ریسک جهانی برای گروه کامودیتی‌ها
گروه بازار سرمایه|
بازار سرمایه دومین روز کاری هفته را با رشد ناچیز شاخص بورس به پایان رساند. در این روز کاهش شیب صعودی شاخص بورس پس‌ازآن اتفاق افتاد که در روز تحلیف ریاست‌جمهوری احتمال اقبال دولت به مذاکرات احیای برجام پررنگ شد و همین امر شرایط را برای کاهش تقاضا در نمادهای دلاری که طی یک هفته قبل به دلیل افزایش انتظارات تورمی با رشد قیمت مواجه شده بودند، فراهم کرد. در این روزرشد 72/ ۰ درصدی نماگر اصلی بازار در حالی اتفاق افتاد که در طول همین روز شاخص کل هم‌وزن به دلیل توجه دوباره سرمایه‌گذاران به نمادهای کوچک و عمدتاً ریالی به میزان 87/ ۰ درصد رشد را تجربه کرد. طی دو روز نخستین معاملات هفته سهم نمادهای دلار محور ارزش شاخص بسیار کم بود و به سبب تغییر محسوس در انتظارات تورمی و کاهش ریسک انتظاری از سوی سرمایه‌گذاران خرد دلاری‌ها به‌‌ویژه آنهایی که در هفته قبل بیشترین ورود پول حقیقی را شاهد بودند، موردتوجه حقیقی‌ها قرار نگرفتند. می‌توان گفت که نمادهای دلاری یا همان کامودیتی محورها از سوی بازارهای جهانی نیز با ریسک مواجه هستند. دلیل این فرض تضعیف محرک‌های پیشران بر قیمت کالاهای اساسی است. ویروس کرونا در شرایطی این روزها فشار اقتصادی خود را از سر بسیاری از کشورها کم کرده که احتمال از سرگیری محدودیت‌های کرونایی وجود دارد. بر این اساس درصورتی‌که زور سویه دلتای این بیماری به کادر درمان در اقتصادهای عمده بین‌المللی بچربد، بدیهی است که بسیاری از کشورها نمی‌توانند بودجه لازم را به‌مانند گذشته و با انتشار اسکناس تأمین کنند چراکه در اقتصادهایی نظیر ایالات‌متحده نیز آثار تورمی بزرگ شدن پایه پولی تاکنون نمایان شده و سیاست‌گذاران پولی این کشور از لزوم افزایش نرخ بهره در ماه‌ها و سال‌های آتی سخن گفته‌اند. درصورتی‌که این امر محقق شود طبیعتاً تقاضای جهانی برای کالاهایی نظیر فولاد و مس و محصولات پتروشیمی کاهش خواهد یافت.
کامودیتی‌ها قیمت پایانی محصولات شرکت‌های تولیدی و صنعتی را تحت تأثیر قرار می‌دهند و می‌توانند علاوه بر شرکت‌های تولیدکننده مواد اولیه را خام فروشی کنند، بر شرکت‌های تولیدکننده کالاهای نهایی نیز اثرگذار باشند؛ از همین رو قیمت کامودیتی‌ها همواره از اهمیت بالایی برای اقتصاد برخوردار است. بر همین اساس افزایش قیمت کامودیتی‌ها در بازار جهانی می‌تواند در بلندمدت درآمد شرکت‌ها را با رشد مواجه کند. روندی که عکس آن نیز صادق است و می‌تواند با کاهش نرخ درآمدها و سودآوری گروه‌های مختلف تولیدی و صنعتی را تحت تأثیر منفی قرار دهد. این نحوه اثرگذاری در بازار سرمایه بسیار مهم و تأثیرگذار خواهد بود. سهام کامودیتی محور بازار سرمایه ایران به علت شرایط موجود از طرفداران زیادی در میان معامله‌گران برخوردار هستند. معامله‌گرانی که چشم به قیمت‌های جهانی می‌دوزند و استراتژی خود را بر اساس روند تولید و دادوستد مواد اولیه در جهان ترسیم می‌کنند. مدتی می‌شود که نرخ جهانی برخی محصولات کامودیتی در بازار بین‌المللی دستخوش تغییر شده و روند نزولی در پیش‌گرفته است. به عقیده بسیاری اصلی‌ترین دلیل نوسانات کاهشی در نرخ‌ها طی روزهای گذشته گسترش نوع جدید ویروس کرونا در جهان است. درحالی که اغلب کشورهای صنعتی طی ماه‌های گذشته شهروندان خود را واکسینه کرده‌اند اما سویه دلتا توانسته است بخش زیادی از افراد واکسینه شده را نیز تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه گفته می‌شود برخی انواع واکسن میزان درگیری و ابتلای اشخاص به نوع دلتای ویروس را کاهش می‌دهند اما ترس عمومی از گسترش نوع جدید کووید-۱۹ که نمونه مرگ‌ومیر ناشی از آن در هند پیش چشم جمعیت جهان قرار دارد، روند عادی زندگی را مجدداً مختل کرده است. البته این وضعیت چشم‌انداز رشد اقتصاد جهانی و بازگشت صنایع به وضعیت عادی را نیز با تردید مواجه کرده است. گفته می‌شود در چین ۱۵ استان به نوع جدید ویروس آلوده‌شده‌اند. از همین رو به نظر می‌رسد آهنگ بازگشت اقتصاد کندتر ازآنچه پیش‌تر برآورد شده بود باشد. وضعیت مذکور طی روزها و هفته‌های اخیر اثر خود را در بازارهای جهانی نشان داده است. طی هفته معاملاتی گذشته در بازارهای جهانی، نرخ متانول، بیلت و میلگرد چین کاهشی بوده است. در همین حال بیلت دریای سیاه و شرق آسیا، قراضه ترکیه، سنگ‌آهن، گندله و کنسانتره کاهشی بوده‌اند. به گزارش کامودیتی، در مقابل اما زغال‌سنگ داخلی و سیلیکون صادراتی چین، آنتیموان، ایندیم، سنگ کروم آفریقای جنوبی، ژرمانیوم و بیسموت افزایش را تجربه کرده‌اند. همچنین قیمت انواع نفت در بازارهای جهانی همواره افزایشی بوده و تنها در برخی موارد کاهش را تجربه کرده است. در این میان تحلیلگران، چشم‌انداز نفت و فرآورده‌های نفتی را در بازار جهانی صعودی ارزیابی می‌کنند. گفتنی است بیلت و اسلب ایران در بازار عموماً رشد را تجربه کرده، اوره ایران بی‌تغییر بوده اما اوره فوب خلیج‌فارس با کاهش روبرو بوده است.
کامودیتی‌ها در ایران
بورس اوراق بهادار تهران بازاری کامودیتی محور است. مهم‌ترین تأثیر کامودیتی‌ها بر شرکت‌های فعال در بازار سرمایه ایران به موضوع نرخ‌گذاری آنها و حجم صادرات برمی‌گردد، بسیاری از شرکت‌ها خواه با فروش داخلی یا صادراتی، از نرخ‌های جهانی کالاها تأثیر می‌گیرند، لذا نرخ جهانی کالاها در سطح جهان بر کالاهای مرتبط در شرکت‌ها و کارخانجات داخلی موثرند. ازجمله این شرکت‌ها می‌توان به شرکت‌های فعال در صنعت فولاد، سنگ‌آهن، پتروشیمی، پالایشی و… اشاره داشت، البته لازم به تأکید است، مهم‌ترین تأثیرگذاری متوجه شرکت‌های صادرات محور است. تأثیرپذیری از نرخ‌های جهانی متعاقبا بر مبالغ فروش و درنهایت بر سودآوری شرکت‌ها تأثیرگذار خواهد بود. لذا یکی از مهم‌ترین جنبه‌های تحلیل شرکت‌ها جهت اتخاذ تصمیمات صحیح سرمایه‌گذاری، درک عمیق و صحیح از صنعت موردنظر در ابعاد داخلی و جهانی است، بررسی وضعیت و جایگاه گذشته، فعلی و آینده صنعت لازمه تحلیل شرکت‌ها بوده و بدون آگاهی از این موارد نمی‌توان تصمیم جامعی جهت سرمایه‌گذاری در یک شرکت اتخاذ کرد.
بازار از دریچه یکشنبه
شاخص کل در بازار بورس در دومین روز کاری هفته یعنی یکشنبه، ۱۷ مردادماه ۱۰ هزار و ۱۰۰ واحد رشد داشت که درنهایت این شاخص به رقم یک‌میلیون و ۴۱۷ هزار واحد رسید. در معاملات این روز بیش از هفت میلیارد و ۴۵۸ میلیون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۵۵ هزار و ۲۲۵ میلیارد ریال دادوستد شد. همچنین شاخص کل (هم‌وزن) با سه هزار و ۵۳۶ واحد افزایش به ۴۰۷ هزار و ۷۹۱ واحد و شاخص قیمت (هم‌وزن) با دو هزار و ۲۳۴ واحد رشد به ۲۵۷ هزار و ۶۴۸ واحد رسید. شاخص بازار اول ۶ هزار و ۷۹۳ واحد و شاخص بازار دوم ۲۲ هزار و ۲۲۳ واحد رشد داشتند. حقوقی‌ها در این روز حدود ۹۵میلیارد تومان وارد بازار سهام کردند. ارزش کل معاملات خرد پنج هزار و ۸۸۰میلیارد تومان بود، اشخاص حقوقی ۲۰درصد یعنی هزار و ۱۶۰میلیارد تومان سهام خریدند و مازاد خریدشان دو درصد از کل معاملات شد. بیشترین تزریق پول حقوقی به بورس و فرابورس در سه گروه «فلزات اساسی»، «بانک‌ها و موسسات اعتباری» و «شرکت‌های چند رشته‌ای صنعتی» رقم خورد درحالی که برآیند معاملات گروه‌های «سرمایه‌گذاری‌ها» و «محصولات غذایی و آشامیدنی» به نفع حقیقی‌ها تمام شد. سه نماد «فولاد»، «برکت» و «میدکوح» لقب بیشترین افزایش سهام حقوقی را به خود اختصاص دادند، توجه حقیقی‌ها نیز بیشتر به «وامین»، «غگلستا» و «شجم» معطوف بود.
علاوه بر این در بین همه نمادها، شرکت فولاد مبارکه اصفهان با نماد «فولاد» با سه هزار و ۲۴۳ واحد، صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس با نماد «فارس» با دو هزار و ۷۵۳ واحد، گروه مپنا با نماد «رمپنا» با ۶۷۸ واحد، گروه صنعتی و معدنی گل گهر با نماد «کگل» با ۶۳۹ واحد، پالایش نفت اصفهان با نماد «شپنا» با ۵۶۰ واحد، پتروشیمی نوری با نماد «نوری» با ۵۱۳ واحد، پالایش نفت تبریز با نماد «شبریز» با ۳۶۹ واحد، گسترش نفت و گاز پارسیان با نماد «پارسان» با ۳۴۸ واحد و شرکت سرمایه‌گذاری غدیر با نماد «وغدیر» با ۲۸۳ واحد تأثیر مثبت بر شاخص بورس داشتند. در مقابل توسعه معادن و فلزات با نماد «ومعادن» با ۳۳۰ واحد، معدنی و صنعتی چادرملو با نماد «کچاد» با ۳۲۷ واحد، بانک پارسیان با نماد «وپارس» با ۳۲۳ واحد، ملی صنایع مس ایران با نماد «فملی» با ۲۹۵ واحد، بانک ملت با نماد «وبملت» با ۲۳۴ واحد، پتروشیمی شیراز با نماد «شیراز» با ۲۱۲ واحد، گروه صنعتی پاکشو با نماد «پاکشو» با ۱۶۵ واحد، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با نماد «حکشتی» با ۱۵۹ واحد، ایران خودرو با نماد «خودرو» با ۱۴۸ واحد و مخابرات ایران با نماد «اخابر» با ۱۴۷ واحد تأثیر منفی را بر شاخص بورس داشتند.
برپایه این گزارش، این روز شرکت سپید ماکیان با نماد «سپید»، شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی با نماد «شستا»، گروه دارویی برکت با نماد «برکت»، فولاد مبارکه اصفهان با نماد «فولاد»، گروه مدیریت ارزش سرمایه صندوق بازنشستگی کشوری با نماد «ومدیر»، پالایش نفت اصفهان با نماد «شپنا» و ملی صنایع مس ایران با نماد «فملی» در نمادهای پرتراکنش قرار داشتند. گروه شیمیایی هم در معاملات امروز صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه ۳۳۵ میلیون و ۷۳۸ هزار برگه سهم به ارزش ۶ هزار و ۷۲ میلیارد ریال دادوستد شد. در دومین روز کاری هفته شاخص فرابورس نیز بیش از ۶۷ واحد افزایش داشت و بر روی کانال ۲۰ هزار و ۳۰۸ واحد ثابت ماند. همچنین در این بازار سه میلیارد و ۲۵۰ میلیون برگه سهم به ارزش ۴۹ هزار و ۳۹۴ میلیارد ریال دادوستد شد. در این روز شرکت پلیمر آریا ساسول با نماد «آریا»، فرابورس ایران با نماد «فرابورس»، پالایش نفت شیراز با نماد «شراز»، گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی با نماد «سمگا»، پالایش نفت لاوان با نماد «شاوان»، بیمه کوثر با نماد «کوثر»، پتروشیمی مارون با نماد «مارون»، گروه توسعه مالی مهر آیندگان با نماد «ومهان»، بیمه تجارت نو با نماد «بنو»، صنعتی مینو با نماد «غصینو» و توسعه و عمران استان کرمان با نماد «کرمان» تأثیر مثبت بر شاخص فرابورس داشتند. همچنین پتروشیمی زاگرس با نماد «زاگرس»، سنگ‌آهن گهرزمین با نماد «کگهر»، تولید نیروی برق دماوند با نماد «دماوند»، بانک دی با نماد «دی»، بیمه سامان با نماد «بساما»، پتروشیمی تندگویان با نماد «شگویا»، موسسه اعتباری ملل با نماد «وملل» و شرکت سرمایه‌گذاری صبا تأمین با نماد «صبا» تأثیر منفی بر شاخص فرابورس همراه بودند.
