سکته در بورس
گروه بازار سرمایه|
بازار سهام طی هفته‌های اخیر روند صعودی پیش‌گرفته بود؛ اما طی دو روز گذشته با نوسان معاملاتی مواجه شد و صف‌های فروش از صف‌های خرید پیشی گرفت و برخی از حقیقی‌ها و حقوقی‌ها فرار را برقرار ترجیح دادند. شاخص کل بورس روند عکس پیش‌بینی‌ها در پیش گرفت و 49 هزار واحد افت را در پرونده خود ثبت کرد. البته دو اخیر جز پر حاشیه‌ترین روزهای معاملاتی بودند و توانستند هفته‌های اخیر سه رکورد کاهشی منفی را رقم بزنند.
معاملات دو روز گذشته بازار سرمایه که تحت تأثیر برخی از هیجانات منفی ایجادشده بود موجب برخی نگرانی‌ها از سوی سهامداران شده اما به گفته کارشناسان بورسی، با توجه به اینکه در خارج از این بازار هیچ تغییری در مسیر متغیرهای اثرگذار بر بازار سهام ایجاد نشده است دلیلی برای توقف خرید سهام وجود ندارد. دراین‌بین بازار با توجه به مقاومت‌های روانی تحت تأثیر قرارگرفته و ممکن است چند روزی را به همین منوال مسیر خود را طی کند. برخی اتفاقات دو روز اخیر را به بازگشایی پرحاشیه نماد «شبندر» هم نسبت می‌دهند اما به نظر می‌رسد بازار کمترین تأثیرپذیری را از این عامل داشته و عوامل مهم دیگری در این امر دخیل هستند. محمدمهدی آزادی، کارشناس بازار سرمایه نیز در خصوص اتفاق نماد «شبندر» و تأثیر آن روی بازار نوشت: اتفاقی که روز یکشنبه برای نماد «شبندر» رخ داد، برای نفت سپاهان و برخی دیگر از سهم‌ها نیز در روزهای قبل رخ‌داده و دخالت سلیقه‌ای بیش‌ازحد در قیمت، زمینه را برای ایجاد ناراحتی و اعتراض فراهم کرده است. مسوولان می‌توانستند به‌جای بازگشایی نماد «شبندر» در روز یکشنبه، پیش گشایشی را در نظر بگیرند، زمان آن را افزایش می‌دادند و با اطلاعات بیشتری اقدام می‌کردند تا عرضه و تقاضا مشخص شود. درنهایت نیز اشخاصی که سهم فروخته بودند تا «شبندر» را خریداری کنند، موفق به این کار می‌شدند. از سوی دیگر نیز کلیت بازار با آسیب مواجه نمی‌شد و «شبندر» نیز به‌نقد شوندگی خود می‌رسید. این نماد را دو ماه بسته وعده‌ای را نسبت به این سهم مشتاق کرده بودند؛ اما در روز بازگشایی، چنین اقدامی را انجام دادند. بازار از زمان شروع معاملات تا پایان آن، نوسانی بود؛ زیرا با این اقدام، ریسک را به معاملات بازار وارد کردند. درواقع بورس تهران با تداوم اشتباهات گذشته، ریسک را بار دیگر به بازار وارد کرد. این در حالی است که چنین ریسکی، قابل مدیریت و اندازه‌گیری بود و باید آن را به یک رفتار مثبت تبدیل می‌کردند؛ اما انجام این رفتار منفی، سهامداران، مردم و بازار را سردرگم کرد. زمانی که گفته بودند، اجازه می‌دهند دامنه نوسان را در هرجایی باز کنند، دیگر حق نداشتند چنین رفتاری را نشان دهند. نهاد ناظر باید پیش از شروع معاملات، تصمیم می‌گرفت. حال که اجازه دادند نماد بدون محدودیت باز شود، حق نداشتند چنین اقدامی را در بازار اعمال کنند. این اقدامات، دفعات متعددی به بازار آسیب وارد کرده است و من توقع چنین اشتباه مجددی را از مسوولان شرکت بورس تهران نداشتم. زمانی که از بازار متشکل صحبت می‌کنیم، دیگر موضوعی تحت عنوان اعمال سلیقه نداریم. مدیران شرکت بورس تهران تصمیم گرفتند که «شبندر» را بدون محدودیت ۱۰۰ درصد بازگشایی کنند. درواقع پذیرفته‌اند که این سهم می‌تواند در رنجی ۱۰۰ درصدی، نوسان کند.
تأثیر نرخ ارز
دراین‌بین نباید از نرخ ارز غافل بودیم. طی روزهای اخیر دلار در بازار آزاد به قیمت 28 هزار و 700 تومان معامله می‌شد که باعث بسیاری از فعالین بورسی سرمایه خود را خارج و وارد این بازار کنند؛ طی روزهای اخیر دلار روند نزولی به خود گرفته و حتی به 26 هزارتومان رسیده بود و درنهایت روز اخیر در محدوه قیمتی 27 هزار و 100 تومان معامله شد. همان‌گونه که پیش‌ازاین هم گفته شد نرخ دلار تأثیر مستقیم و بلافاصله بر روی معاملات بورس دارد. قیمت دلار در سامانه نیما کماکان در کانال 22 هزارتومان است و تفاوت چندانی با سال‌های گذشته را نشان نمی‌دهد و دلار در کانال 28 الی 27 هزار تومان در بازار آزاد معامله می‌شود. باوجودآنکه شرکت‌های بورسی عمدتاً به نرخ‌های نیمایی برای مبادلات خود تکیه میکنند، روند نرخ آزاد معمولاً تعیین‌کننده رفتار بعدی قیمت در سامانه بوده است. افزایش انتظارات تورمی از یک‌سو در کنار اتکا دولت به‌روش پرهزینه جبران کسری بودجه از محل پول پرقدرت باعث شده تا تجربه تثبیت کوتاه‌مدت ارزش ریال در زمستان و بهار گذشته با چالش مواجه شود و نرخ آزاد از ابتدای تابستان 1400 تاکنون، بیش از 10 درصد رشد کند. این در حالی است که بر اساس تراز تجاری، وضعیت مبادلات غیر‌نفتی کشور در تعادل نسبی قرار دارد و با احتساب فروش نفت، شرایط نامطلوب تلقی نمی‌شود. ازاین‌رو شاید ابزارهای تحلیلی که بیشتر فضای روانی متقاضیان و عرضه‌کنندگان ارز را در نظر می‌گیرد برای بررسی شرایط مناسب‌تر باشد. یکی از این ابزارها، نسبت کل نقدینگی به دلار است که در مقاطع مختلف، بیانگر توان رشد یا افت بیشتر ارزش پول ملی با توجه به‌کل قدرت خرید ریال نسبت به قیمت دلار است.
چرا شاخص سرخ‌پوش شد؟
رضا احمدی، کارشناس بازار سرمایه درباره برخی از دلایل ریزش بازار روز گذشته بازار به «تعادل» می‌گوید: فضای حاکم بر دولت و ساخت مسکن ارزان و ملی باعث شده است تا برای تأمین مصالح ساختمانی فشار بیشتری به شرکت‌های سیمانی و میلگردی وارد کنند تا بتوانند مصالح ارزان‌تری را برای ساخت مسکن بخرند.
احمدی همچنین درباره خطری که صنایع سیمانی و فولادی را در ماه‌های آینده احتمالاً تهدید می‌کند، توضیح می‌دهد: با خرید مصالح برای ساخت مسکن از سمت دولت، برق و گاز مصرفی این کارخانه‌ها بالا می‌رود. همچنین در مقطع فعلی اگر قطعی‌های برق صنایع فولادی و سیمانی ادامه‌دار باشد و در زمستان هم شاهد همچنین مسائله‌ای باشیم، تأثیر این موضوع بر گزارش‌های سه‌ماهه پاییز و زمستان شرکت انعکاس منفی می‌گذارد و تولید این شرکت‌ها را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. این کارشناس بازار درباره عامل مهم دیگر ریزش بازار طی روز دوشنبه اظهار داشت: یکی از عواملی که شوک زیادی را به بازار امروز تحمیل کرد بحث الزام بانک‌ها از سمت دولت برای پرداخت تسهیلات ۲۰ درصدی برای ساخت مسکن است که فشار زیادی را به بانک‌ها وارد کرده است. همچنین روز گذشته نرخ بهره بین‌بانکی از محدوده ۱۸ درصد دوباره به ۲۲ درصد رسید و این موضوع باعث شده تا به خروج پول از بازار کمک کند و تمایل افراد را برای خرید اوراق با درآمد ثابت بیشتر کند.وی به تأثیر نرخ دلار در بازار اشاره‌کرده می‌گوید: با مشخص شدن قیمت دلار امروز ۸ شهریور، روند بازار هم برای نیمه دوم مشخص می‌شود. همچنین در وضعیت فعلی سهم‌های کوچکی که وضعیت بنیادی مناسبی ندارند بیشتر احتمال ریزش را خواهند داشت و نمادهای بزرگ شاخص ساز که از بنیاد مناسب، P/E معقول و شناوری مناسبی برخوردارند در وضعیت فعلی بازار روندهای بهتری را خواهند داشت.
