ابهام در بازگشایی مدارس در سال جدید تحصیلی
۱۵ روز تا اول مهر و شروع سال تحصیلی مانده است اما همچنان مسوولان آموزش و پرورش در حال اطمینان خاطر دادن هستند که سلامت بچه‌ها و معلمان در اولویت است و خبری هم از بازگشایی مدارس نیست.
با اینکه به نظر می‌رسد شمار خانواده‌هایی که امسال در صورت حضوری شدن مدارس رغبت بیشتری به فرستادن فرزندانشان به مدرسه دارند اما شاید معلمان همچنان این رغبت را نداشته باشند و ترجیحشان صبر کردن تا دریافت دوز دوم واکسن باشد و از سوی دیگر سویه‌های جدید کرونا خبر از درگیری بیشتر بچه‌ها به کرونا می‌دهد و از همه مهم‌تر این روزها به مدارس که سر بزنید هیچ نشانه‌ای از آب و جارو کردن مدارس و مجهز کردنشان به حداقل‌های وسایل بهداشتی یا چیدمان کلاس‌ها برای رعایت پروتکل‌ها نیست؛ مگر معدود مدارس غیردولتی.
هنوز وزیر آموزش و پرورش نداریم
۱۵ روز تا اول مهر و آغاز سال تحصیلی ۱۴۰1-۱۴۰0 باقی است. وزارتخانه آموزش و پرورش همچنان با سرپرست اداره می‌شود و خبری از معرفی گزینه وزارت آموزش و پرورش به مجلس شورای اسلامی نیست. این روزها بیش از هر چیز همه سخن مسوولان این است که چه تمهیدات و روشی برای بازگشایی مدارس دارند تا تکلیف خانواده‌ها برای شروع سال تحصیلی روشن شود. با این‌همه و بعد از گذشت یک سال و نیم تحصیلی در فضای کرونا و آموزش مجازی همه‌چیز همچنان مبهم است تا جایی که کمتر مدرسه‌ای با قاطعیت روش آغاز سال تحصیلی را به خانواده‌ها اعلام کرده است. این روزها خیلی از کارشناسان از اهمیت بازگشایی مدارس می‌گویند. در عین حال بر بازگشایی ایمن تاکید دارند. بسیاری معتقدند دیگر نمی‌توان آموزش را به قبل کرونا برگرداند و بخشی از آموزش‌های مکمل فضای مجازی هست. کارشناسان تربیتی می‌گویند والدین دیگر نمی‌توانند دوباره به همان سخت‌گیری‌های قبل از کرونا درباره استفاده فرزندانشان از گوشی‌های هوشمند شوند. مسوولان آموزش و پرورش اما همچنان به تقویت شبکه شاد، آموزش‌های تلویزیونی و روش‌های متنوع بازگشایی مدارس روی کاغذ بسنده می‌کنند و هیچ سخنی از راهکاری جدی و عزمی محکم برای بازگشایی مدارس دیده نمی‌شود. حالا دیگر کمتر کسی هم از نبود ابزار هوشمند و عدم دسترسی دانش‌آموزان بسیاری به اینترنت می‌گوید چون این اقشار یا فراموش شده‌اند یا ترک تحصیل کرده‌اند؛ کرونا بیش از حد انتظار همه ما طول کشیده است. این یک واقعیت است که در دنیا مدرسه صرفاً یک مکان فیزیکی نیست و آموزش به سمت این رفته که هر مکانی که در آن آموزش در جریان باشد را مدرسه قلمداد کند اما حقیقت این است که ما شیوه سنتی محدود کردن آموزش به یک فضای فیزیکی به اسم مدرسه را هم خوب به سرانجام نرسانده‌ایم و برای همین در دوران کرونا در بسط دادن حقیقی آن به محیط مجازی و خانه بیشتر وقت‌ها موفق نبودیم.
اثرات طولانی‌مدت تعطیلی مدارس خودش را نشان داده است
در دنیا آخرین جایی که عموماً به دنبال شیوه پیک‌های کرونا تعطیل می‌شد مدارس بودند اما شاید کمترین نگرانی هم درباره مدارس بود. مدارسی که بیش از ۵۰ درصد تمرکز معلمان بر رعایت و آموزش پروتکل‌های بهداشتی کرونا می‌گذشت و البته واکسیناسیون سریع و گسترده نیز مزید بر علت شد تا کمتر آنها آسیب ببینند هر چند آمار نگران‌کننده ترک تحصیل‌کنندگان به دنبال کرونا در دنیا نشان می‌دهد در این امر کم و زیاد بسیاری از کشورها مثل هم هستند و متاثر از کرونا. مطالعات جهانی و تجارب نظام‌های آموزشی مختلف نشان می‌دهد که تعطیلی طولانی‌مدت مدارس آسیب‌های جسمی و روحی متعددی را برای دانش‌آموزان داشته و برای همین شنیده می‌شود که سیاست جدی همگان بازگشایی مدارس است. در کشورمان گرچه معلمان عموماً دوز اول واکسن را دریافت کرده‌اند اما به نظر می‌رسد حداقل تا آبان ماه خبری از اجبار برای حضوری بودن نباشد تا با واکسینه شدن بیشتر جمعیت بتوان با خیالی راحت‌تر بچه‌ها را به مدرسه فرستاد اما سوال اصلی شاید در پسا کرونا هم باقی بماند که چرا آموزش و پرورش طی یک سال و نیم نتوانست به ایجاد یک حداکثر ظرفیت در رعایت پروتکل‌ها برای بازگشایی حداقلی مدارس برسد؟ سوال اصلی شاید در پسا کرونا هم باقی بماند که چرا آموزش و پرورش طی یک سال و نیم نتوانست به ایجاد یک حداکثر ظرفیت در رعایت پروتکل‌ها برای بازگشایی حداقلی مدارس برسد؟
سلامت دانش‌آموزان و معلمان اولویت‌های وزارت آموزش و پرورش است
علیرضا کاظمی سرپرست آموزش و پرورش گفته است که «سلامت دانش‌آموزان و معلمان از اولویت‌های اصلی وزارت آموزش و پرورش است. در نتیجه این تصمیم زمانی عملی می‌شود و به اجرا در خواهد آمد که جامعه پذیرای آن باشد. این پذیرش در زمینه‌های مختلف؛ تکمیل فرایند واکسیناسیون، آماده‌سازی فضای مدرسه برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی، امنیت خاطر خانواده‌ها و تأمین تجهیزات وامکانات لازم مدارس است. با وجود این برای سال تحصیلی آینده وزارت آموزش و پرورش بازگشایی آرام، تدریجی، مطمئن، ایمن و با کیفیت را با ۱۱ برنامه در دستور کار دارد که یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها تداوم آموزش مجازی در بستر شبکه آموزشی دانش‌آموز «شاد» است. بدون تردید با راه‌اندازی «شاد» که امروز بزرگ‌ترین پیام‌رسان داخلی کشور است، نظام آموزشی کشور در مسیری جدید و به‌روز گام برداشته است. البته این شبکه دارای نقص‌هایی بوده و در گذر زمان با استفاده از فرصت‌های مغتنم برای ارتقای کاربردهای آموزشی و پرورشی خود اقدام کرده است. اصل تصمیم‌گیری و رویکرد بازگشایی مدارس، ترکیبی از یادگیری حضوری در کلاس درس و آموزش برخط خواهد بود. با توجه به اینکه در برخی از مناطق آموزشی حسب شرایط و ضرورت‌ها ۱۰۰ هزار کلاس درس کمتر از ۱۵ دانش‌آموز وجود دارد و در توجه به ترکیب جمعیتی دانش‌آموزان در ۵۰ درصد مدارس کامل‌ترین امکان رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی و محیطی را دارند، لذا می‌توان با بازگشایی مدارس منطبق با فضا و پروتکل‌ها در این مناطق، دانش‌آموزان را از آموزش حضوری کامل بهره‌مند ساخت. در حالی که امکان حذف کامل خطر انتقال بیماری در مدارس وجود ندارد، شواهد مدارس بازگشایی شده در جوامع دیگر نشان می‌دهد که اقدامات ساده و کاهش‌دهنده مانند ماسک زدن، فاصله‌گذاری اجتماعی و تهویه در کاهش قابل توجه انتقال از دانش‌آموزان و معلمان موثر بوده است.» این روزها به نظر می‌رسد اتفاقاً خانواده‌ها بیشتر از مسوولان آموزش و پرورش به پذیرش برای بازگشایی مدارس رسیده‌اند چون علیرغم ترس‌ها و نگرانی‌هایشان یک نگرانی جدی‌تری دارند و آن سلامت روانی فرزندانشان است و مهم‌تر از همه اینکه از ترس کرونا در عقب ماندن از همه برنامه‌ها آنها را خسته کرده است. شاید باید این روزها مسوولان آموزش و پرورش به جای اطمینان دادن از ایجاد شرایطی برای رعایت پروتکل‌ها دقیقاً تمهیدات ایجاد این پروتکل‌ها را منطقه به منطقه در وسعت کشور بیان می‌کردند و مدرسه به مدرسه خانواده‌ها طوری برای بازدید از این تمهیدات می‌دیدند اما واقعیت میدانی می‌گوید همه‌چیز در فضای فیزیکی مدارس در این یک سال و نیم راکد مانده است و گویی همه در فضای مجازی آموزش گم شده‌اند. شاید هم بیشتر از آموزش و پرورشی‌ها این اطمینان خاطر باید از سمت وزارت بهداشتی‌ها بیاید که با تسریع در روند واکسیناسیون و کنترل پیک‌های کرونا می‌توان کمی به زندگی عادی بازگشت!
بچه‌ها در مدرسه مجازی چیزی یاد نمی‌گیرند
آرزو مهرانگیز، مادر ستاره می‌گوید: فرزندم کلاس اولی است. دخترم نیمه اول ۹۴ به دنیا آمده و پدرش معتقد است بهتر است یک سال دیرتر به مدرسه بفرستیمش. نمی‌دانم کدام کار درست است. اسم دخترمان را مدرسه نوشته‌ایم و پول هم واریز کرده‌ایم ولی می‌دانم در فضای مجازی چیزی یاد نخواهد گرفت. وی ادامه داد: باورتان نمی‌شود هنوز روپوش مدرسه دخترم را سفارش نداده‌ام و مدرسه هم چندان پیگیر این امور نیست. گروهی برای کلاس اولی‌ها در واتس‌ا‌پ تشکیل شده ولی الان ۲۰ روز است پیامی در آن نیامده تا بدانیم روز اول مهر بالاخره فرزندمان یک ساعت هم شده رنگ مدرسه را می‌بیند؟ وی در پاسخ به این پرسش که آیا از حضور فرزندش در مدرسه استقبال می‌کند گفت: من و پدرش واکسن زده‌ایم. البته می‌ترسم برای ابتلای دخترم به کرونا چون زمینه آلرژی دارد و این مدت تقریباً هیچ جایی نرفتیم ولی می‌دانم از نظر روحی آسیب‌پذیر شده. نیاز به دیدن همسالانش و بیرون رفتن از خانه دارد. کاش مسوولان بیشتر روی روش‌های بازگشایی مدارس و تمهیدات بهداشتی می‌اندیشیدند ولی خودم حس می‌کنم معلم‌ها کلاً انگیزه‌ای برای حضور در مدرسه ندارند.
هیچ ناظری برای بازدید در مدارس حاضر نشده است
پریسا مهرآفرین مادر رکسانا هم می‌گوید: من واقعاً از این‌همه بودن فرزندم در خانه کلافه‌ام. سال قبل دخترم کلاس اولی بود و الان به سختی می‌تواند بخواند و بنویسد با اینکه همه کلاس‌ها حاضر بود و من و پدرش هم کمکش کردیم ولی انگار انگیزه لازم را برای یاد گرفتن نداشت. من یک پسر ۴ ساله هم دارم و واقعاً از مدیریت این دو بچه در خانه به صورت شبانه روزی خسته‌ام. وی ادامه داد: من نگران کرونا هستم ولی واقعاً یا باید مسوولان این بیماری را کنترل کنند یا اجازه بدهند کمی به زندگی عادی برگردیم. بچه دوستم کلاس دهمی است و او را ۶ ماه است نزد مشاور می‌برد چون به‌شدت پرخاشگر شده و مشاور می‌گوید همه‌اش از اثرات بودن در فضای مجازی و تنهایی است. واقعاً چرا این آسیب خاموش را کسی نمی‌بیند. میلیون‌ها بچه در خانه و ارتباطات محدود دارند از بین می‌روند. وی بیان کرد: اول شهریور به مدرسه دخترم سری زدم و دیدم هنوز تزئینات دهه فجر روی دیوار و سقف است. یعنی در این مدت حتی یک دستی به سر و گوش مدرسه نکشیده‌اند. بعد ما می‌خواهیم مدارس را بازگشایی کنیم و پروتکل هم داشته باشیم. هیچ ناظری اصلاً در این یک سال و نیم به هیچ مدرسه‌ای سر زده که فقط در و دیوار و صندلی‌ها و کلاس‌ها را ببیند و گزارشی به مسوولان بدهد. مشکل ما همیشه نبود نظارت و نداشتن یک برآورد دقیق است.
بچه‌ها تعامل با همسالانشان را فراموش کرده‌اند
پدر امیررضا که کلاس چهارم می‌رود، گفت: پسرم کلاس غیردولتی می‌رود. البته یک غیردولتی معمولی نه از آن لاکچری‌ها. گفته‌اند حتماً مدارس را امسال حضوری می‌کنند. البته سال قبل هم مدتی حضوری شد ولی بعد گفتند به ما ایراد گرفتند و اجبارمان کردند مدارس را تعطیل کنیم. ما راضی بودیم برای باز بودن مدرسه ولی قوانین آموزش و پرورش برای همه است. وی گفت: من و مادرش هم نگران کرونا هستیم. البته دیگر همه در خانواده ما کرونا را گرفته‌اند و نگرانی‌مان کمتر است. امیررضا هم خفیف گرفت. ولی این دلیل نمی‌شود مدارس را بدون پروتکل باز کنند. در هر صورت به نظرم امسال به هیچ‌وجه دیگر نمی‌شود کلاس‌ها فقط مجازی باشد. این بچه‌ها رسماً دارند دیوانه می‌شوند و یادشان می‌رود تعامل با همسالانشان چگونه است یا اصلاً چطور باید سر کلاس بنشینند.
