افزایش نرخ طلا همزمان با رشد نرخ ارز
گروه بانک و بیمه|
بررسی روند بازارها در هفته‌ای که گذشت نشان می‌دهد در آغازین روزهای دولت جدید، قیمت سکه و طلا تحت تاثیر چند عامل اصلی دچار نوسان شده و به مرور افزایش یافته است.روند قیمت‌های بازار ارز در هفته‌ای که گذشت صعودی بود به‌طوری که قیمت ارزهای شاخصی چون دلار و یورو به سطح قیمت‌های آبان ۱۳۹۹ بازگشت. فعالان بازار ارز روز شنبه را در حالی آغاز کردند که انتشار اخبار مثبت در مراسم تحلیف مبنی بر استقبال دولت جدید از راه‌حل‌های دیپلماتیک در مساله تحریم‌های هسته‌ای، باعث خوش‌بینی شده بود به‌طوری که قیمت‌ها در ساعات ابتدایی شنبه هفته‌ای که گذشت حدود ۲۰۰ تومان نسبت به آخرین معاملات روز پنج‌شنبه قبل کاهش یافت. این کاهش قیمت در بازار ارز با توجه به آنکه در هفته پیشین، دلار نه توانایی کافی برای ورود به کانال ۲۶ هزار تومان را داشت و نه دلیلی برای کاهش قیمت پیدا می‌کرد، احتمال کاهشی شدن قیمت‌ها را بیش از پیش بالا برد. اما همان‌گونه که در نمودار مشخص است، سیر حوادث از دومین روز هفته به سمتی گرایش پیدا کرد که قیمت دلار در این هفته به آسانی وارد کانال ۲۶ هزار تومانی شده و به سرعت با رد شدن از مرز ۲۶ هزار و ۵۰۰ تومان به سطح قیمتی دلار در آبان‌ماه سال گذشته بازگشت.
به گفته کارشناسان بازار ارز، نگرانی و ابهام در فضای بازار باعث می‌شود تا معامله‌گران سطح تقاضای خود را کاهش ندهند و در شرایطی هم که مشخص نیست چه برنامه و سیاستی برای مدیریت بازار به کار گرفته خواهد شد، افزایش روند قیمت‌ها دور از انتظار نبود. علاوه بر این عامل، مسائل مهم داخلی و خارجی دیگری نیز وجود داشتند که در کنار بحران کرونا، تاثیر خود را بر شدت بخشیدن به شیب صعودی قیمت‌ها در بازار ارز گذاشتند. انتشار اخباری درباره آینده مبهم مذاکرات، پیشروی طالبان در افغانستان و نگرانی از وضعیت صادرات به این کشور و احتمال ورود مهاجران جدید به کشور از جمله مهم‌ترین عوامل بودند که به اعتقاد تحلیلگران بازار ارز در هفته گذشته توانستند، بهای ارز را در بازار به رکوردهایی برسانند که در طول ۹ ماه گذشته دست نیافتنی به نظر می‌آمدند. با این وجود، بازگشت جو ثبات به بازار ارز به اعتقاد فعالان بازار ارز دست‌یافتنی است و این مهم در کوتاه‌مدت ارتباط زیادی با استقرار سریعتر وزرا و مشخص شدن سیاست‌های جدید در حوزه پولی، مالی و ارزی قابل دسترس است. تعیین راهکارهایی برای افزایش جذابیت اوراق بانکی و جلوگیری از استقراض بیشتر دولت از بانک مرکزی، می‌تواند تا حد زیادی نگرانی فعالان بازار را کاهش دهد و بدین ترتیب می‌توان امیدوار بود که در روزهای پیش رو شاهد پایان روند هیجانی حاکم بر بازار ارز باشیم. نیمه دوم ماه مرداد را در حالی سپری می‌کنیم که سید ابراهیم رییسی در مقام ریاست‌جمهوری سوگند یاد کرده است. البته این امر هنوز به معنای روی کار آمدن دولت جدید نیست چرا که تا زمانی که کابینه دولت از سوی مجلس تایید نشده و نهایی نشود کابینه دولت قبل اداره امور را ادامه خواهد داد.همین امر، به‌طور طبیعی بر روند معاملات در بازارهای مالی مختلف تاثیر می‌گذارد. تجربه نیز نشان می‌دهد که در آستانه تغییر و تحولات دستگاه اجرایی کشور، اخبار، شایعات و گمانه‌زنی‌ها نیز افزایش می‌یابد. در ایران، یکی از بازارهایی که تحت تاثیر این اخبار و حواشی قرار می‌گیرد بازار ارز است. اهمیت این بازار از آن رو است که به‌طور مستقیم بر دیگر بازارهای مالی از جمله بازار سکه و طلا نیز تاثیر می‌گذارد. البته این تنها عامل محرک بازار سکه و طلا نیست. بلکه معیارهای دیگری از جمله نرخ جهانی طلا را نیز باید بر این بازار تاثیرگذار دانست. با این پیش زمینه می‌توان پی برد که در هفته‌ای که پشت سر گذاشتیم، قیمت‌ها در بازار سکه و طلا با نوسانات زیادی همراه بوده است که دو عامل اصلی افزایش نرخ ارز در ایران و نوسان شدید نرخ طلا در بازاهای جهانی را می‌توان دلیل این اتفاق دانست. بانک مرکزی نرخ دلار را طی هشت سال گذشته مورد بررسی قرار داده که بر اساس آن نرخ این نوع ارز در اواخر سال ۱۳۹۲ معادل ۳۰۲۶ تومان بوده که با رشد ۶۷۴ درصدی در پایان خرداد امسال ۲۳ هزار و ۴۳۳ تومان فروخته شده است. میانگین نرخ فروش دلار در بازار بین بانکی و آزاد نیز یکی از آمارهای بانک مرکزی است که در گزیده آمارهای اقتصادی منتشر می‌شود. بررسی تغییرات نرخ دلار که کارشناسان اقتصادی از آن به عنوان یکی از کلیدی‌ترین قیمت‌ها در اقتصاد ایران یاد می‌کنند، شدت تاثیرگذاری آن در این اقتصاد از میانگین کشورهای در حال توسعه به مراتب بیشتر است و برای مشخص شدن اوضاع اقتصادی در سال‌های مختلف اهمیت دارد. بدین منظور، نگاهی به اعداد ثبت شده از میانگین نرخ دلار در هشت سال گذشته بیانگر این است که دلار در اواخر سال ۱۳۹۲ معادل ۳۰۲۶ تومان در بازار آزاد فروخته شده است. آنطور که اعداد و ارقام بانک مرکزی نشان می‌دهد، از این سال به بعد تا پایان خرداد امسال نرخ دلار کم کم روند صعودی خود را آغاز کرده است؛ به گونه‌ای که نرخ فروش دلار در بازار آزاد در پایان سال‌های ۱۳۹۳، ۱۳۹۴، ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ به ترتیب به میزان ۳۳۹۳، ۳۴۶۶، ۳۷۷۲، ۴۶۴۳ تومان بوده است.اما نرخ فروش دلار در پایان سال ۱۳۹۷ نسبت به پایان سال ۱۳۹۶ افزایش قابل توجه‌ای داشته است و با افزایش تقریبا ۱۸۵ درصدی به ۱۳ هزار و ۲۴۵ تومان رسیده است که مسوولان منشأ این صعود را تشدید تحریم‌ها و کاهش قابل توجه صادرات نفت اعلام کردند.
با وجود اینکه مسوولان به فکر تامین مالی اقتصاد ایران از راهی به جز فروش نفت چون افزایش درآمدهای مالیاتی و تعریف پایه‌های جدید، فروش اوراق، واگذاری اموال دولت و... افتادند، شواهد گویای کارساز نبودن جایگزین‌های نفت در اقتصاد است و نرخ ارز همچنان به صعودهای خود ادامه داد. به‌طوری که آمار نرخ دلار در سه سال اخیر بیانگر این است که نرخ فروش این ارز در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ معادل ۱۵ هزار و ۲۲۳ تومان و ۲۴ هزار و ۶۶۴ تومان بوده است.
