راهکارهای جبران کسری گاز

هادی بیگی‌نژاد 

یکی از مشکلات جدی کشور در افق پیش‌رو، احتمالاتی است که در خصوص کمبود در تامین گاز زمستانی کشور مطرح می‌شود. اخیرا وزیر صمت اعلام کرد که کشور در چشم‌انداز پیش رو، 200میلیون مترمکعب گاز کمبود خواهد داشت. کمبودی که در صورت عدم جبران آن باعث بروز مشکلاتی در حوزه‌های گاز خانگی و صنعتی کشور خواهد شد. بلافاصله پس از اعلام کسری گاز، بسیاری از کارشناسان این پرسش را مطرح کردند که در وهله نخست دلیل این کمبودها چیست و در مرحله بعد راهکار جبران این کاستی‌ها چیست؟ یکی از راهکارهای موثر برای جبران این کسری در گاز مصرفی، تداوم گفت‌وگوها با ترکمنستان برای از سرگیری واردات گاز از این کشور است. بنا به هر دلیلی در زمان دولت قبلی، مشکلاتی در مسیر واردات گاز از این کشور ایجاد شد که دولت جدید تلاش می‌کند این مشکلات را برطرف کند تا از ظرفیت واردات گاز ار ترکمنسان برای تامین گاز مناطق شرقی و شمال شرقی بهره گرفته شود. ایران به عنوان هاب انرژی منطقه باید تلاش کند با تمام بازیگران و تاثیرگذاران حوزه انرژی ارتباطات تنگاتنگ اقتصادی و راهبردی داشته باشد. 

بر اساس اعلام وزیر نفت در نشست با اعضای کمیسیون انرژی مجلس، بخش خصوصی ایران در حال گفت‌وگو با کشور ترکمنستان است تا این روند را تحقق بخشد. بنابراین یکی از راهکار‌های موثر برای جبران کسری گاز، توسعه مناسبات ارتباطی با کشورهای منطقه و واردات از کشورهایی مانند ترکمنستان است. راهبرد دیگری که برای جبران کسری باید در دستور کار قرار بگیرد، بهینه‌سازی مصرف سوخت در کشور است. بر اساس آمارهای مستند، حجم وسیعی از گاز مصرفی در کشورمان اتلاف می‌شود و این آمارها در مقایسه با سایر کشورها بسیار بالاست. ایران از طریق اصلاح وسایل مصرفی گازسوز و بهبود وضعیت معماری و ساخت و ساز باید از اتلاف انرژی جلوگیری کند.تداوم روند فعلی مصرف گاز در کشورمان بسیار نگران‌کننده است. ایران چند برابر متوسط جهانی گاز مصرف می‌کند و این روند در حال افزایش است. البته کانون اصلی افزایش مصرف انرژی در کشورمان متوجه حوزه‌های صنعتی و تولید است و این روند در خصوص مصارف خانگی پایین‌تر است. راهکار مهم دیگری که از طریق آن می‌توان روند فزاینده مصرف گاز (و در کل انرژی) را بهبود بخشید، اصلاح الگوی مصرف انرژی در کشور است. طبیعی است پایین بودن قیمت انرژی در کشورمان آسیب‌های فراوانی ایجاد می‌کند. بسیاری از واحدهای صنعتی بزرگ در ایران از گاز رایگان (یا بسیار ارزان) استفاده می‌کنند.

 طبیعی است یک چنین واحدهایی به صرفه‌جویی فکر نمی‌کنند چرا که هزینه‌ای برای انرژی مصرفی خود پرداخت نمی‌کنند. باید این روند متوقف شود. صنایعی که انرژی کشور را به کار می‌گیرند باید هزینه‌های آن را نیز بپردازند. در نهایت رویکردی که برای تامین نیازهای کشور در بخش‌های انرژی (از جمله گاز) باید در دستور کار قرار بگیرد، پیوند میادین جدید گازی با ظرفیت‌های انرژی کشور است. این رویکردی است که برای بلندمدت کاربرد دارد و می‌تواند ظرفیت‌های جدیدی پیش روی اقتصاد ایران بگشاید.