نوسان دلار در کانال 28 هزار
رشد نقدینگی مهم‌ترین عامل کاهش ارزش پول ملی و افزایش نرخ ارز است
روزانه 2800 میلیارد تومان در یکسال اخیر به نقدینگی اضافه شده است
گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری |
قیمت دلار در بازار آزاد در روز پنجشنبه 8 مهر 1400 تا رقم 28850 تومان بالا رفت و در ساعات قبل از آن نیز بین 28200 تا 28380 تومان در نوسان بوده است. برخی فعالان بازار ارز پیش‌بینی کرده‌اند که هفته جاری با دلار 28400 تومان در نوسان خواهد بود. همچنین هر یورو ۳۲ هزار و۵۰۰ تومان فروخته شده است.کارشناسان دلیل افزایش قیمت ارز در هفته‌های اخیر را مرتبط با موضوعات مذاکرات هسته‌ای، افزایش تقاضا برای ارز متاثر از خبر واردات خودرو، نزدیک شدن به نیمه دوم سال و پایان سال میلادی و تسویه بدهی‌های ارزی ارزیابی کرده‌اند و معتقدند که اگر عرضه ارز افزایش نیابد، قیمت دلار روند افزایشی خود را حفظ خواهد کرد. اما برخی صاحب‌نظران معتقدند که مهم‌ترین عامل رشد قیمت ارز علاوه بر نکات گفته شده، افزایش شدید نقدینگی و تورم در نیمه اول سال جاری بوده است، محاسبات تغییر رقم نقدینگی و سپرده‌ها و تسهیلات بانکی نشان می‌دهد که روزانه بیش از 5 هزار میلیارد تومان به نقدینگی اضافه شده و این موضوع عامل عمده کاهش ارزش پول ملی و رشد قیمت ارز است. در فاصله خرداد 99 تا خرداد 1400 و طی یکسال 1048 هزار میلیارد تومان به نقدینگی اضافه شده و روزانه 2871 میلیارد تومان به نقدینگی اضافه شده است. در فاصله اسفند 99 تا خرداد 1400 نیز نقدینگی از 3476 هزار میلیارد تومان به 3705 هزار میلیارد تومان رسیده و طی 93 روز معادل 229 هزار میلیارد تومان یعنی روزانه 2462 میلیارد تومان افزایش داشته است. براین اساس روشن است که فشار نقدینگی و تقاضا، تورم و قیمت همه کالاها و از جمله ارز را افزایش می‌دهد. نادر بذرافشان دبیر هیات‌مدیره اتحادیه طلا و جواهر گفت: در هفته جاری، با توجه به نوسانات قیمت‌ها، نرخ انس جهانی ۲۲ دلار کاهش پیدا کرد و انس جهانی به ۱۷۲۸ دلار رسید. در بازارهای داخلی با توجه به نوسانات و افزایش نرخ ارز در طول هفته، شاهد افزایش قیمت طلا و سکه بودیم، به عنوان مثال، هر گرم طلای ۱۸ عیار، ۱۶ هزار تومان، هر مثقال طلا ۷۵ هزار تومان، سکه طرح جدید ۱۵۰ هزار تومان، نیم سکه ۱۰۰ هزار تومان و ربع سکه ۱۵۰هزار تومان با افزایش همراه بود.هر قطعه سکه طرح جدید ۱۱ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان، سکه طرح قدیم ۱۱ میلیون و ۴۵۰ هزار تومان، نیم سکه ۶ میلیون و ۵۰ هزار تومان، ربع سکه ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و سکه گرمی ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود.هر گرم طلای ۱۸ عیار، یک میلیون و ۱۵۶ هزار تومان و هر مثقال طلا ۵ میلیون و ۱۰ هزار تومان بفروش می‌رسد. در حال حاضر، حباب سکه به ۶۵۰ هزار تومان رسیده است.
افزایش قیمت ارز در بازار
نرخ دلار در یک ماه گذشته در کانال ۲۷ هزار تومان محبوس مانده بود، اما در هفته‌ای که گذشت افزایش تقاضا نرخ دلار را به کانال ۲۸ هزار تومانی رساند که تحلیلگران در مورد میزان تداوم آن اختلاف نظر دارند.بازار ارز در شهریور ماه شاهد چندین موج صعودی و نزولی متفاوت بود که در نهایت هیچ کدام نتوانستند بهای ارزهای پر معامله این بازار را از کانال‌های قیمتی خود خارج کنند. با این وجود تحولات هفته گذشته، بسیاری از تحلیلگران بازار ارز را به این باور رساند که حصارهای قیمتی تثبیت شده در این ماه، شکسته شده‌اند. عملکرد بازار ارز در هفته‌ای که گذشت را می‌توان به دو نیمه تقسیم کرد. تا پیش از روز دوشنبه و تعطیلی اربعین حسینی، روند حاکم بر بازار در ادامه وضعیت روزهای گذشته بود که طی آن معامله‌گران با احتیاط نسبت به خرید و فروش ارز اقدام می‌کردند و اخبار مثبت و منفی رسانه‌ها نیز توان لازم را برای خروج دلار از کانال ۲۷ تومان و یورو از کانال ۳۲ تومان ایجاد نمی‌کردند. اما در این هفته شرایط متفاوت شد.
بازار ارز طی سال‌های اخیر بیش از هر مساله دیگری به موضوع تحریم‌های اقتصادی علیه کشور حساس بوده و هر اقدامی یا خبر مثبت یا منفی که از سوی فعالان این بازار جدی گرفته شود، می‌تواند به یک‌باره روندهای حاکم بر بازار را دگرگون سازد و دقیقا از همین زاویه است که بازار از روز سه‌شنبه این هفته، شرایط کاملا متفاوتی را نسبت به یک ماه گذشته تجربه کرد. با شروع معاملات روز سه‌شنبه، نمودار قیمت‌ها با شیب صعودی قابل توجهی مواجه شد که تا پایان هفته تداوم یافت. در نتیجه این روند، بهای دلار در آخرین معاملات روز پنجشنبه به ۲۸ هزار و ۳۵۰ تومان و بهای یورو به ۳۲ هزار و ۸۰۰ تومان رسید. تحلیلگران فنی پیش از این پیش‌بینی کرده بودند که اگر دلار بتواند از سطح حمایتی ۲۷ هزار و ۸۰۰ تومان گذر کند، بازار با موج تقاضا مواجه خواهد شد که همین مساله احتمال ورود قیمت دلار به کانال ۲۸ تومان و حتی افزایش در این کانال را آسان می‌سازد. پیش‌بینی که به نظر می‌رسد در روزهای اخیر محقق شد. در هفته‌ای که گذشت بازار ارز توانست به رکورد بالاترین نرخ در سال ۱۴۰۰ دست پیدا کند. رکوردی که تا پیش از این تنها برای ساعاتی در میانه شهریور ماه با رقم ۲۸ هزار و ۱۰۰ تومان شکل گرفته بود. کارشناسان اقتصادی افزایش نقدینگی طی ماه‌های گذشته و به تبع آن رشد تورم در کشور از یک‌سو و همچنین محدودیت‌های تجاری را از عوامل بنیادی می‌دانند که انتظارات افزایشی را در بازار ارز حمایت می‌کنند و مانع از کاهش یا ثبات قیمت‌ها می‌شوند. به هر ترتیب روند بازار ارز در هفته‌ای که گذشت به گونه‌ای رقم خورد که بهای دلار و یورو به محدوده یازده ماه پیش بازگشت. این امر نگرانی‌هایی را برای فعالان اقتصادی ایجاد کرده است و آنان در انتظار واکنش مناسب از سوی سیاست‌گذاران اقتصادی در قبال این شرایط هستند. در این میان، برخی تحولات مانند دستور رییس‌جمهوری به بانک مرکزی برای فعال‌سازی تمام ظرفیت‌ها در پیگیری بازگشت ارزهای بلوکه شده ایران به بازار داخلی، امیدواری‌هایی را درباره آزاد‌سازی پول‌های بلوکه شده و افزایش عرضه ارز ایجاد کرده که می‌تواند به تثبیت و کاهش قیمت ارز در بازار کمک کند. قیمت سکه و طلا در هفته نخست مهرماه تحت تاثیر افزایش نرخ ارز با رشد همراه بود، حباب سکه نیز در هفته‌ای که گذشت به ۵۲۰ هزار تومان رسید. بازار سکه و طلا در هفته پایانی شهریورماه، آرام و با ثبات بود، اما در هفته نخست مهرماه، شرایط تغییر کرد و با افزایش قیمت همراه شد. بر همین اساس در بازار سکه، در روز شنبه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با رقم ۱۱ میلیون و ۷۲۰ هزار تومان معامله شد و فردای آن روز بهای آن۵۰ هزار تومان رشد داشت.
نرخ ارز در هفته اول مهرماه ۶۵۰ تومان افزایش یافت و این رشد موجب شد قیمت سکه و طلا و نسبت به هفته پایانی شهریورماه با افزایش همراه باشد. حباب سکه تا روز چهارشنبه گذشته ۴۲۰ هزارتومان بود، اما این شاخص در روز پنجشنبه به حدود ۵۲۰ هزار تومان افزایش یافت.
زور دلار گرفته شد
دلار پس از چهار روز صعود متوالی قدرتمند متوقف شد. شاخص دلار که نرخ برابری آن در مقابل سبدی از ارزهای جهانی را اندازه می‌گیرد، در معاملات امروز با ۰.۰۸ درصد افزایش نسبت به روز گذشته در سطح ۹۴.۳۲ واحد بسته شد. در تازه‌ترین دور از معاملات، پوند با ۰.۲۸ درصد افزایش نسبت به روز قبل خود و به ازای ۱.۳۴۵ دلار مبادله شد. یورو ۰.۱ درصد پایین رفت و با رفتن به کانال ۱.۱۵ به ۱.۱۵۷ دلار رسید.در معاملات بازارهای ارزی آسیایی، هر دلار با ۰.۴۵ درصد کاهش به ۱۱۱.۳۱۲ ین رسید. در برابر همتای استرالیایی، هر دلار امریکا به ازای ۱.۳۸۴ دلار مبادله شد. همچنین نرخ برابری دلار معادل ۶.۴۴۶ یوان چین اعلام شد. شواهد حاکی از آن است که نرخ تورم کماکان دغدغه جدی سیاست‌گذاران در منطقه یورو طی ماه‌های آینده باقی می‌ماند: طبق اعلام مرکز آمار فرانسه، نرخ اولیه تورم فرانسه در ۱۲ ماه منتهی به سپتامبر با ۰.۲ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه ماه قبل به ۲.۱ درصد رسید که این نرخ تورم، بالاترین تورم ثبت شده این کشور در ۳۴ ماه اخیر بوده است. مهم‌ترین عامل افزایش نرخ تورم طی این مدت مربوط به بخش انرژی بوده که در آن تورم به ۱۴.۴ درصد افزایش یافته است. یک مقام ارشد دیگر بانک مرکزی امریکا نیز تاکید کرده است که سیاست تزریق پول فعلی در مراحل پایانی خود به سر می‌برد. ماری دالی- مدیر دفتر منطقه‌ای فدرال رزرو در سان فرانسیسکو- با بیان اینکه کاهش سرعت خرید اوراق مالی توسط بانک مرکزی در حال آغاز شدن است، افزود: هنوز تا رسیدن نرخ بهره به سطوح بالا فاصله خیلی زیادی داریم. حس می‌کنم که از آخر امسال می‌توانیم رفته رفته سیاست‌های فعلی را رها کنیم و اقتصاد را به جایگاهی که شایستگی آن را دارد برسانیم. رییس بانک مرکزی امریکا از بالا ماندن نرخ تورم در ماه‌های آینده خبر داده است. جروم پاول با بیان اینکه تقویت سطح مخارج مصرفی و احیای اقتصادی مساله‌ای زمان بر خواهد بود، از بزرگ‌تر از حد انتظار بودن شوک‌های وارده به زنجیره تامین سخن گفته است. وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه رشد اقتصادی امریکا در سطح نیرومندی حفظ خواهد شد وعده داد بانک مرکزی از تمامی ابزارهای در اختیار خود برای کمک به اقتصاد بهره گیرد. اقتصاد امریکا در ماه آگوست تنها موفق به اشتغال زایی برای ۲۳۵ هزار نفر شد که این رقم بسیار کمتر از ۷۵۰ هزار اشتغالزایی مورد انتظار بازار بود. رییس بانک مرکزی امریکا در سخنانی که نوعی نگرانی در آن دیده می‌شود گفته است هرگز در طول زندگی خود شاهد چنین اخلالی در زنجیره تامین نبوده است. جروم پاول افزود: ایجاد تعادل بین بازار کار و بازار پول و همچنین تورم انتظاری یکی از سخت‌ترین کارهای بانک مرکزی بوده است. جمهوری‌خواهان مخالفت خود را با لایحه پیشنهادی ۳.۵ تریلیون دلاری دولت بایدن علنی‌تر کرده‌اند. گریگ مورفی- سناتور کارولینای شمالی- با بیان اینکه چنین اقدامی بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد گفته است باید مواظب رعایت انضباط مالی توسط دولت باشیم. وی همچنین گفت که به درخواست دولت برای موافقت با افزایش سقف بدهی رای منفی خواهد داد. پیش‌تر میچ مک کانل- رهبر جمهوری‌خواهان در سنا گفته بود به درخواست دولت برای افزایش سقف بدهی‌ها رای مثبت خواهد داد.
چرا قیمت طلا کاهش یافت؟
طلا با تمام شدن سپتامبر نزدیک به ۹۰ دلار ریزش پیدا کرده است. تحلیلگران هشدار می‌دهند که در صورت سقوط طلا به زیر ۱۷۰۰ دلار در هر اونس، ممکن است سود و زیان تسویه (واش اوت) شود. به گفته تحلیلگران، ترکیب دوگانه افزایش بازدهی خزانه‌داری و افزایش قیمت دلار امریکا، طلا را تحت فشار ترس تورمی و احساس خطر در بازار قرار می‌دهد.
در زمان نگارش این خبر، معاملات آتی طلای کومکس در دسامبر با ۱۷۲۵ دلار معامله می‌شد که ۰.۷۲ درصد در روز کاهش داشت، درحالی که شاخص دلار امریکا در ۹۴.۳۶ واحد قرار گرفته بود که ۰.۶۴ درصد در آن روز افزایش داشت و بازده خزانه‌داری ۱۰ ساله ایالات‌متحده ۱.۵۴۱ درصد بود. دانیل پاویلونیس، کارگزار ارشد کالاهای RJO Futures، به کیتکو نیوز گفت: بازدهی خزانه و دلار بخش عمده تاثیرات بر قیمت طلاست. بین بازده بالاتر و فلزات همبستگی معکوس وجود دارد. هنگامی که بازدهی افزایش می‌یابد، قیمت فلزات گرانبها کاهش و دلار افزایش می‌یابد. پاویلونیس اظهار کرد: طلا ثبات ندارد و اگر این فلز گرانبها به زیر ۱۶۷۳ دلار برسد، بازار می‌تواند تا ۱۵۵۰ دلار در هر اونس تسویه شود.
نیکی شیلز، رییس استراتژی فلزات MKS PAMP GROUP، اظهار کرد که با توجه به جهش شاخص دلار امریکا، قیمت طلا بسیار خوب نگه داشته شده است. شیلز خاطرنشان کرد: پس از اینکه جروم پاول، رییس فدرال رزرو اعلام کرد که کاهش قیمت در ماه نوامبر آغاز می‌شود و تا اواسط سال آینده به پایان می‌رسد، ریسک نکردن سرمایه‌گذاران در کوتاه‌مدت به نفع دلار امریکاست و نه طلا. وی بیان کرد: هرگونه عدم قطعیت در کوتاه‌مدت (گذشتن از سقف بدهی، کاهش خرید اوراق فدرال رزرو، نگرانی‌ها از تورم، چین و غیره) تنها به امنیت دلار امریکا منتهی می‌شود که عامل اصلی فشارهای مداوم به قیمت طلا و نقره است. شیلز افزود: قیمت‌گذاری مجدد قابل‌توجه صعودی دلار امریکا می‌تواند منجر به فروش بیشتر طلا شود. اگر قیمت‌گذاری فعلی در نرخ‌ها و دلار امریکا ادامه یابد، بازده واقعی را از محدوده منفی خارج کرده و می‌توانیم دلار امریکا را به نزدیکی بالاترین سطح قبلی بازگردانیم به این معنی که قیمت عادلانه طلا ۱۴۵۰ تا ۱۴۷۰ دلار می‌باشد. ادوارد مویا، تحلیلگر ارشد OANDA در بازار گفت: با توجه به بازدهی ۱۰ ساله خزانه‌داری به ۱.۶۰ درصد، قیمت طلا بسیار شکننده است. وی گفت: سطح ۱۷۰۰ دلار برای شمش طلا از نظر معامله‌گران طلا، قریب‌الوقوع به نظر می‌رسد و بسیاری از آنها به پایین‌ترین سطح در ماه مارس، یعنی ۱۶۷۰ دلار توجه دارند. بازنشانی انتظارات تورمی به هیچ‌وجه به نفع قیمت طلا نیست، در واقع، فقط مقدمه‌ای برای بازگشت سرمایه خواهد بود.
مویا بیان کرد: اگر طلا بتواند نشانه‌هایی از ثبات را نشان دهد، سرمایه‌گذاران بلندمدت برمی‌گردند و این موضوع روی بهبود اقتصادی جهان در سال ۲۰۲۲ تاثیر خواد داشت و در نهایت منجر به ضعیف شدن دلار می‌شود. با وجود همه این‌ها، هنوز موافقانی برای سرمایه‌گذاری روی طلا وجود دارد اما این فلز گرانبها به قیمت‌گذاری بالاتر پاسخ نمی‌دهد. به گفته پاویلیس، خبر خوب برای سرمایه‌گذاران فلزات گرانبها این است که رابطه معکوس طلا با بازده بیشتر برای همیشه دوام نخواهد داشت. کاهش خرید اوراق افزایشی نیست و اگر فدرال رزرو افزایش نرخ بهره را برای مدت طولانی‌تر نپذیرد، احتمال عدم تناسب با تورم واقعی وجود دارد. پاویلیس خاطرنشان کرد: امسال فدرال رزرو بسیار سخت کار کرده است تا تاثیر روانی ایجاد کند که تورم موقتی است و بازار نیز به آن اعتقاد دارد. اما بحران آینده انرژی و تنگناهای طولانی‌مدت عرضه، این تصور را زیر سوال می‌برد.
