معاملات پرپیچ‌ و خم بورس

گروه بازار سرمایه| 

روز گذشته نیز بازار سهام روند نزولی به خود گرفت و سهامداران ناامیدتر از گذشته شدند. اینگونه که به نظر می‌رسد با به‌پیش کشیده شدن مداخله در قیمت‌ها و قیمت‌گذاری دستوری این بازار درروند اصلاح قیمت‌ها قرار بگیرد. به نظر می‌آید که این روزها حتی افزایش نرخ دلار نیز نتواند بازار را نجات دهد و دخالت‌ها ادامه‌دار خواهد بود.چند وقتی می‌شود که بازار تغییر روند داده و به‌نوعی متعادل شده، بهبود و تداوم روند صعودی معاملات بازار سهام در تیر و مردادماه منجر به آسودگی خاطر سهامدارانی شد که ضرر و زیان‌های سنگینی را طی یک سال گذشته در این بازار متحمل شده بودند و ایجاد تعادل در معاملات بورس طی دو ماه اخیر را به عنوان فرصتی دوباره برای سرمایه‌گذاری در بورس و کسب بازدهی معقول از این بازار می‌دانستند. اما معاملات این بازار از نخستین روزهای شهریورماه با نوساناتی همراه شد که اغلب کارشناسان بازار سرمایه وجود چنین روندی را در بازار طبیعی اعلام کردند و معتقد بودند که بازار همیشه بعد از تجربه هر رشد سنگینی، برای مدتی موقت نیازمند استراحت است تا بتواند به حمایتی مهم برای صعود دوباره شاخص بورس دست پیدا کند.  در کنار مقاومت جدی شاخص بورس بر روی کانال یک‌میلیون و ۶۰۰ هزار واحد، نتیجه مذاکرات برجام از دیگر مسائل تهدیدکننده معاملات این بازار بود که اکثر سهامداران بارها طی چند وقت اخیر تحت تأثیر گمانه‌زنی‌های مربوطه نسبت به نتیجه مثبت مذاکرات و کاهش احتمالی نرخ دلار، با تصمیمات هیجانی خود منجر به افزایش عرضه و ایجاد روند نزولی شاخص بورس شدند. به دنبال چنین اصلاحی در بازار سهام، شاخص بورس طی روزهای گذشته از دید سرمایه‌گذاران اصلاحی به نسبت شدید و عمیق را تجربه کرد و منجر به ترس سهامدارانی شد که نگران تکرار دوباره روند سال گذشته بازار سهام بودند؛ این در حالی است که انتشار خبر تفاهم ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نیز دیدار گروسی و اسلامی در تهران، معاملات این بازار را برای مدتی موقت تحت تأثیر خود قرارداد و درنهایت منجر به افت بیش از ۴۰ هزار واحدی شاخص بورس شد. نباید تأثیر اخبار و اتفاقات را نادیده گرفت چراکه؛ اخبار سیاسی و اقتصادی هریک به‌نوعی سیگنال برای بازار سهام محسوب می‌شوند. برای مثالی ساده هنوز تکلیف کسری بودجه مشخص نشده و یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که در روزهای پایانی 6 ماه نخست سال این کسری فراتر از 400 هزار میلیارد رفته و در مقایسه با سال‌های گذشته یک رقم فوق‌العاده بزرگی است. البته وعده‌های رییس دولت سیزدهم را نباید نادیده گرفت طرح یک‌میلیون واحدی مسکن بسیاری را به یاد  طرح مسکن مهر و شیوه تأمین مالی آن ‌انداخته و به نظرمی رسد این توانایی را دارد که به سبب آن تجربه تلخ عاملی برای انتظارات تورمی باشد. به‌هرحال پیش‌بینی کمی سخت است و باید منتظر ماند و دید دولت فعلی چه‌کاری برای ترمیم اقتصاد کشور انجام می‌دهد.

     شاخص بورس اصلاح می‌شود

مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه د روند معاملات بورس را هوشمند اعلام کرد و گفت: با توجه به مطرح‌شدن بحث قیمت‌گذاری دستوری در برخی از کالاها، فراهم شدن زمینه اصلاح شاخص بورس در بازار حتمی بود. درصورتی‌که با طرح موضوع قیمت‌گذاری دستوری، معاملات بورس وارد مدار منفی نشود جای تعجب دارد و در آن زمان دیگر نمی‌توان روند بازار را به عنوان روندی طبیعی دانست. صفاری خاطرنشان کرد: روند روز گذشته بازار سهام را نباید به عنوان «روند اصلاحی» نام‌گذاری کرد بلکه عکس‌العملی بود که بازار در مقابل بحث قیمت‌گذاری دستوری از خود نشان داد و باید آن را به عنوان روند یا رفتاری کاملاً درست ارزیابی کرد.روند اصلاحی فعلی در بازار را نمی‌توان ناشی از مساله برجام یا تعیین تکلیف آن عنوان کرد، زیرا تأثیر این اتفاق بر روند بازار در بلندمدت رخ خواهد بود و سهامداران نباید نگرانی بابت اصلاح شدید شاخص بورس در کوتاه‌مدت تحت تأثیر نتیجه مذاکرات برجام داشته باشند. وی با تأکید بر اینکه موضوع قیمت‌گذاری دستوری در کوتاه‌ترین زمان ممکن بر روند بازار و سود شرکت‌ها تأثیرگذار خواهد بود، گفت: کلیت روند منفی معاملات بورس در روز گذشته ناشی از ترس ایجادشده در صنایع مختلف و تأثیرگذاری بر سهام مختلف شرکت‌ها بود. اگر اجازه دهند که مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین‌کننده قیمت‌ها باشد و آنها به‌صورت دستوری تعیین نشوند، بازار به روال عادی خود بازمی‌گردد و می‌توان دوباره شاهد روزهای پررونق در این بازار بود. این کارشناس بازار سرمایه به سهامداران توصیه کرد و افزود: سهامداران بهتر است در وضعیت فعلی معاملات بورس صبر داشته باشند و نباید به‌هیچ‌عنوان هیجان را سرلوحه فعالیت‌های خود در این بازار قرار دهند، زیرا رییس‌جمهوری اعلام کرده است که حمایت از بازار سرمایه از اصلی‌ترین فعالیت‌های دولت سیزدهم خواهد بود که این موضوع به‌مرور تأثیر مثبتی را بر روند بازار ایجاد خواهد کرد. وی با تأکید بر اینکه قیمت‌گذاری دستوری همیشه منجر به فساد در بازار و اجحاف در حق تولیدکننده و مصرف‌کننده می‌شود، گفت: در این میان و به دنبال قیمت‌گذاری دستوری، دلالان از بازار سوءاستفاده می‌کنند و زمینه به‌هم‌ریختگی بازار را فراهم خواهند کرد. در این مدت، اصلاحی جدی مسیر معاملات بازار سهام را تحت تأثیر خود قرار نداد، اکنون شاخص بورس درگیر مقاومتی بسیار مهم است و در کنار این مقاومت شاهد بودیم که حقیقی‌ها و حقوقی‌ها روش محافظه‌کارانه‌ای را برای سرمایه‌گذاری در بورس انتخاب کردند.

     فشار بیشتر برای خروج

عرفان قریشی، کارشناس بازار سرمایه نیز در خصوص وضعیت این روزهای بازار برای «تعادل» نوشت: در حال حاضر چند عامل بر بدنه بازار فشار وارد می‌کند. یکی مساله انتشار اوراق است که از طریق نقدینگی و رقابت با بازار سرمایه باعث جذب برخی از سرمایه‌ها خواهد شد. مساله دیگر نیز موضوع قیمت‌گذاری دستوری است. ذهنیت کلی بازار این است که قیمت‌گذاری دستوری با شعار همیشگی حمایت از مصرف‌کننده، ادامه پیدا خواهد کرد و به سایر گروه‌ها و صنایع هم خواهد رسید بنابراین همین مساله می‌تواند به بدنه شرکت‌های بورسی فشار وارد کند و جیب دلالان و رانت‌‌‌خواران را پرپول‌‌‌تر کند. این عوامل باعث می‌شود احتمالا یک فشار خروجی از بازار داشته باشیم و اصلاحی برای کلیت بازار و شاخص هم‌‌‌وزن و شاخص کل اتفاق بیفتد. سرمایه‌گذاران باید بپذیرند که به بازار سرمایه به دید سرمایه‌گذاری و تحلیل‌‌‌محور نگاه کنند. این نگاه که پول ماهانه از بازار به دست آوریم با فلسفه سرمایه‌گذاری چندان همخوانی ندارد. تجربه تاریخی و گذشته‌‌‌نگری نیز نشان داده که بازار سهام همواره در میان‌‌‌مدت و بلند‌‌‌مدت بافاصله از بازارهای رقیب جلوتر بوده است.

     معاملات از دریچه سه‌شنبه

شاخص کل بازار بورس در چهارمین روز کاری هفته یعنی سه‌شنبه، ۲۳ شهریورماه با ۲۱ هزار و ۷۳۰ واحد افزایش در جایگاه یک‌میلیون و ۴۹۶ هزار واحدی قرار گرفت. در معاملات این روز بیش از هفت میلیارد و ۲۱۳ میلیون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۶۱ هزار و ۵۴۹ میلیارد ریال دادوستد شد. همچنین شاخص کل (هم‌وزن) با هفت هزار و ۹۱۰ واحد افزایش به ۴۵۱ هزار و ۹۱۳ واحد و شاخص قیمت (هم‌وزن) با چهار هزار و ۹۹۱ واحد رشد به ۲۸۵ هزار و ۱۵۷ واحد رسید. شاخص بازار اول ۱۹ هزار و ۴۱۲ واحد و شاخص بازار دوم ۳۲ هزار و ۸۶۵ واحد افزایش داشتند. طی معاملات این روز حقیقی‌ها حدود ۳۱۰میلیارد تومان وارد بازار سهام کردند. ارزش کل معاملات خرد ۶هزار میلیارد تومان بود، افراد حقیقی ۸۴درصد یعنی ۵۰هزار و ۱۰۰میلیارد تومان سهام خریدند و مازاد خریدشان پنج درصد از کل معاملات شد. بیشترین ورود پول حقیقی به بورس و فرابورس در سه گروه «فرآورده‌های نفتی»، «محصولات شیمیایی» و «بانک‌ها و موسسات اعتباری» رقم خورد درحالی که برآیند معاملات گروه‌های «سرمایه‌گذاری‌های استانی» و «عرضه برق، گاز، بخار و آب گرم»به نفع حقوقی‌ها تمام شد.سه نماد «فملی»، «شپنا» و «شبریز» لقب بیشترین افزایش سهام حقیقی را به خود اختصاص دادند، توجه حقوقی‌ها نیز بیشتر به «فولاد»، «پارسان» و «فوکا» معطوف بود علاوه بر این در بین همه نمادها، شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان با نماد «پارسان» با یک هزار و ۳۴۳ واحد، پتروشیمی نوری با نماد «نوری» با یک هزار و ۲۳ واحد، فولاد مبارکه اصفهان با نماد «فولاد» با ۹۴۹ واحد، شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی با نماد «شستا» با ۸۱۴ واحد، پالایش نفت بندرعباس با نماد «شبندر» با ۸۰۴ واحد، بانک ملت با نماد «وبملت» با ۷۸۴ واحد و پالایش نفت اصفهان با نماد «شپنا» با ۷۵۸ واحد تأثیر مثبت بر شاخص بورس همراه شدند. در مقابل فولاد خراسان با نماد «فخاس» با ۱۷۸ واحد، شرکت سرمایه‌گذاری استان اصفهان با نماد «وسصفا» با ۱۰۳ واحد، فرآوری معدنی اپال کانی پارس با نماد «اپال» با ۹۹ واحد، گروه صنعتی پاکشو با نماد «پاکشو» با ۸۳ واحد و مخابرات ایران با نماد «اخابر» با ۵۹ واحد تأثیر منفی بر شاخص بورس داشتند. بر پایه این گزارش، در این روز شرکت سپید ماکان با نماد «سپید»، تولید نیروی برق آبادان با نماد «آبادا»، گروه دارویی برکت با نماد «برکت»، لیزینگ کارآفرین با نماد «ولکار»، شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی با نماد «شستا»، لیزینگ پارسیان با نماد «ولپارس»، و پالایش نفت بندرعباس با نماد «شبندر» در نمادهای پرتراکنش قرار داشتند. گروه فرآورده نفتی هم در معاملات امروز صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه ۵۲۵ ‌میلیون و ۸۰۶ هزار برگه سهم به ارزش چهار هزار و ۴۴۶ میلیارد ریال دادوستد شد.همچنین شاخص فرابورس بیش از ۱۱۵ واحد کاهش داشت و بر روی کانال ۲۲ هزار و ۲۴۵ واحد ثابت ماند. در این بازار دو میلیارد و ۷۴۸ میلیون برگه سهم به ارزش ۱۶۶ هزار و ۲۳۵ میلیارد ریال دادوستد شد. در چهارمین روز کاری هفته شرکت پلیمر آریا ساسول با نماد «آریا»، فولاد هرمزگان جنوب با نماد «هرمز»، پتروشیمی زاگرس با نماد «زاگرس»، سهامی ذوب‌آهن اصفهان با نماد «ذوب»، بانک دی با نماد «ودی»، پالایش نفت لاوان با نماد «شاوان»، پتروشیمی تندگویان با نماد «شگویا»، مجتمع جهان فولاد سیرجان با نماد «فجهان» گروه توسعه مالی مهر آیندگان با نماد «ومهان» تأثیر مثبت بر شاخص فرابورس داشتند. همچنین بیمه پاسارگاد با نماد «بپاس»، صنعتی مینو با نماد «غصینو»، تولید نیروی برق دماوند با نماد «دماوند»، صنایع پتروشیمی تخت جمشید با نماد «شجم»، سرمایه‌گذاری مالی سپهر صادرات با نماد «وسپهر» و رایان هم‌افزا با نماد «رافزا» با تأثیر منفی بر شاخص فرابورس همراه بودند.