بانک‌های خصوصی 614 هزار میلیارد وام مرابحه پرداخت کردند

گروه بانک و بیمه| محسن شمشیری|

عملکرد وام‌دهی بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری خصوصی نشان می‌دهد که مانده تسهیلات بانک‌های خصوصی به 1800 هزار میلیارد تومان نزدیک شده است که از این رقم وام مرابحه که وام خرید کالای اعتباری محسوب می‌شود به رقم بزرگ 614 هزار میلیارد تومان رسیده و نشان‌دهنده این واقعیت است که در سال‌های اخیر وام مرابحه یا خرید کالا به شکل‌های مختلف در بانک‌های خصوصی پیگیری شده و افراد در مقابل سند ملکی، یا فیش حقوقی ضامن تقاضای بسیاری برای این نوع وام با نرخ 18 درصدی داشته‌اند که این پول را نیز عمدتا برای خرید ملک یا رفع نیازهای ضروری زندگی به کار گرفته‌اند. 

البته برخی بانک‌های خصوصی حدود 20 درصد از مبلغ وام را نزد خود نگه می‌دارند تا علاوه بر هزینه تمام شده جذب منابع بتوانند از طریق ماندگاری 20 درصد مبلغ وام نیز کسب سود کنند. زیرا نرخ مصوب 18 درصدی وام مرابحه نرخ پایینی است و در مقایسه با هزینه تمام شده جذب پول در بانک‌های خصوصی اندک است اما ماندگاری 20 درصد مبلغ وام علاوه بر تامین هزینه تمام شده پول، سود نصیب بانک می‌کند. برخی کارشناسان در این زمینه می‌گویند که مرابحه برای بانک و مشتریان راه ساده‌ای جهت تسهیلات‌دهی ایجاد کرده است که مجوز شورای پول و اعتبار را دارد. اما مشکل هزینه جذب پول و هزینه‌های بانک نیز از طریق ماندگاری بخشی از وام تامین می‌شود. زیرا هزینه 18 درصدی وام مرابحه عملا با سود مورد انتظار و هزینه‌های بانک متناسب نیست. 

طبق این گزارش، بررسی تسهیلات اعطایی بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری در پایان خرداد امسال نشان می‌دهد که تسهیلات این بانک با ۸.۴ درصد رشد به رقم ۱۷۷۵ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان رسیده است و سهم تسهیلات قرض‌الحسنه از این میزان تسهیلات ۷.۸ درصد (۱۳۹ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان) بوده که اعطای این نوع تسهیلات در این نوع بانک‌ها در خرداد امسال ۴.۶ درصد رشد داشته است.همچنین، ۳۴.۶ درصد کل اعتبارات ارایه شده به متقاضیان در بخش مرابحه این بانک به رقم ۶۱۴ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان بوده است.

بررسی عملکرد بانک‌ها و موسسات اعتباری کشور بیانگر این است که مانده تسهیلات اعطایی در خرداد سال جاری در مقایسه با اسفند سال گذشته رشد ۶.۴ درصدی داشته است. طبق اطلاعات منتشر شده از سوی بانک مرکزی تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات اعتباری تا پایان خرداد امسال، معادل ۲۵۴۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که نسبت به اسفند سال گذشته با رشد ۶.۴ درصدی مواجه شده است. همچنین، تسهیلات قرض‌الحسنه ۸.۴ درصد از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات اعتباری قرض‌الحسنه را تشکیل داده و حجم عمده عملکرد تسهیلاتی بانک‌ها مربوط به مرابحه با ۲۹ درصد و فروش اقساطی با ۲۱.۴ درصد است. 

به لحاظ عددی در پایان خرداد سال جاری ۲۱۲ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات اعتباری کشور قرض‌الحسنه بوده که این میزان نسبت به اسفند ماه سال گذشته، ۴.۸ درصد رشد را نشان می‌دهد.

     اوضاع بانک‌های تجاری در پرداخت تسهیلات 

از سوی دیگر، بانک‌های تجاری در کل ۳۸۰ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده‌اند که با رشد ۳.۸ درصدی مواجه شده و سهم وام‌های قرض‌الحسنه از این میزان تسهیلات ۵۳ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان است که اعطای این وام از سوی بانک‌های تجاری در پایان سال گذشته ۷.۴ درصد افزایش یافته است.گفتنی است؛ ۱۴ درصد از وام‌های بانک‌های تجاری را قرض‌الحسنه تشکیل می‌دهد. در بانک‌های تجاری کشور نیز، سهم عمده تسهیلات پرداختی مانند بانک‌ها و موسسات اعتباری مربوط به فروش اقساطی به میزان ۳۱.۳ درصد است که رقم آن ۱۱۹ هزار میلیارد تومان در پایان خرداد ۱۴۰۰ بوده است. 

علاوه براین، ۸.۲ درصد تسهیلات بانک‌های تجاری به رقم ۳۱۳ هزار میلیارد تومان در پایان خرداد ماه به تسهیلات جعاله اختصاص داشته که این رقم در اسفند سال قبل ۳۱۵ هزار میلیارد تومان بوده است. به صورت کلی، سهم عمده تسهیلات پرداختی بانک‌های تجاری در پایان خرداد ۱۴۰۰ به فروش اقساطی، جعاله و قرض الحسنه اختصاص یافته است.

همچنین، بررسی عملکرد بانک‌های تخصصی در پرداخت تسهیلات تا پایان خرداد سال جاری نشان‌دهنده این است که تسهیلات اعطایی با ۰.۸ درصد افزایش از رقم ۳۸۷ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان به عدد ۳۹۰ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان رسیده که سهم تسهیلات قرض‌الحسنه از این میزان تسهیلات اعطایی بانک‌های تخصصی معادل ۱۹ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان بوده که با کاهش ۰.۴ درصدی در مقایسه با اسفند سال گذشته مواجه شده است. گفتنی است که ۵.۱ درصد از وام‌های بانک‌های تخصصی را قرض‌الحسنه تشکیل می‌دهد.  بزرگ‌ترین بخش تسهیلات پرداخت شده در بانک‌های تخصصی کشور مربوط به فروش اقساطی می‌شود؛ به نحوی که در پایان خرداد سال جاری ۴۲.۵ درصد کل تسهیلات اعطایی این بانک‌ها به رقم ۱۶۶ هزار میلیارد تومان در بخش فروش اقساطی بوده و این رقم در اسفند ماه سال گذشته به میزان ۱۶۸ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان بود.

بانک‌های تخصصی نیز در بخش مشارکت مدنی تسهیلات قابل توجهی پرداخت کرده‌اند؛ به نحوی که ۱۵.۸ درصد کل منابع تسهیلاتی این بانک‌ها در پایان خرداد امسال به میزان ۶۱ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان در این بخش پرداخت شده است.

     بانک‌های تخصصی

جدیدترین گزارش بانک مرکزی از متغیرهای عمده پولی و اعتباری نشان می‌دهد در خرداد امسال، دارایی‌های خارجی بانک‌های تخصصی نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از ۶۰ درصد رشد داشته است.بررسی خلاصه دارایی‌ها و بدهی‌های بانک‌های تخصصی بیانگر رشد ۴۰.۳ درصدی مجموع دارایی‌ها و مجموع بدهی‌های این بانک‌ها در خرداد ۱۴۰۰ نسبت به سال خرداد ۹۹ است. این رقم در خرداد امسال، ۱۱۹۷۳.۶ هزار میلیارد ریال رسیده که در خرداد سال گذشته ۸۵۳۴.۴ هزار میلیارد ریال بود.

بر اساس این گزارش، دارایی‌های خارجی بانک‌های تخصصی در خرداد سال ۱۴۰۰ با رشد ۶۰.۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل یعنی خرداد ۹۹، به رقم ۳۳۲۱.۵ هزار میلیارد ریال رسیده است. این رقم در خرداد سال گذشته، ۲۰۶۸.۲ هزار میلیارد ریال بود. همچنین دیگر بخش متعلق به دارایی‌ها، مربوط به میزان سپرده بانک‌ها نزد بانک مرکزی است که این بخش در بانک‌های تخصصی در خرداد ۱۴۰۰ با افزایش ۵۷.۳ درصدی نسبت به خرداد سال ۹۹ به رقم ۳۲۵.۴ هزار میلیارد ریال رسیده و این در حالی است که این رقم در مدت مشابه سال گذشته، ۲۰۶.۹ هزار میلیارد ریال ثبت شده است. براساس این آمار، بدهی بانک‌های تخصصی به بانک مرکزی نیز در خرداد سال ۹۹ بیش از ۴۶۸ هزار میلیارد ریال بوده که این رقم در خرداد امسال به ۴۵۴.۵ هزار میلیارد ریال رسید.