در انتظار سفر هوشمند

مجید اعزازی

طی دوران کرونا، به غیر از رنج این بیماری و داغ عزیزان از دست رفته، برخی سیاست‌های مقابله با کرونا نیز رنج و درد مضاعفی را به مردم تحمیل کرد و باعث شد زندگی گروه‌هایی از جامعه تحت تاثیر این سیاست‌ها، سخت‌تر و دشوارتر شود. در اولین گام، اولین شهر گرفتار به ویروس کرونا در بهمن 1398 قرنطینه نشد و پروازهای یکی از ایرلاین‌های داخلی در همان دوران به کشور چین که مبدا اصلی انتشار کووید19 بود، تداوم یافت. در نوروز 99 که فرصت مناسبی برای قرنطینه شهرها بود، به راحتی و البته با غفلت از این فرصت عبور شد و در پی آن انتشار ویروس در کشور و به ویژه در شهرهای شمالی و توریستی کشور سرعت گرفت. پس از مدتی، انجام سفر با خودروی شخصی منع شد و حتی برای ورود خودروهای غیر بومی به شهرهای زرد و قرمز جریمه‌های 500 هزار تومانی و یک میلیون تومانی در نظر گرفته شد. این در حالی بود که مدیریت شهری کلان‌شهری همچون تهران بر اساس مطالعات جهانی، برای احتراز از سفرهای درون شهری شهروندان با وسایل نقلیه عمومی، رای به استفاده از خودروی شخصی دادند و این شیوه سفرهای درون شهری را ترویج می‌کردند. چرا که در خودروی شخصی احتمال سرایت ویروس کووید19 کمتر از وسایل نقلیه عمومی بود و هست. اما این قاعده منطقی، در سفرهای برون‌شهری صورتی دیگر داشت به گونه‌ای که سفر با وسایل عمومی آزاد بود و با خودروی شخصی ممنوع! این قاعده همچنان ساری و جاری است و همزمان پروتکل‌های تعریف شده برای وسایل نقلیه عمومی (اتوبوس، قطار و هواپیما) بنا بر گزارش‌هایی که طی ماه‌های گذشته در خبرگزاری‌های رسمی کشور درج شد، به ویژه در زمان افزایش تقاضا برای سفر نقض شده‌اند. 

در این میان، بی‌گمان، سیاست‌هایی مهم‌تر از مقررات سفرهای برون‌شهری نیز وجود داشت که اجرای آنها ضربات جبران‌ناپذیری را متوجه جامعه ایران کرد و تلفات چند ده هزار نفری را به بار آورد. سیاست‌های مربوط به خرید واکسن‌های خارجی که البته طی چند هفته اخیر، با روی کار آمدن دولت سیزدهم متحول شده است، به گونه‌ای که به نظر می‌رسد، منع‌ها و ممانعت‌های سابق رفع شده‌اند و حتی واکسیناسیون به رکوردهای امیدوار‌کننده‌ای – بیش از 1.5 میلیون دوز در روز- نیز رسیده است. از همین رو است که برخی مسوولان دولتی از رفع محدودیت‌های عام سفر و اعمال محدودیت‌های هوشمند با توجه به واکسینه شدن مسافران خبر داده‌اند. 

متاسفانه در حالی که صدور مجوزهای سفر با خودروهای شخصی محدود به افراد و موارد بسیار خاص می‌شود (اسکان در شهر و اشتغال در شهر دیگر، دانشجویان، فوت عزیزان و...) به نظر می‌رسد، در طراحی سفرهای هوشمند آتی نیز وسایل نقلیه عمومی نقش عمده‌ای را ایفا می‌کنند و بیش از  اینکه سفرهای هوشمند با هدف تسهیل سفرهای غیرتفریحی مردم باشد، در جهت ترغیب مردم به تزریق واکسن برای استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی است. این در حالی است که هم‌اینک بسیاری از شهروندان از سویی به دلیل احتراز از ابتلا به ویروس کرونا به هنگام استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، از سفر به زادگاه و دیدار و صله رحم اقوام خود اجتناب می‌کنند، از سوی دیگر در صورت سفر با خودروی شخصی متحمل چندین میلیون تومان جریمه از سوی پلیس راهور می‌شوند و دقیقا در این نقطه است که رنج دوری از بستگان، روی درد و رنج خانه‌نشینی‌های کرونایی انباشته می‌شود. امید است، مسوولان همانطور که در سیاست‌های واردات و استفاده از واکسن‌های خارجی تجدید نظر کرده و به اشتباه خود پی بردند، در سیاست‌های ریز و درشت کرونایی خود هم بازنگری کنند و زمینه بازگشت هر چه زودتر مردم به زندگی عادی را فراهم آورند و در تنظیم الزامات سفر هوشمند، این دسته از سفرها را به سفرهای با وسایل حمل و نقل عمومی محدود نکنند.