کنترل نرخ ارز با اقدامات فوری امکان‌پذیر نیست

میثم رادپور

نظر دولت نسبت به نظام بین‌الملل باید تغییر کند، قیمت ارز با فشار دولت پایین نمی‌آید و در کوتاه‌مدت می‌توان از طریق عرضه، قیمت‌ها را کنترل کرد.در خصوص کنترل نرخ ارز و تورم با اقدامات فوری و سازمان یافته که از سوی ریاست‌جمهوری اعلام شد، باید گفت کنترل نرخ ارز و تورم با اقدامات فوری و سازمان یافته امکان‌پذیر نیست، زیرا امکان شنا در جهت مخالف وجود ندارد، حتی در صورت تحقق هم عمر بسیار کوتاهی خواهد داشت زیرا در کشوری زندگی می‌کنیم که دارای تورم ۴۰ درصدی، اقتصادی کوچک، تولیدی کم و مخارج زیاد دولت نسبت به درآمد آن است.  انجام کارجدی در کشور با چنین ویژگی‌هایی نیاز به تلاش‌های اساسی‌تر از دستور رییس‌جمهور دارد. هر زمان این دستورها را می‌بینم‌ با این سوال روبرو می‌شوم که پس از این دستور بنا است چه اتفاقی روی دهد؟ حداکثر تغییری که تحقق آن وجود دارد، این است که ارز در سامانه نیما یا صرافی‌ها مورد توجه قرار گیرد و در مدت بسیار کوتاهی قیمت پایین آید، اما تاثیر بالا رفتن قیمت‌ها بر جای خود باقی است. تردیدی وجود ندارد که اثرات چنین تصمیماتی کوتاه خواهد بود. وقتی در بازار ارز، عرضه افزایش می‌یابد از آنجا که منابع دولت محدود است و بانک مرکزی هم به دلیل تحریم‌ها بسیاری از کارهایی که قادر به انجام آن بوده را نمی‌تواند انجام دهد، به نتیجه دلخواه دست پیدا نخواهیم کرد.  حل مشکلات فوق به اقدامات فراوانی نیاز دارد و برای شروع آن هم باید رویکرد دولت در حکمرانی به‌طور کلی تغییر کند. اکنون شاهدیم که نظر بسیاری از وزرای جدید بر قیمت‌گذاری از سوی دولت است، یعنی همان اعتقادی که مساله تولید را تا به امروز ضعیف کرده است. تردیدی بر وجود مشکلاتی در داخل کشور به خاطر مساله تحریم وجود ندارد، اما در کنار آن دولت هم دست به کارهایی می‌زند که به کمک این شرایط می‌آید که در نهایت به ضرر اقتصاد تمام می‌شود. سوالی که در این رابطه پیش می‌آید، این است که در کشوری زندگی می‌کنیم که تولید ناخالص داخلی طی ۱۰ سال گذشته به‌طور دایم منفی بوده، بنابراین به کدام دلیل دولت باید دست به قیمت‌گذاری برای ارز بزند؟ دولت باید برای مهار راهکاری در اختیار گیرد، کارهایی که صورت می‌گیرد از هیچ بهتراست، اما نباید کلید حرکتی را بزنند که نتیجه آن به ضرر اقتصاد کشور تمام شود. نظر دولت نسبت به نظام بین‌الملل باید تغییر کند و محدود به مسائلی مانند گوشت، آب، برق و... نباشد زیرا تا زمانی که فاقد توانایی داشتن سیاست‌های نرمال بین‌المللی باشیم، سیاست نرمال اقتصادی را هم نمی‌توان به دست آورد. چند سال باید تجربه کنیم تا به این نتیجه قطعی برسیم که قیمت ارز با فشار دولت پایین نمی‌آید؟ وظیفه دولت این است که محیط را برای تولید فراهم آورد، بازار را آزاد بگذارد و نقش داوری ایفا کند. دولت به چه دلیل درباره قیمت مسکن تا این اندازه حساسیت به خرج نمی‌دهد؟ مگر کمتر از دلار افزایش داشته است؟ بیشتر اقلام در کشور بیش از دلار افزایش قیمت داشتند و علت اینکه از دولت انتظار می‌رود تا درباره دلار دست به کاری زند، به این خاطر است که این اطمینان وجود دارد یک راهکاری می‌یابد، اما بر فرض درباره مسکن از آنجا که امکان حرکتی وجود ندارد زیرا باید عرضه شود که کار بسیار سختی است، این دستورات داده نمی‌شود.  کنترل دلار فقط با عرضه آن امکان‌پذیر است که در کوتاه‌مدت هم جواب می‌دهد، اما در طولانی مدت بر مشکلات می‌افزاید.