برجام است؛ جایی که انتظارات برای بازگشت میلیاردها دلار منابع ارزی بلوکه شده ایران به چرخه اقتصادی کشور، افزایش یافته است.