فعلا از اینترنت ماهواره‌ای خبری نیست
یک کارشناس فناوری اطلاعات درباره چالش‌های حضور اینترنت ماهواره‌ای در ایران آن هم در شرایطی که استفاده پایدار آن به زودی امکان‌پذیر نیست، گفت که این فناوری از نظر قیمتی برای کاربر خانگی نمی‌صرفد و تجهیزات آن هم به‌صورت قاچاق وارد می‌شود و اگر هم وارد ایران شود، باید دید آیا آن شرکت امریکایی به ایران سرویس می‌دهد یا نه. در عین حال، عضو شورای عالی فضای مجازی با تأکید بر اینکه نمی‌شود ظهور فناوری‌های جدید مانند اینترنت ماهواره‌ای را نادیده گرفت، پیش‌بینی کرد که این اینترنت شاید تا یک سال دیگر به کشورمان برسد. اما تا آن موقع نباید توسعه و مقررات‌گذاری و نظم‌بخشی به فضای مجازی را کند یا متوقف کرد.
در روزهای گذشته و آن هم در شرایطی که نگرانی کاربران اینترنتی از طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی در مجلس مطرح شده و با رای نمایندگان مجلس، بناست طبق اصل ۸۵ قانون اساسی در کمیسیون تخصصی مورد بررسی قرار گیرد، از چند روز پیش، آگهی‌های فروش تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در وب‌سایت‌های خرید و فروش و شبکه‌هایی مثل تلگرام دیده می‌شود که عمده آنها جعلی و حاوی اطلاعات اشتباه هستند. پلیس فتا در همین رابطه به مردم هشدار داده که فریب این آگهی‌ها را نخورده و در صورت برخورد، آنها را به بخش ارتباطات مردمی فتا گزارش بدهند. در عین حال رسول جلیلی، عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی درباره اینترنت ماهواره‌ای اظهار کرد: همواره فناوری‌های جدید عالم‌گیر در راه هستند و خواهند بود، بدون شک وفاق بین‌المللی برای مواجهه قانونی با این پدیده‌ها شکل خواهد گرفت. اینکه فناوری‌های نوین در کوتاه‌مدت یا بلندمدت به کشور ما هم بیایند متصور است و نمی‌توان آنها را دور از نظر داشت. اینترنت ماهواره‌ای ممکن است تا یک سال دیگر به کشور ما بیاید، اما نباید به واسطه آن توسعه، مقررات‌گذاری و انتظام فضای مجازی کند یا متوقف شود. به عبارت دیگر نباید بگذاریم ترس از فناوری نوین قدرتمند، قانون‌گذاری را متوقف کند. البته جلیلی معتقد است که در قانون‌گذاری، سازگاری و همسو بودن آن با فناوری نوین باید مورد توجه قرار گیرد در غیر این صورت عملی نخواهد بود. او در همین رابطه به آزادی عمل مردم اشاره کرد و گفت: مردم طبیعتا آزاد هستند از هر فناوری، متناسب با نیاز یا علاقه‌مندی خود استفاده کنند، مشهود است این آزادی عمل برای آحاد مردم وجود دارد، اما باید این نکته را نیز مورد توجه قرار داد که هر فناوری تهدیدات و امکان سوءاستفاده به همراه دارد. آزادی فردی، حریم خصوصی و همچنین امنیت شخصی یا اجتماعی مواردی هستند که به عقیده عضو شورای عالی فضای مجازی می‌توانند در این فضا مورد سوءاستفاده قرار بگیرند.
تهدیدات اینترنت ماهواره‌ای فقط مختص ایران نیست
جلیلی با یادآوری اینکه تهدیدات اینترنت ماهواره‌ای فقط مختص ایران نیست، اظهار کرد: تمام کشورهای دنیا با توجه به وسعت و همه‌گیری این فناوری در معرض تهدید نقض حکمرانی هستند و بدون شک وفاق بین‌المللی برای مواجهه قانونی با این پدیده‌ها شکل خواهد گرفت. هیچ کشوری نمی‌پذیرد، یک شرکت امریکایی بیاید و سرویسی ارایه دهد که بی‌هیچ چارچوبی حاکمیت کشورشان را نقض کند. عضو شورای عالی فضای مجازی اضافه کرد: این نگاه نیز نباید وجود داشته باشد که اگر فناوری نوظهوری بیاید کشور ما مقهور واقع می‌شود و به عنوان یک ملت سرافراز، تسلیم حکمروایی بیگانه می‌شود. علاوه بر راه‌حل‌های بومی خود که از استعدادهای‌مان برخواهد آمد، در تعامل بین‌المللی همراه دیگر کشورها در مواجهه با تهدید احتمالی این فناوری بر خواهیم آمد، بنابراین نیاز است علاوه بر تلاش در همکاری در تدوین قوانین بین‌المللی، قوانین و مقررات ملی خود را داشته باشیم.
کلاهبرداری با فروش تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای
میلاد نوری، کارشناس فناوری اطلاعات، نیز درباره اینترنت ماهواره‌ای بیان کرد: اینترنت ماهواره‌ای استارلینک یا هر شرکت دیگری که بخواهد به این حوزه وارد شود، پروژه جذابی با پوشش سراسری در جهان است و ربطی به ایران هم ندارد که به خاطر ایران ، چند کشور آسیایی را پوشش داده باشند. طبق اعلام ایلان ماسک به عنوان مالک شرکت پروژه استارلینک، تا سپتامبر یعنی شهریور و مهرماه در ایران، ماهواره‌های این شرکت تا ۴۰ درصد به فضا پرتاب می‌شود و الان تعداد این ماهواره‌ها کمتر است. وی ادامه داد: مکانیزم کار اینترنت ماهواره‌ای این است که یک دیش دارد که به سیگنال‌های ماهواره‌ها وصل می‌شود و به‌صورت خودکار می‌چرخد و قوی‌ترین سیگنال‌ها را می‌گیرد. هزینه اولیه این تجهیزات ۴۹۹ دلار است و ماهیانه هم یک آبونمان شارژ ۹۹ دلاری دارد که در حال حاضر برای کاربر خانگی در ایران عدد بالایی است. اما این سرویس به قدری کیفیت بالایی از نظر سرعت اینترنت دارد که می‌توانید در یک ساختمان بین ۲۰ تا ۲۵ واحد آن را تقسیم کنید که در آن صورت قیمت و کیفیت آن نسبت به سرویس‌هایی که الان استفاده می‌کنیم، به‌صرفه‌تر است.
واردات تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای قاچاق حساب می‌شود
این کارشناس فناوری اطلاعات با بیان اینکه برای استفاده از سرویس اینترنت ماهواره‌ای چند شرط وجود دارد، افزود: ابتدا باید تجهیزات اتصال به استارلینک را بخرید. اگر کشور ما اجازه نداشته باشد از این تجهیزات استفاده کند، واردات این تجهیزات قاچاق حساب می‌شود که هم ممکن است جرمی برای خرید و فروش و استفاده آن در داخل ایران در نظر گرفته شود و هم تعرفه‌اش از ۵۰۰ دلار اولیه بالاتر می‌رود. نوری ادامه داد: زمانی که این تجهیزات وارد شد، برای استفاده از سرویس و دریافت کیفیت مطلوب اینترنت ماهواره‌ای، آنتن شما باید همزمان به سه ماهواره وصل شده باشد. این ماهواره‌ها هنوز در فضای ایران و اطراف کشور به اندازه‌ای نیست که آنتن‌ها به هر جهت بچرخد تا به سرویس وصل شوید. یک سایت برای ثبت‌نام این سرویس هست که به وب‌سرویس‌های مکان‌محور گوگل وصل است و اسم هر کشور و شهرهای ایران هم در این لیست وجود دارد. خیلی‌ها به این لیست استناد کردند که کل ایران را پوشش داده، اما این صحیح نیست. اگر هم بعضی نقاط ایران را پوشش دهد، دستگاه باید در جهت‌های مختلف به سه ماهواره وصل شود، بنابراین اینطور نیست که با دسترسی به تجهیزات به‌راحتی به اینترنت وصل شوید.
حضور شرکت‌های امریکایی در ایران با تحریم مواجه است
وی درباره چالش‌های حضور اینترنت ماهواره‌ای در ایران توضیح داد: اول اینکه سرویس متعلق به یک شرکت امریکایی است و شاید همان زمان که کاربر بخواهد آبونمان بخرد، به دلیل تحریم‌ها به کاربر ایرانی سرویس ندهد. اگر هم سرویس بدهد، طبق یک سری معاهده‌های بین‌المللی که ایران جزو آنهاست، وقتی قرار است خدمات ماهواره‌ای در کشوری ارایه شود، باید از ایران مجوز بگیرد و اینطور نیست که در مقابل دولت ایران بایستند و ماهواره‌های‌شان را برای مردم ایران ارایه دهند. اگرچه ماهواره‌های اینترنتی نسبت به ماهواره‌هایی که کاربردهای دیگری دارد، در ارتفاع پایین‌تری قرار گرفته و اگر دولت و حکومتی اجازه استفاده ندهد و اینها بخواهند جلویش بایستند، می‌تواند ماهواره‌ها را ثابت کند. این کارشناس فناوری اطلاعات خاطرنشان کرد: بنابراین اینترنت ماهواره‌ای در ایران، اولا از نظر قیمتی برای کاربر خانگی نمی‌صرفد، دوم اینکه تجهیزات آن به‌صورت قاچاق وارد می‌شود و دسترسی به آن سخت است، اگر هم وارد شود باید دید آیا آن شرکت امریکایی خودش به ایران سرویس می‌دهد یا نه. چون لوکیشن این دستگاه‌ها قابل شناسایی و ردیابی است و اینطور نیست که به اسم یک کاربر ترکیه‌ای خرید کنید و بتوانید در ایران از آن استفاده کنید، باید دید آن شرکت چقدر محدودیت ایجاد می‌کند. مهم‌تر از همه اینکه کشور ما به این سرویس مجوز نخواهد داد، آن هم در شرایطی که طرح صیانتی تصویب می‌کنیم که جلوی آزادی کامل اینترنت را بگیریم.
کلاهبرداری خرید و فروش تجهیزات در کانال‌های تلگرامی
نوری درباره خریدوفروش تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای در روزهای اخیر بیان کرد: بسیاری از کاربران به‌دلیل جو احساسی که بر اثر طرح صیانت حاکم شده، عجولانه این اخبار را دنبال می‌کنند و همین باعث شده یک سری کانال‌های تلگرامی و سایت‌ها به‌صورت کلاهبرداری تجهیزات بفروشند و معمولا هم هزینه آن را به‌صورت رمزارز از کاربران می‌گیرند که قابل ردیابی نباشد. مردم باید آگاه باشند، در هیچ کشوری ارایه تجهیرات به این صورت که در کانال‌های تلگرامی آمده و بستری برای کلاهبرداری شده، اتفاق نیفتاده است. وی درباره امکان جلوگیری از اینترنت ماهواره‌ای در ایران گفت: اینترنت ماهواره‌ای یک تکنولوژی جدید است و باید ابتدا وارد و استفاده شود. در ماه‌های آینده هم ابتدا نسخه‌های اولیه آن با سرویس‌های حداقلی ارایه می‌شود و اگر بخواهد در دنیا به‌صورت پایدار مورد استفاده قرار گیرد، حداقل دو سال زمان می‌برد. اگرچه هر تکنولوژی بعد از یک مدت، با ضد خودش هم روبرو می‌شود، اما به نظر می‌رسد طبق صحبت کارشناسان، به راحتی نمی‌توان با این فناوری مقابله کرد. اینکه آیا می‌توان پارازیت انداخت یا آنتن‌های کاربران را ردیابی کرد، تا زمان راه‌اندازی نمی‌توان اظهارنظر دقیق کرد. با وجود این، اگر به صورت گسترده در سراسر جهان سرویس دهد، کار دولت‌ها و حکومت‌ها را سخت می‌کند.
